Bon zasiedleniowy – co to takiego? Jak go otrzymać?

Bon zasiedleniowy to jedno z narzędzi pomocowych skierowanych do osób poszukujących pracy. Taka forma pomocy dla bezrobotnych jest stosowana w przypadku, gdy dana osoba jest gotowa do podjęcia zatrudnienia lub założenia działalności gospodarczej poza swoim dotychczasowym miejscem zamieszkania. Mobilność bezrobotnych może przyspieszyć skuteczne znalezienie pracy, a bon umożliwia uzyskanie realnych środków finansowych na urządzenie się w nowym miejscu. 

Przykładowo: jeśli mieszkaniec Radomia nie może znaleźć pracy w swoim mieście, ale czeka na niego posada w Łodzi, to po podjęciu decyzji o przeprowadzce starosta może przyznać na wniosek osoby bezrobotnej bon na zasiedlenie. W praktyce to po prostu pieniądze, które pozwalają na pokrycie wydatków związanych z konieczną przeprowadzką w celu podjęcia zatrudnienia. 

Bon zasiedleniowy jest swoistą gwarancją przyznania przez urząd pracy środków na pokrycie kosztów zamieszkania i całej przeprowadzki w związku z podjęciem zatrudnienia, pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej poza swoim dotychczasowym miejscem zamieszkania. 

Nie każda osoba bezrobotna, która podejmuje pracę poza miejscowością swojego zamieszkania, ma szansę na otrzymanie bonu zasiedleniowego. Ile trzeba być bezrobotnym, by móc go otrzymać? Wystarczy się po prostu zarejestrować w urzędzie pracy, a już tego samego dnia wnioskować o takie wsparcie. 

Ponadto o otrzymanie bonu na zasiedlenie skutecznie mogą starać się osoby, które:

• mają status osoby bezrobotnej, zarejestrowanej w PUP,
• nie ukończyły 30. roku życia,
• podejmą poza miejscem zamieszkania wykonywanie pracy zarobkowej, z tytułu której będą uzyskiwać wynagrodzenie lub przychód w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto miesięcznie oraz z tego tytułu będą podlegać ubezpieczeniom społecznym,
• przeprowadzają się w związku z podjęciem zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej do innej miejscowości, a odległość od miasta zamieszkania i nią wynosi co najmniej 80 km lub czas dojazdu do tej miejscowości i powrotu do miejsca dotychczasowego zamieszkania przekracza łącznie co najmniej 3 godziny dziennie,
• pozostaną w zatrudnieniu, innej pracy zarobkowej lub będą prowadzić działalność gospodarczą przez co najmniej 6 miesięcy.

Należy podkreślić, że bezrobotny musi także złożyć wniosek o bon zasiedleniowy do starosty, by móc go otrzymać. Jeśli zostanie pozytywnie rozpatrzony, to wtedy zawierana jest umowa. Starosta ma 30 dni na podjęcie decyzji o przyznaniu bonu zasiedleniowego. 

Osoba, która uzyskała bon na zasiedlenie, ma pewne zobowiązania wobec urzędu pracy z tym związane. Powinna:

• dostarczyć do PUP w ciągu 30 dni od momentu otrzymania pieniędzy zaświadczenie o podjęciu zatrudnienia lub zarejestrowaniu swojej działalności gospodarczej oraz oświadczenie o spełnianiu warunków przyznania bonu zasiedleniowego – warunek dotyczący odległości lub czasu dojazdu;
• dostarczyć do 8 miesięcy od dnia otrzymania pieniędzy w ramach bonu do PUP dokumentów potwierdzających zatrudnienie lub prowadzenie działalności gospodarczej przez ostatnie 6 miesięcy. 

Kwota środków przyznawanych w ramach bonu zasiedleniowego ustalana jest indywidualnie. Zostanie ona wskazana w umowie z bezrobotnym, ale wysokość tego bonu na zasiedlenie nie może być wyższa niż 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia. W 2022 roku jest to kwota maksymalnie 12 312,50 zł. 

Trzeba liczyć się z tym, że utrata zatrudnienia w ciągu 6 pierwszych miesięcy od jego podjęcia czy zlikwidowanie działalności gospodarczej w takim czasie przez osobę, która uzyskała bon zasiedleniowy, będą oznaczały ryzyko utraty pieniędzy z bonu. Wówczas w ciągu 7 dni od utraty zatrudnienia lub zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej bezrobotny powinien przedstawić urzędowi oświadczenie o zaistnieniu takiej sytuacji. Nie straci prawa do korzystania z bonu na zasiedlenie, jeśli podejmie nowe zatrudnienie i dostarczy w ciągu kolejnych 7 dni do urzędu pracy oświadczenie o nowej pracy i spełnianiu warunku odległości od miejsca dotychczasowego zamieszkania do miejsca wykonywania obowiązków zawodowych. 

Urzędy pracy mogą oferować różne formy wsparcia osób bezrobotnych, w tym bon na zasiedlenie. Niektóre są objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych i obowiązkowo należy je ująć w rocznym rozliczeniu podatkowym, a inne nie. Zwolnieniu z PIT podlega właśnie otrzymane świadczenie w ramach bonu na zasiedlenie. Nie trzeba go ujmować w zeznaniu podatkowym.