Alternatywnych metod pomnażania kapitału jest sporo. Można inwestować w monety, samochody, zegarki, antyki, kamienie szlachetne czy stare książki. Coraz częściej jednak inwestorzy rozglądają się za możliwością lokowania pieniędzy w produktach cyfrowych. Dzięki technologii blockchain, tego typu transakcje są transparentne i łatwe w weryfikacji, a zapisane dane pozostają niezmienne.
Kopie z certyfikatem
Wychodząc naprzeciw rosnącemu zainteresowaniu nowymi technologiami, Bank Pekao S.A., od lat współpracujący z rynkiem sztuki, rozpoczął projekt ARCHIV3, polegający na zabezpieczeniu online i offline cennych obrazów ze swojego zbioru dzieł sztuki.
Bank ma w swojej kolekcji ponad 1200 obrazów reprezentujących sztukę przełomu XIX i XX wieku, XX wieku oraz sztukę współczesną. Do projektu wybrał 10 z nich. To "Anioł" Jana Matejki, "Bratki" i "Orzeł" Stanisława Wyspiańskiego, fragment "Bitwy pod piramidami" Wojciecha Kossaka, "Martwa natura" i "Kopiec Kościuszki" Zygmunta Waliszewskiego, "Portret dyrektorów Kasy Oszczędnościowej w Krakowie: Zygmunta Kowalskiego i Walentego Staniszewskiego" Juliana Fałata, a także dwa obrazy Tadeusza Dominika z serii "Cztery pory roku" – "Wiosna" i "Jesień". Dziesiąta praca jest dziełem współczesnej artystki, która rozpoczęła współpracę z bankiem. To "Mirror of the soul" Lii Kimury.
Wszystkie te dzieła trafiły pod obiektyw ultraczułego aparatu. Powstałe w ten sposób skany, które stopniem dokładności z pewnością usatysfakcjonują muzealników, kolekcjonerów i konserwatorów, poddano następnie tokenizacji. W jej wyniku 10 profesjonalnych i wiernych skanów dzieł sztuki zamieniło się w 10 niewymienialnych tokenów (NFT). Zarchiwizowanie cyfrowych wersji obrazów online, poprzez wykorzystanie sieci blockchain, daje szereg korzyści. Pierwszą z nich jest potwierdzenie własności unikalnego aktywa - NFT pełni rolę certyfikatu, który własność potwierdza. Dodatkową korzyścią jest niezmienność danych. Oznacza to, że informacje zapisują się na komputerach wszystkich użytkowników sieci, co praktycznie uniemożliwia ich manipulację. Dodatkowo, w sieci blockchain nie ma jednej instytucji, która ją kontroluje czy akceptuje. Nazywa się to zdecentralizowanym rejestrem, obecnie najbezpieczniejszym systemem internetowych działań.
To kolejna tokenizacja dzieł sztuki przez Pekao. W 2022 r. bank zrealizował cyfrowy projekt jako pierwsza uniwersalna instytucja finansowa na świecie. Wybrano wówczas obraz "Ściana pracowni" Rafała Bujnowskiego. Został on zdigitalizowany, a fragmenty dzieła zostały stokenizowane i ozdobiły awers 440 kart kredytowych UNIQUE. Ten wyjątkowy produkt, dostępny w Bankowości Prywatnej Pekao S.A, miał na celu nie tylko zabezpieczenie i propagowanie sztuki, ale też był ważnym krokiem na drodze do edukacji na temat technologii blockchain i sztuki cyfrowej.
Token nie do wymiany
NFT nie jest nowinką technologiczną, ma już 10 lat, a na popularności zyskało w 2017 r. Co więcej, architektura transakcji blockchain jest transparentna. Nie wymaga autoryzacji nadzorców cyfrowych, jest interakcją pomiędzy sprzedawcą a odbiorcą, a sam proces zapisuje się w formie bloków, których nie da się usunąć czy przerobić. Mało tego, wszyscy współuczestnicy łańcucha natychmiast dowiedzą się o próbie manipulacji. Każde kolejne działanie, np. następna sprzedaż, to kolejny bloczek łańcucha.
