Księża – zarówno katoliccy, jak i duchowni innych wyznań uznanych przez państwo (np. prawosławie, protestantyzm, buddyzm, islam, karaimizm, judaizm) – muszą płacić podatki. Robią to w formie ryczałtu (w tym celu na początku roku muszą złożyć odpowiednią deklarację w urzędzie skarbowym). Ta forma jest stosowana również w przypadku drobnych przedsiębiorców – przede wszystkim rzemieślników.
W praktyce podatki płacone ryczałtem są na tyle nieduże, że nie ma to większego znaczenia. Urząd skarbowy na podstawie ustawy ustala kwotę kwartalnego podatku dla osoby duchownej. Wysokość zależy od wielkości parafii. Proboszczowie w 2019 r. zapłacą od 434 zł do 1559 zł zryczałtowanego podatku kwartalnie. Pierwsza stawka obowiązuje w najmniejszych parafiach, do 1000 osób. Najwyższa dotyczy parafii z więcej niż 20 tysiącami osób. Stawek jest aż 16.
Z kolei wikariusze są rozliczani według innej tabeli, ale sama zasada uzależnienia wysokości podatku od wielkości parafii jest podobna. Obowiązują ich stawki w wysokości od 131 do 503 złotych – również kwartalnie.
Ksiądz ma obowiązek zapłacić podatek do 20 dnia miesiąca po zakończeniu kwartału, a w przypadku ostatniego kwartału w danym roku kalendarzowym do dnia 28 grudnia. Księża co jakiś czas zmieniają parafie – na poinformowanie urzędu skarbowego o zmianie miejsca swojej pracy czy posługi mają dwa tygodnie. W zasadzie wystarczy oświadczenie.
Warto zwrócić uwagę, że wysokość podatku zależy od wielkości parafii, ale nie od rzeczywistej liczby wiernych. Chodzi o liczbę mieszkańców na określonym terenie. Może się to wydawać niesprawiedliwe – w końcu są takie parafie, gdzie na msze chodzi 90 proc. mieszkańców, są też takie, gdzie robi to mniejszość. A i wysokość składanych na tacę ofiar jest bardzo różna.
Liczbę mieszkańców przyjmuje się według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok podatkowy.
- Faktycznie podatki płacimy niewielkie, ale punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Są księża, którzy pracują we wsiach, gdzie bieda aż piszczy. Więc i u księdza piszczy. Z kolei w bogatych wsiach można zarobić więcej niż w mieście, choć najlepiej i tak jest przy samej kurii. Różnice są ogromne, ale podatek płacimy taki sam. Moim zdaniem warto byłoby to rozegrać inaczej, ale ja jestem tylko wiejskim księdzem – mówi nam ks. Marek ze środkowej Polski.
Jeśli chodzi o sprawy techniczne, księża rozliczają się za pomocą formularza PIT-19A. Nie wpisują tam kwot dochodu i przychodu, jedynie składki zdrowotne. Jest to kolejna z niewielu danin, jakie muszą płacić państwu. Składka zdrowotna to obecnie ok. 189 złotych miesięcznie – dzięki temu księża mają zapewnioną państwową opiekę medyczną. Z drugiej jednak strony składkę zdrowotną odlicza się prawie w całości od zryczałtowanego podatku.
Praca duchownych
Wielu duchownych zajmuje się też bardziej uregulowaną pracą zarobkową. Większość z nich dorabia w szkołach na etacie katechety. W doskonałej sytuacji są ci, którym udało się zdobyć etat kapelana w jakiejś instytucji – wojsku, policji, szpitalu czy straży pożarnej. Kapelani często awansują na wysokie stanowiska w hierarchii służb mundurowych, dzięki czemu mogą liczyć na sute pensje i branżowe świadczenia emerytalne.
Od takiej pracy – jak również zarobków osiągniętych dzięki pracy naukowej, wydawniczej czy innych zleceń – każdy ksiądz płaci normalne podatki, rozliczane co roku w formie PIT-a. W takich przypadkach ksiądz może skorzystać z ulg podatkowych, jak każdy inny podatnik.
Taca i usługi – bez podatku
Za to w zasadzie wszystkie dochody osiągnięte w macierzystej parafii pozostają nieopodatkowane, jeśli tak można nazwać skromny ryczałt. W teorii wszystkie pieniądze zebrane na tacę, podczas kolędy, za chrzty, śluby i pogrzeby idą na cele kościelne i są zwolnione z podatków. Faktycznie, utrzymanie parafii i kościoła kosztuje. Budynki trzeba remontować, ogrzewać, trzeba coś jeść, płacić za prąd i wodę.
Jednak to, jak księża rozliczają się między sobą w parafii, ile wrzucają do wspólnej puszki i jakie pensje sobie wypłacają, jest już ich wewnętrzną sprawą. Od tego rodzaju działalności nie płacą też np. podatku VAT. Jest to więc specyficzna "kościelna szara strefa".
Według danych Wirtualnej Polski Polacy średnio dają "po kolędzie" ok. 50 zł. Z kolei ślub to kwoty od 150 do 1100 zł; a np. w przypadku pogrzebu kościelna ofiara wynosi średnio ok. 600 zł.
Normalne zasady podatkowe obowiązują również działalność gospodarczą prowadzoną przez zakony, parafie i instytucje kościelne (np. fundacje). Muszą być to podmioty zarejestrowane, odprowadzające CIT i VAT.
Ciekawą sprawą jest działalność gospodarcza prowadzona przez samych księży. Wewnętrzne przepisy pozwalają im na to, ale wymagana jest zgoda kurii. Słowem – w specyficznych sytuacjach mogą prowadzić własną firmę. Wtedy rozliczają się jak każdy inny przedsiębiorca.
Dochodzi jeszcze ZUS
Każdy duchowny musi być też objęty ubezpieczeniami społecznymi. Składka jest współfinansowana przez Fundusz Kościelny. Dopłaca on 80 proc., dzięki czemu księża w 2018 roku musieli płacić jedynie 312,14 złotych ubezpieczenia. Jeśli chcieli mieć również dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, składka rosła do 363,59 zł. W tej sumie jest już jednak składka zdrowotna (189 zł), wymieniana wcześniej. Mimo wszystko to i tak o prawie 100 zł mniej niż ma z pensji potrącane osoba zarabiająca 2100 zł na etacie.
- Warto też pamiętać, że ksiądz, który idzie na emeryturę, praktycznie nie ma nic – do tej pory mieszkał w parafii, czasem nawet jedzenie dostawał pod nos. Niektórzy mają mieszkania po rodzicach czy rodzinie, ale wielu zostałoby bez niczego, gdyby nie odkładali w czasie pracy. Dlatego wielu księży kupuje mieszkania czy odkłada pieniądze w inny sposób. Każdy człowiek boi się starości - mówi nam ks. Marek.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
