Czas na biogaz

Dynamicznie postępujący rozwój gospodarczy, a także dotychczasowe modele produkcji i konsumpcji powodują, że zasoby naturalne zużywane są w szybkim tempie, a zmiany klimatu, pośrednio wywołane emisją gazów cieplarnianych, powodują nie tylko straty w przyrodzie, ale również w wymiarze ekonomicznym.

Z badań przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy wynika, że z powodu zjawisk ekstremalnych będących konsekwencją zmian klimatu, Polska traci rocznie średnio 6 mln złotych. Szacuje się, że w ciągu niespełna dwóch dekad, ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowały straty bezpośrednie o wartości 115 mld zł.

Aby zminimalizować negatywne skutki postępujących zmian klimatu, konieczne jest ograniczenie globalnych emisji gazów cieplarnianych pochodzenia antropogenicznego, miedzy innymi poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.

Wartą zauważenia alternatywą dla paliw kopalnych jest biogaz, który, w odróżnieniu od innych odnawialnych źródeł energii, nie jest zależy od warunków pogodowych, a jego produkcja nie podlega sezonowości. Zaletą jest również możliwość wykorzystania tego paliwa do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła, co z kolei przekłada się na samowystarczalność energetyczną w skali lokalnej.

Korzyści z produkcji biogazu wynikają z faktu, że jest on produkowany z odnawialnych surowców, takich jak odchody zwierzęce, osady ściekowe, frakcja organiczna stałych odpadów komunalnych, odpady rolne oraz produkty uboczne rolnictwa. Wymienione substraty, zamiast trafiać na składowiska odpadów i być źródłem potencjalnych emisji zanieczyszczeń do atmosfery, gleby i wody, w prostym procesie mogą być przekształcone na wartościowe paliwo do produkcji energii.

Metan, który jest głównym składnikiem biogazu powstającego samoistnie w procesach biologicznego rozkładu substancji organicznych, jest znacznie bardziej agresywnym gazem cieplarnianym powodującym zmiany klimatu, niż sam dwutlenek węgla. "Każdy metr sześcienny odzyskanego w biogazowni metanu, przyczynia się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych" – mówi Piotr Zacharski, Kierownik Zakładu Strategii Środowiskowych w Instytucie Ochrony Środowiska – Państwowym Instytucie Badawczym. Według różnych szacunków, podaje się, że ten bezbarwny i bezwonny gaz, wpływa na efekt cieplarniany w okresie stu lat aż 28 razy bardziej niż dwutlenek węgla.

Wykorzystanie energetyczne biogazu jest zatem doskonałą metodą ograniczania negatywnego wpływu metanu na zmiany klimatu.

Rozwój sektora biogazowego może pozytywnie wpłynąć na niezbędną do przeprowadzenia transformację terenów rolniczych, a także przyczynić się do tworzenia nowych miejsc pracy na różnych etapach produkcji, od zbierania surowców po utrzymanie i obsługę instalacji. Ponadto, produkcja biogazu może stymulować rozwój lokalnej gospodarki poprzez zakup surowców od dostawców z regionu i sprzedaż energii elektrycznej czy ciepła do miejscowych odbiorców.

Rozwój rynku biogazowego to także spore dochody do budżetu gminy w postaci podatków, dzięki którym samorząd będzie mógł, np. finansować potrzebne inwestycje. Dla samych rolników, którzy będą dostarczać substraty, dodatkową korzyścią będą stałe, gwarantowane dochody oraz możliwość pozyskania wartościowego i bezwonnego nawozu.

Inwestycje w biogazownie i biometanownie mogą stanowić również odpowiedź na problemy związane z zagospodarowaniem rosnącej ilości odpadów organicznych, a także zredukować emisję odorów, które przy intensywnej produkcji zwierzęcej, mogą być uciążliwe dla lokalnej społeczności.

