W Polsce jest obecnie 17,2 mln pieców, z czego co czwarty na paliwo stałe, a więc przede wszystkim węgiel i paliwa węglopochodne, ogrzewają polskie domy, budynki publiczne i lokale usługowe – wynika z danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków na koniec 2023 r.
Co więcej, "kopciuchy" wciąż dymią intensywnie – ponad połowa wszystkich źródeł ciepła na paliwo stałe to kotły bezklasowe lub poniżej klasy trzeciej, w których pali się paliwem słabej jakości. To one potęgują smog, a więc groźne dla zdrowia i życia pyły zawieszone (PM10 i PM2,5) oraz benzo(a)piren.
Uchwały antysmogowe zakazujące używania "kopciuchów" obowiązują we wszystkich województwach poza podlaskim i warmińsko-mazurskim. Miasta i regiony mobilizują też mieszkańców do wymiany starych źródeł ciepła. Do końca 2024 r. muszą to zrobić w kujawsko-pomorskim, lubelskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim, a do końca 2025 r. w łódzkim.
Konkretne cele wyznacza również Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Jak czytamy w "Strategii dla ciepłownictwa do 2030 r. z perspektywą do 2040 r." w ciągu dekady emisje w sektorze ciepłownictwa mają być zredukowane o 34 proc., a z miast mają całkowicie zniknąć piece na węgiel. Co więcej, 1,5 mln domów ma zostać przyłączonych do ciepłownictwa sieciowego lub sieci gazu ziemnego. Oczywiście pozostaje pytanie o wykonalność techniczną i finansową tak znaczącej rozbudowy sieci ciepłowniczej i gazowej. Strategia zakłada też wzrost liczby pomp ciepła tam, gdzie nie ma sieci ciepłowniczej i gazowej. Dziś urządzenia te ogrzewają blisko 400 tys. budynków.
Zanim podejmiesz decyzję
Czy jednak zyskujące na popularności pompy ciepła wspierane energią z instalacji fotowoltaicznych są najlepszym rozwiązaniem przy panujących w Polsce warunkach atmosferycznych?
Wiele osób, które zmodernizowało w swoim domu system grzewczy, wymieniając dotychczasowy piec na pompę ciepła, rozczarowało się. Oszczędności są niestety mniejsze od oczekiwanych. W wielu przypadkach po pierwszej zimie okazało się, że potrzebne jest uzupełnienie pompy ciepła o dodatkowe źródło.
Pompa ciepła najlepiej sprawdza się przy temperaturach umiarkowanych. Gdy jednak termometry wskazują wartości znacznie poniżej zera, rozwiązanie to staje się niewystarczające. Pompa ciepła dobrze pracuje też w nowych lub zmodernizowanych budynkach, gorzej tam, gdzie zapotrzebowanie na moc grzewczą jest wysokie oraz w starszych i dużych domach.
Prawidłowe działanie pompy ciepła zależy też od ciągłości dostaw energii elektrycznej i jej jakości, a na to z kolei wpływa jakość sieci dystrybucyjnej. W wielu miejscach w Polsce jest ona słaba, co może prowadzić do przepięć i awarii urządzenia. Co więcej, dalsze obciążanie sieci przez odnawialne źródła energii (głównie fotowoltaikę), które wciąż są niestabilne, może w przyszłości prowadzić do przerw w dostawach energii elektrycznej, co utrudni działanie pomp ciepła.
Ważnym czynnikiem, który trzeba wziąć pod uwagę, planując wymianę źródła ciepła, są również rosnące koszty energii elektrycznej. Tarcza Solidarnościowa, która zamroziła ceny prądu na poziomie ze stycznia 2022 r., zostanie przedłużona, ale nie będzie tak w nieskończoność (obecnie wskazuje się koniec bieżącego roku jako okres wygaszenia tarczy).
Sprawdzona hybryda
Pompy ciepła są często zasilane prądem z instalacji fotowoltaicznej. Niestety nie zabezpiecza on w 100 proc. zapotrzebowania tych urządzeń. Co naturalne, praca paneli fotowoltaicznych jest mocno zróżnicowana dobowo (dzień–noc) i sezonowo (duża produkcja latem, mała jesienią i zimą). A to oznacza, że w pewnym momencie musimy sięgnąć po inne źródło energii.
- Dlatego decydując się na pompę ciepła, warto rozważyć połączenie urządzenia z innym stabilnym i niezależnym od energii elektrycznej z sieci źródłem ciepła. Gaz płynny to technologia czysta i bezobsługowa – zapewnia Mateusz Kędzierski, Public & Regulatory Affairs Manager, GASPOL.
Układ hybrydowy łączy dwa niezależne systemy ogrzewania: kocioł gazowy i powietrzną pompę ciepła.
Przez część roku pompa ciepła będzie więc samowystarczalna. Dogrzeje budynek i podgrzeje wodę. Gdy zimą temperatura znacząco spadnie, zamiast zużywać droższą energię elektryczną, użytkownik skorzysta z gazu płynnego, który w przeliczeniu na 1 kWh ciepła jest bardziej opłacalny. Ceny gazu płynnego są też stabilniejsze niż energii elektrycznej.
Eksperci szacują, że cykl życia instalacji na gaz płynny wynosi średnio 20-30 lat. W takiej perspektywie czasowej dokonuje się inwestycji w źródło ciepła. Warto także rozpatrywać taką inwestycję pod kątem pewności nieprzerwanego dostarczenia ciepła w oczekiwanej wielkości oraz niezależności od problemów z siecią energetyczną.
Dofinansowanie z pomocą ekspertów
Co ważne, na rozwiązanie hybrydowe, podobnie jak na kocioł na gaz płynny (LPG), można dostać dofinansowanie z Programu "Czyste powietrze".
Program cieszy się dużą popularnością, o czym świadczy fakt, że obecnie w jego budżecie jest duża luka. Dotacje zostały chwilowo wstrzymane, a rząd szuka innych źródeł finansowania.
- W przyszłości zasady dofinansowania mogą być mniej korzystne niż obecnie. Jednocześnie technologie nie rozwijają się tak szybko, jakbyśmy sobie tego życzyli. Warto zatem zainteresować się możliwościami, jakie oferuje program, a przed podjęciem decyzji o rodzaju źródła ciepła przeprowadzić audyt energetyczny budynku – radzi Mateusz Kędzierski.
Inwestorów wspiera GASPOL. Eksperci pomagają w wyborze najbardziej efektywnego w danym przypadku rozwiązania, a następnie w przygotowaniu niezbędnej do uzyskania dofinansowania dokumentacji. Wszystkie informacje na temat oferowanych rozwiązań, a także kontakt do specjalistów można znaleźć na stronie firmy.
Płatna współpraca z GASPOL