Zgodnie z ustawą sygnalistą jest: pracownik, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, osoba świadcząca pracę pod kierownictwem i nadzorem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, przedsiębiorca, prokurent, akcjonariusz lub wspólnik, wolontariusz, stażysta, praktykant, żołnierz oraz funkcjonariusz.
Po wejściu w życie ustawy sygnalista będzie mógł zgłosić naruszenie prawa za pomocą wewnętrznych kanałów zgłoszeń, które zostaną utworzone przez podmioty prywatne i publiczne, zewnętrznych kanałów zgłoszeń do odpowiednich organów państwa, ale też - w szczególnie określonych przypadkach - za pomocą ujawnienia publicznego.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ujawnienie publiczne naruszenia prawa
Podpisany przez prezydenta Andrzeja Dudę dokument przewiduje możliwość przyjmowania wspólnej procedury zgłoszeń wewnętrznych w ramach grupy kapitałowej. Warunkiem będzie zapewnienie zgodności wykonywanych czynności z ustawą.
W katalogu obszarów, w ramach których będzie można dokonać zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, znalazły się m.in.:
- korupcja, zamówienia publiczne;
- usługi, produkty i rynki finansowe;
- przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu;
- bezpieczeństwo produktów i ich zgodności z wymogami;
- bezpieczeństwo transportu;
- ochrona środowiska; ochrona radiologiczna i bezpieczeństwo jądrowe;
- bezpieczeństwo żywności i pasz;
- zdrowie i dobrostan zwierząt;
- zdrowie publiczne;
- ochrona konsumentów;
- ochrona prywatności i danych osobowych;
- bezpieczeństwo sieci i systemów teleinformatycznych;
- konstytucyjne wolności i prawa człowieka i obywatela.
Jak państwo zamierza chronić sygnalistów?
Wsparcia sygnalistom udzielać będzie Rzecznik Praw Obywatelskich. RPO zajmie się również przyjmowaniem zgłoszeń zewnętrznych, jeśli chodzi o konstytucyjne prawa oraz wolności człowieka i obywatela.
Sygnalista będzie podlegał ochronie od momentu zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy, by sądzić, że ujawniana informacja jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, a także że stanowi informację o naruszeniu prawa.
Na czym ma polegać ochrona? Zgodnie z ustawą wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe. A jeśli do takich doszło, to będzie miał prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane w "Monitorze Polskim" przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, lub prawo do zadośćuczynienia.
Ustawa wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych, które wejdą w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.
