Potencjał technologii cyfrowych dla zrównoważonego rozwoju
Rozwój technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI), Internet Rzeczy (IoT) czy cyfrowe bliźniaki (digital twins), otwiera nowe możliwości w zakresie poprawy efektywności energetycznej, optymalizacji procesów i redukcji śladu węglowego. Zastosowanie AI w energetyce pozwala na lepsze zarządzanie dystrybucją zasobów, wspierając odnawialne źródła energii oraz poprawiając stabilność sieci. AI może przyczynić się do redukcji globalnych emisji gazów cieplarnianych o 5–10%, co odpowiada rocznej emisji Unii Europejskiej. Jednocześnie, te same technologie wymagają ogromnych zasobów — wydany przez ONZ-owską Organizację Handlu i Rozwoju (UNCTAD) raport Digital Economy Report 2024 informuje, że wyprodukowanie standardowego laptopa o wadze około 2 kg może wymagać zużycia niemal 1000 kg surowców. Technologie cyfrowe odpowiadają także za emisję od 1,5% do 3,2% globalnych gazów cieplarnianych, a produkcja odpadów elektronicznych rośnie w tempie około 2 mln ton rocznie.
Program ONZ ds. Środowiska (UNEP) podkreśla, że AI odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu danymi środowiskowymi i wspieraniu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Przykładem tych zastosowań jest stworzona przez UNEP (Program ONZ ds. Środowiska) platforma informacji o stanie środowiska (WESR), która dostarcza aktualnych informacji wspierając podejmowanie decyzji na rzecz ochrony środowiska wykorzystując AI do analizy złożonych zestawów danych środowiskowych. Poprzez analizę obrazów satelitarnych, AI wspiera monitorowanie wylesiania, degradacji ekosystemów oraz ochronę zagrożonych gatunków. Narzędzia oparte o nowe technologie asystują ludziom w rozwiązywaniu problemów środowiskowych związanych z kryzysem klimatycznym, utratą bioróżnorodności oraz zanieczyszczeniem i kryzysem odpadowym. Technologie cyfrowe znajdują również zastosowanie w systemie produkcji żywności. Systemy prognozowania plonów oparte na AI umożliwiają przewidywanie zbiorów z ośmiomiesięcznym wyprzedzeniem, a inteligentne systemy irygacyjne redukują straty w gospodarowaniu wodą i emisje związane z rolnictwem.
Cyfrowe technologie przyczyniły się w ostatnich latach do poprawy wydajności, dokładności diagnostycznej i zmniejszenia obciążenia personelu medycznego; niemniej istotna staje się ich rola w edukacji przyszłości. W kontekście dynamicznie rozwijających się technologii, konieczne jest również inwestowanie w edukację medialną i cyfrową, której celem będzie rozwijanie zdolności użytkowników do świadomego korzystania z dostępnych narzędzi i odróżniania prawdy od dezinformacji.
Jednocześnie, z badania opublikowanego w Nature Communications wynika, że AI może wspierać realizację aż 134 z 169 szczegółowych celów zrównoważonego rozwoju ONZ (SDGs), oraz, że może utrudniać osiągnięcie 59 z nich. Automatyzacja procesów może prowadzić do utraty miejsc pracy w niektórych sektorach, pogłębiając nierówności społeczne. Ponadto, nierówny dostęp do nowoczesnych technologii może sprawić, że cyfrowa transformacja stanie się czynnikiem potęgującym istniejące podziały ekonomiczne.
Znalezienie równowagi — kluczowa rola współpracy
Aby cyfryzacja była zgodna z ideami zrównoważonego rozwoju, konieczne są systemowe zmiany i międzynarodowa współpraca w zakresie regulacji technologicznych. ONZ oraz UNEP podkreślają znaczenie globalnych strategii, które pozwolą na maksymalizację pozytywnego wpływu technologii przy minimalizacji jej negatywnych skutków.