NFT to ciekawy sposób na kupowanie i zbywanie cyfrowych kopii dzieł sztuki. Jedna z najgłośniejszych transakcji dotyczyła obrazu "Codzienność. Pierwsze 5 tys. pierwszych dni" stworzonego przez artystę Beeple’a. W 2021 r. sprzedano go w domu aukcyjnym Christie’s za, bagatela… 69 mln dolarów. "Codzienność" to cyfrowa grafika, kolaż 5000 obrazów tworzonych komputerowo codziennie od 2007 r. Co ważne, fragmenty dzieła zostały zapisane w sieci blockchain jako tokeny NFT.
Taka forma zapisu pomaga nie tylko samym dziełom sztuki, ale innym cyfrowym wytworom: pierwszemu tweetowi na świecie napisanemu przez współwłaściciela systemu Jacka Dorseya (2,5 mln dolarów) czy filmowej relacji z niszczenia jednego z dzieł Banksy’ego (400 tys. dolarów, 3 razy tyle co samo dzieło).
Piękna alternatywa inwestycyjna
Sztuka od lat jest w kręgu zainteresowania inwestorów. Roczna wartość obrotów domów aukcyjnych oscyluje między 500 a 600 mld dolarów. Według prognoz w 2028 r. będzie to ponad 700 mld dolarów.
W ostatnich latach rynek aukcyjny w Polsce odżył. W I półroczu 2024 r. sprzedano 120 tys. obiektów o wartości 238 mln zł. Domy akcyjne odnotowały zauważalny wzrost transakcji. Inwestorzy i kolekcjonerzy stawiają na sztukę i rzemiosło artystyczne (70 proc. całego rynku). Coraz popularniejsze staje się też malarstwo dawne[1]. Zbiory Banku Pekao S.A. to w dużym stopniu prace artystów sprzed ponad 100 lat.
Podwójne zabezpieczenie
Bank Pekao S.A., realizując ARCHIV3, zdecydował się na podwójne zabezpieczenie. Skany 10 dzieł trafiły do najbezpieczniejszego miejsca na świecie. Światowe Archiwum Arktyczne znajduje się na archipelagu Svalbard w Norwegii. Umiejscowiony pod ziemią skarbiec ma ochronić dokonania ludzkości i zabezpieczyć je dla przyszłych pokoleń. System przechowywania: pojemniki z różnorodnych materiałów wkładane jeden w drugi oraz odpowiednia minusowa temperatura (od -5 do -10 st. C) gwarantują, że znajdujące się tam przedmioty przetrwają ponad 1000 lat!
Zarchiwizowane na światłoczułych rolkach skany dzieł dołączyły do zbioru wielu ważnych dokumentów, UNICEF-u, UNESCO, konstytucji wielu krajów. Znalazły się także w zacnym gronie artystycznym: kopii obrazu "Krzyk" Edwarda Muncha, reprodukcji Rembrandta, oryginału "Boskiej komedii" Dantego czy manuskryptów Biblioteki Watykańskiej. Z Polski trafiły tam wcześniej dzieła naszych noblistek: proza Olgi Tokarczuk i poezja Wisławy Szymborskiej.
Ochrona z myślą o kolejnych pokoleniach
Chcąc jednak pewnie dokonywać wyboru, trzeba się na sztuce znać. Ogromna kolekcja dzieł sztuki Pekao S.A. jest efektem przemyślanych decyzji i poważnej, przygotowanej przez ekspertów strategii dotyczącej nie tylko inwestowania, ale – jak pokazuje ARCHIV3 – ochrony dzieł sztuki z myślą o kolejnych pokoleniach. Podwójne zabezpieczenia dla części zbiorów – cyfrowe stokenizowane kopie i zdeponowanie ich w Światowym Archiwum Arktycznym – świadczy o ogromnej odpowiedzialności banku za posiadaną kolekcję.
Nic dziwnego, że bank zwrócił się w kierunku archiwizacji i tokenizacji dzieł sztuki. To kolejny sposób na ich upowszechnianie i zachowanie dla przyszłych pokoleń.
Projekt ARCHIV3 został przeprowadzony przez Bankowość Prywatną Banku Pekao S.A. wspólnie z firmą Degen House, która czuwała nad warstwą technologiczną. Więcej informacji można znaleźć na stronie: ARCHIV3 - Sztuka zamrożona w czasie (pekao.com.pl)
[1] https://strefainwestorow.pl/artykuly/inwestycje-alternatywne/20240704/rynek-aukcyjny-polska-1h24
Płatna współpraca z Bankiem PEKAO