Bezpieczeństwo energetyczne Polski w obliczu globalnych wyzwań – jak wykorzystać potencjał transformacji?

Joanna Smolik, Dyrektor Departamentu Relacji Strategicznych w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), przedstawiła konkretne narzędzia i możliwości, jakie Polska ma w zasięgu ręki, aby budować niezależność energetyczną i efektywnie zarządzać finansowaniem transformacji.

Jednym z głównych wątków wystąpienia Joanny Smolik była potrzeba dalszej dywersyfikacji źródeł dostaw energii oraz sposobów jej wytwarzania. – Nasza przezorność w zakresie dywersyfikacji dostaw pozwoliła nam wyjść obronną ręką z kryzysu paliwowego z 2022 roku. Inwestycje w Baltic Pipe czy terminal LNG okazały się strategiczne i dowiodły, że Polska potrafi skutecznie reagować na globalne kryzysy – podkreśliła Smolik.

Jednak sama dywersyfikacja nie wystarczy. Zdaniem Smolik kluczowe jest również odpowiedzialne zarządzanie kosztami. Transformacja energetyczna to ogromne wyzwanie finansowe, które wymaga zarówno społecznej, jak i politycznej gotowości do ponoszenia nakładów inwestycyjnych. – Transformacja, tak jak każda polisa ubezpieczeniowa, kosztuje. To strategiczny wydatek, który w długim okresie zapewni nam bezpieczeństwo i niezależność. Musimy jednak znaleźć równowagę między kosztami a realnymi korzyściami – dodała.

W swoim wystąpieniu Smolik szczegółowo omówiła kwestie finansowania transformacji energetycznej, podkreślając, że najlepszym rozwiązaniem jest mobilizacja kapitału prywatnego. – Najlepszym źródłem finansowania są środki prywatne i komercyjne. Chciałabym, aby projekty były na tyle opłacalne, by nie wymagały wsparcia publicznego. To oznacza, że inwestycje muszą być dobrze przygotowane i wpisywać się w długofalową strategię – mówiła Smolik.

Nie wszystkie projekty można jednak zrealizować wyłącznie na zasadach komercyjnych. Duże inwestycje, takie jak bloki gazowo-parowe czy infrastruktura energetyki jądrowej, wymagają wsparcia publicznego ze względu na wysokie ryzyko i długi czas zwrotu.– Tam, gdzie potrzebna jest pomoc publiczna, musi być ona prosta i skuteczna. Mechanizmy wsparcia powinny naprawdę mobilizować kapitał, a nie tylko istnieć na papierze. Nie może być tak, że instrumenty są tak skomplikowane, że można je ‘polizać przez szybę’, ale nie wykorzystać w praktyce – tłumaczyła dyrektor BGK.

Smolik wskazała także, że najlepszym przykładem skutecznego połączenia wsparcia publicznego i finansowania komercyjnego są projekty offshore. – Kontrakty różnicowe zapewniają długoterminowe przychody, co mobilizuje kapitał prywatny. To model, który powinniśmy przenosić również na inne inwestycje – dodała.

Zdaniem Joanny Smolik, rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) jest nie tylko koniecznością, ale również szansą na zbudowanie nowoczesnego i elastycznego systemu energetycznego. – Musimy teraz maksymalnie wykorzystać potencjał OZE – farmy fotowoltaiczne, wiatrowe oraz magazyny energii. To pozwoli nam nauczyć się budować system energetyczny oparty na odnawialnych źródłach, zanim do miksu dołączymy energetykę jądrową – wyjaśniła.

Smolik zwróciła uwagę, że rozwój energetyki jądrowej to proces długoterminowy, który w przyszłości będzie pełnił rolę stabilizatora systemu. – Atom to inwestycja, której perspektywa sięga dziesięcioleci. W momencie, gdy obecne instalacje OZE zaczną wymagać wymiany, energetyka jądrowa może stać się ich naturalnym uzupełnieniem. To daje nam czas, aby teraz skupić się na rozwoju odnawialnych źródeł – zaznaczyła.

W trakcie sesji "Bezpieczeństwo energetyczne, tania energia i transformacja w geo kryzysie" Joanna Smolik wyraźnie podkreśliła, że kluczem do sukcesu jest elastyczne podejście do finansowania, umiejętne zarządzanie ryzykiem oraz strategiczne planowanie. Polska, mimo wyzwań, ma realne narzędzia do zbudowania niezależności energetycznej, jeśli będzie potrafiła skutecznie połączyć kapitał prywatny ze wsparciem publicznym. – Transformacja energetyczna to trudna układanka. Musimy podejmować przemyślane decyzje, analizować ryzyka i stawiać na instrumenty, które realnie mobilizują kapitał. Tylko w ten sposób osiągniemy bezpieczeństwo energetyczne w długim okresie – podsumowała Smolik.