Zgodnie z danymi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z marca br., do rejestru wytwórców biogazu rolniczego było wpisanych 146 biogazowni rolniczych należących do 122 podmiotów, których łączna zainstalowana moc elektryczna wynosiła ponad 142 MWe. W ubiegłym roku zarejestrowane instalacje wytworzyły blisko 583 mln m3 biogazu rolniczego, a ich łączna moc elektryczna wyniosła 142,347 MWe. Wynika z tego, że obecnie w Polsce z biogazu pochodzi jedynie ok. 1% prądu.

Jednak wg różnych szacunków mamy w Polsce potencjał do produkcji blisko 8 mld m3 biometanu lub 30,5 TWh prądu z biogazu. Naturalnym kierunkiem rozwoju jest zatem budowa biogazowni na terenach rolniczych, natomiast wokół miast mogą powstać biogazownie zasilane osadami z oczyszczalni ścieków i bioodpadami.

Biogazowni z roku na rok przybywa, jednak wciąż jest to wzrost zbyt powolny w stosunku do potencjału energetycznego naszego kraju. Inwestycje w biogaz i biometan są niezbędne, również ze względu na pilną potrzebę transformacji energetycznej oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej.

"Aby zwiększyć tempo powstania nowych instalacji, konieczne jest przede wszystkim zapewnienie łatwo dostępnego wsparcia finansowego dla inwestorów oraz ułatwiony proces pozyskania decyzji administracyjnych niezbędnych do budowy biogazowni."– podkreśla Piotr Zacharski.

Jednym z głównych problemów rozwoju biogazowni jest brak akceptacji lokalnej społeczności, która zazwyczaj jest negatywnie nastawiona do realizacji takiego przedsięwzięcia. Wynika to z najczęściej z braku wiedzy na temat korzyści wynikających z takich inwestycji. Dodatkowo brakuje rzetelnych informacji na temat efektywności energetycznej i ekonomicznej, związanych z budową instalacji biogazowej. Kolejnym czynnikiem jest ograniczona liczba projektantów, generalnych wykonawców, specjalistycznych firm budowlanych oraz technologów wyspecjalizowanych w projektowaniu, budowie oraz w eksploatacji biogazowni. Nadal występują także problemy spowodowane brakiem dostępności i odpowiedniej przepustowości sieci elektroenergetycznej. Utrudnienie stanowią również problemy natury legislacyjnej.

Na szczęście w ostatnim czasie podejmowane są kroki na rzecz rozwoju rynku biogazowego. W kwietniu br. do konsultacji przekazano projekt ustawy Ministerstwa Rolnictwa, która ma usprawnić powstawanie biogazowni rolniczych. Nowe przepisy ułatwią m.in. procesy inwestycyjne, budowlane i wydawanie warunków przyłączenia do sieci.

Ponadto inicjuje się coraz więcej działań edukacyjnych skierowanych do różnych grup interesariuszy. Za przykład mogą posłużyć: Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa oraz Instytut Ochrony Środowiska-Państwowy Instytut Badawczy.

W marcu tego roku Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy podpisał z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej umowę o dofinansowanie przedsięwzięcia dotyczącą wykorzystywania biogazu i biometanu w Polsce. Kampania realizowana we współpracy z Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie i Białymstoku ma na celu udzielenie praktycznych odpowiedzi na wszystkie zagadnienia dotyczące technicznych, organizacyjnych, prawnych i ekonomicznych aspektów związanych z wytwarzaniem i wykorzystaniem paliwa biogazowego. Projekt o zasięgu ogólnopolskim będzie skierowany do wszystkich grup zainteresowanych mających w planach rozwój biogazowni oraz podmiotów już realizujących działania związane z odzyskiwaniem i wykorzystywaniem biogazu i biometanu.

Więcej na ten temat: https://ios.edu.pl/aktualnosci-certyfikacja/umowa-w-sprawie-realizacji-kampanii-edukacyjno-informacyjnej-poswieconej-biogazowi-i-biometanowi/