Czym jest mały ZUS i ile wynosi?

Składki ZUS odprowadza niemal każdy przedsiębiorca, z wyjątkiem tych, którzy zarabiają miesięcznie tyle, ile wynosi minimalna pensja krajowa i nie muszą rejestrować swojej działalności gospodarczej. Od 2019 roku polscy przedsiębiorcy mogą skorzystać z preferencji przy opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne w postaci małego ZUS-u. To tryb dla przedsiębiorców uzyskujących niewielkie przychody. Na czym polega to rozwiązanie, ile wynoszą składki przy małym ZUS-ie i kto z tego skorzysta?

W nowym roku kalendarzowym przedsiębiorcy mogą opłacać, po spełnieniu określonych warunków, składki na ubezpieczenie społeczne według ulgi mały ZUS. Ile ona wynosi? Składki te będą regulowane od indywidualnie określonej podstawy, dla której bazą będzie osiągnięty przez przedsiębiorcę dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Przy uldze mały ZUS należy obliczyć podstawę składek ZUS na dany miesiąc. Przedsiębiorca powinien obliczyć przeciętny miesięczny dochód, jaki uzyskał z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym, a otrzymany wynik zaokrąglić do pełnych groszy w górę. Jeśli składki społeczne przedsiębiorcy korzystającego z małego ZUS-u zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, wówczas roczny dochód z działalności gospodarczej z poprzedniego roku kalendarzowego powinien zostać powiększony o kwoty tych składek.

W celu ustalenia podstawy wymiaru składek, trzeba pomnożyć przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej z poprzedniego roku przez współczynnik wynoszący 0,5. 

Wyliczona podstawa składek społecznych ustalona dla przedsiębiorcy korzystającego z preferencji mały ZUS nie może być:

• niższa niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia – w 2022 roku to kwota 903 zł,
• wyższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok – w 2022 roku to kwota 3553,20 zł. 

Składki na podstawie małego ZUS mogą płacić przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczyli wyznaczonego progu przychodów. Ile wynosi on dla małego ZUS-u? To kwota 120 000 zł. Ponadto przedsiębiorca musiał prowadzić działalność gospodarczą w poprzednim roku kalendarzowym przez okres nie krótszy niż 60 dni. Z małego ZUS-u skorzysta osoba, która rozlicza się z fiskusem za pomocą skali podatkowej, podatku liniowego czy ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Jeśli przedsiębiorca rozlicza się z podatku dochodowego przy użyciu karty podatkowej, to w przypadku gdy prowadzi jednocześnie ewidencję VAT, może skorzystać z małego ZUS-u. 

Z małego ZUS-u nie skorzystają przy tym przedsiębiorcy, którzy:

• wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, względem którego przed dniem rozpoczęcia działalności w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali, w ramach umowy o pracę, czynności wchodzące w zakres tej nowej działalności,
• w poprzednim roku prowadzili działalność gospodarczą krócej niż przez 60 dni,
• są opodatkowani kartą podatkową i zwolnieni z podatku VAT,
• wykorzystali limit obowiązywania ulgi mały ZUS.

Pamiętać należy, że z preferencyjnego sposobu opłacania składek mały ZUS przedsiębiorcy skorzystają przez okres do 36 miesięcy, ale limit ten jest wspólny również dla innej ulgi – mały ZUS plus. 

Wiesz już, czym jest mały ZUS. Teraz pora, byś dowiedział się, czym jest "mały ZUS plus". To obowiązująca od 1 lutego 2020 roku preferencja w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, polegająca na odprowadzaniu niższych, proporcjonalnych do dochodu składek. Przeznaczona jest ona dla najmniejszych przedsiębiorców, pod warunkiem, że ich przychody w ubiegłym roku wynosiły nie więcej niż 120 tys. zł. 

Ulga "mały ZUS plus" przysługuje tylko przez trzy lata w ciągu pięciu lat, a po upływie tego okresu – od nowa. Dla skorzystania z opłacania składek do ZUS w ramach takiej preferencji musisz prowadzić działalność w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni. Musisz zgłosić chęć skorzystania z ulgi "mały ZUS plus" do końca stycznia danego roku.

Należy podkreślić, że od 1 lutego 2020 roku zmienił się warunek skorzystania z małego ZUS-u. Przedsiębiorca nie może osiągnąć w poprzednim roku kalendarzowym przychodu wyższego niż 120 000 zł. Łącznie z małego ZUS-u i małego ZUS-u plus przedsiębiorcy mogą korzystać przez 36 miesięcy w ciągu 5 kolejnych lat, o ile spełniają określone prawem warunki. 

Mały ZUS nie przysługuje "z urzędu", ale trzeba się do niego zgłosić w odpowiednim czasie, najczęściej do końca stycznia danego roku, w którym z takiego preferencyjnego opłacania składek chciałbyś skorzystać. 

Dla przedsiębiorców mały ZUS jest sposobem na opłacanie niskich składek na ubezpieczenia społeczne. Jest to jednak tak naprawdę tylko krótkoterminowy zysk w postaci mniejszych kosztów działalności gospodarczej.

Trzeba pamiętać, że mniejsze składki do ZUS powodują, że na koncie emerytalnym przedsiębiorcy znajdzie się mniej środków, co ma wpływ na wysokość przyszłej emerytury, ale i świadczeń przysługujących z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, ponieważ są one obliczane na podstawie wymiaru składek na takie ubezpieczenia.