Według opracowanego we współpracy z UNEP Action Plan for a Sustainable Planet in the Digital Age, konieczne są systemowe zmiany, aby technologie cyfrowe mogły stać się dla środowiska realnym wsparciem, a nie dodatkowym ciężarem. — Każdy przedsiębiorca dąży do optymalizacji zużycia surowców, produkcji konkurencyjnych produktów oraz minimalizacji kosztów energii, ciepła i wody. Aby to osiągnąć, kluczowe jest pozyskanie i analiza odpowiednich danych, które wskażą możliwości usprawnień w procesie produkcji. Cyfryzacja towarzyszy nam na każdym kroku i istotne jest, aby w pełni wykorzystać jej potencjał na rzecz zielonej transformacji, ponieważ rozwój technologii powinien być nie tylko opłacalny, ale także zgodny z wartościami zrównoważonego rozwoju — twierdzi Maria Andrzejewska, dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa.
Szczególną rolę w tym procesie odgrywa wymiana doświadczeń między biznesem, sektorem publicznym i ekspertami ds. środowiska. Dlatego wydarzenia takie jak Sustainable Industry Lab 2025 są kluczowe dla wypracowania skutecznych rozwiązań. Konferencja "Zintegrowana transformacja cyfrowa i środowiskowa: dekarbonizacja miast i przemysłu", która odbędzie się 27 lutego 2025 r. w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, zgromadzi liderów przemysłu, technologii i polityki, aby wspólnie poszukać odpowiedzi na wyzwania związane z cyfrową transformacją.
Sustainable Industry Lab ’25 — przestrzeń do dyskusji i innowacji
Podczas konferencji eksperci będą debatować nad najważniejszymi zagadnieniami dotyczącymi wpływu cyfryzacji na zrównoważony rozwój. W programie przewidziane są panele dyskusyjne oraz warsztaty dotyczące:
- sztucznej inteligencji dla zrównoważonego rozwoju,
- finansowania transformacji cyfrowej i środowiskowej,
- wykorzystania danych w procesach ESG,
- innowacji w zarządzaniu wodą, energią i ciepłem.
Organizatorem wydarzenia jest UNEP/GRID-Warszawa; współorganizatorem jest Miasto st. Warszawa. Patronatem honorowym objęły wydarzenie: Polska Prezydencja w Radzie Unii Europejskiej, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Konfederacja Lewiatan.
Pełna agenda oraz szczegóły rejestracji dostępne są na stronie wydarzenia.
O UNEP/GRID-Warszawa
Od 1991 roku UNEP/GRID-Warszawa realizuje w Polsce misję Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP), działając na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wspiera właściwe zarządzanie środowiskiem i ochronę różnorodności biologicznej. Propaguje postawę odpowiedzialności za środowisko w społeczeństwie i w biznesie. Specjalizuje się w pozyskiwaniu, przetwarzaniu i udostępnianiu informacji o środowisku oraz upowszechnianiu zastosowań nowoczesnych technologii informacyjnych, w tym systemów informacji geograficznej (GIS) i technologii satelitarnych. UNEP/GRID-Warszawa zostało ustanowione 17 września 1991 roku na mocy porozumienia zawartego pomiędzy UNEP a Rządem Polskim. Działa jako jeden z kilku ośrodków globalnej sieci GRID (Global Resource Information Database — światowa baza danych o zasobach Ziemi) utworzonej przez UNEP w celu wzmocnienia efektywnego zarządzania zasobami środowiska. Swoje działania realizuje we współpracy z organizacjami i instytucjami krajowymi oraz zagranicznymi. Jest partnerem jednostek samorządowych, oświatowych oraz firm wdrażających politykę społecznej odpowiedzialności biznesu. UNEP/GRID-Warszawa ma status organizacji pozarządowej i działa w strukturze Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska.
Materiał sponsorowany przez Narodową Fundację Ochrony Środowiska