Co to jest licencja przymusowa?
Co należy rozumieć przez pojęcie licencji przymusowej? Definicja umieszczona we wskazanej ustawie stanowi, że jest to zezwolenie udzielone przez Urząd Patentowy na korzystanie z opatentowanego wynalazku innej osobie. Licencja przymusowa ma charakter licencji niewyłącznej.
Urząd Patentowy jest uprawniony, by określić zakres i czas trwania licencji przymusowej. Wskazuje na szczegółowe warunki jej wykonywania i wysokość opłaty licencyjnej, sposób i termin jej zapłaty.
Licencja przymusowa polega na tym, że urząd wydaje innemu podmiotowi prawo na wytwarzanie opatentowanego produktu lub procesu bez jednoczesnej zgody właściciela patentu. Może też sam planować wykorzystanie w ściśle wskazanych przypadkach chronionego patentem wynalazku.
Kiedy może być udzielona licencja przymusowa?
Nie w każdym przypadku dla wynalazków zgłaszanych do Urzędu Patentowego może być wydana licencja przymusowa. Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy Prawo własności przymusowej licencja przymusowa może być udzielona, gdy:
- jest to konieczne dla zapobiegania lub usunięcia stanu zagrożenia bezpieczeństwa państwa, w szczególności, jeśli chodzi o takie dziedziny jak obronność, porządek publiczny, ochrona życia i zdrowia ludzkiego oraz ochrona środowiska naturalnego;
- zostanie stwierdzone, że patent jest nadużywany w rozumieniu art. 68 lub
- zostanie stwierdzone, że uprawniony z patentu udzielonego z wcześniejszym pierwszeństwem uniemożliwia, nie godząc się na zawarcie umowy licencyjnej, zaspokojenie potrzeb rynku krajowego przez stosowanie opatentowanego wynalazku na zasadzie patentu zależnego, z którego korzystanie wkraczałoby w zakres patentu wydanego wcześniej.
W ostatnim z przywołanych przypadków warunkiem udzielenia licencji przymusowej na korzystanie z danego wynalazku jest stwierdzenie, że użytkowanie wynalazku stanowiącego przedmiot patentu zależnego wprowadza istotny postęp techniczny o poważnym znaczeniu gospodarczym. W przypadku wynalazku, który dotyczy technologii półprzewodników, licencja przymusowa może być udzielona wyłącznie dla przeciwdziałania praktykom bezzasadnie ograniczającym konkurencję.
Urząd Patentowy może stwierdzić, że patent jest nadużywany i może wydać decyzję o możliwości ubiegania się przez zainteresowane podmioty o licencję przymusową. Takie postanowienie ogłasza w "Wiadomościach Urzędu Patentowego". Nie trzeba wówczas składać wniosków o udzielenie licencji złożonych przez rok od ogłoszenia. O nadużywaniu patentu mówi się jako o próbie przedłużenia albo czasu trwania patentu, albo jego obiektywnego zakresu. Nadużycie polega na uniemożliwieniu osobom trzecim korzystania z patentu, kiedy jest on niezbędny do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego, a zwłaszcza gdy wymaga tego interes publiczny.
Kolejnym wspomnianym w ustawie przypadkiem, kiedy może być udzielona licencja przymusowa, jest wykazanie przez ubiegającego się o nią, że wcześniej w dobrej wierze starał się o uzyskanie licencji na wykorzystywanie wynalazku.
Ile kosztuje wykorzystywanie wynalazku na zasadzie licencji przymusowej?
Podmioty chcące korzystać z danego wynalazku na podstawie udzielonej przez Urząd Patentowy licencji przymusowej mogą to zrobić dopiero po uiszczeniu na rzecz uprawnionego odpowiedniej opłaty licencyjnej.
Jak odbywa się przeniesienie i zmiana licencji przymusowej?
Przy przeniesieniu licencji przymusowej może się to odbyć wyłącznie razem z przedsiębiorstwem lub tą jego częścią, w której jest wykonywana taka licencja. Jeśli z kolei licencja przymusowa dotyczy patentu wcześniejszego, może być przeniesiona na inną osobę tylko łącznie z patentem zależnym.
Tylko w szczególnych, zdefiniowanych w przepisach przypadkach możliwe jest przeniesienie decyzji o udzieleniu licencji przymusowej na wniosek zainteresowanego. Na wniosek zainteresowanego licencja przymusowa, podobnie jak licencja wzajemna, podlegają wpisowi do rejestru patentowego.
