Co to jest wierzytelność?
Nie można utożsamiać długu z wierzytelnością. Definicja wskazuje, co to jest i jak ją interpretować. Czym jest wierzytelność? To prawo jednej ze stron do oczekiwania, by druga strona – dłużnik – spełniła określone umownie świadczenie. Można powiedzieć też, że odwrotnością terminu długu, czyli niespłaconego przez winnego zobowiązania finansowego lub rzeczowego wobec kredytodawcy, jest wierzytelność. Co to jest w świetle obowiązującego prawa?
Otóż w sytuacji, w której jest zawierana np. umowa pożyczkowa lub kredytowa, kredytobiorca zobowiązuje się do spłaty długu, a bank występuje w roli wierzyciela. Dla niego zabezpieczeniem spłaty jest właśnie wierzytelność.
Kto ma wierzytelność?
Prawo majątkowe w postaci wierzytelności przysługuje wierzycielowi. Ma on uprawnienia do otrzymania świadczenia od dłużnika. Kto ma wierzytelność, a kto dług. Kiedy jedna osoba pożycza pieniądze od drugiej, to ma wobec niej dług, gdyby nie wywiązała się z obowiązku oddania pożyczki w terminie. Natomiast pożyczkodawca ma wobec pożyczkobiorcy wierzytelność.
Kto może być wierzycielem i jakie są rodzaje wierzytelności?
Wierzytelność powstaje w wielu różnego rodzaju sytuacjach, najczęściej przy sporządzaniu umowy w formie pisemnej lub w formie ustnej pomiędzy kredytodawcą a kredytobiorcą bądź pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą. Zaciągający zobowiązanie staje się dłużnikiem, a dający je – wierzycielem.
Istnieją różne rodzaje wierzytelności, które są wyróżniane, biorąc pod uwagę rodzaj działalności samego wierzyciela. Wyróżnić można:
- Wierzytelność bankową – związana z działaniami bankowymi, najczęściej z udzielaniem kredytów lub pożyczek, gdzie wierzycielem jest bank, a dłużnikiem – klient.
- Wierzytelność ubezpieczeniową – związana ze stosunkiem ubezpieczenia, w roli wierzyciela występuje zakład ubezpieczeniowy, zaś dłużnikiem jest osoba ubezpieczająca.
W zależności od przedmiotu zobowiązania, na bazie którego powstaje wierzytelność, wymienia się ponadto wierzytelność pieniężną i niepieniężną oraz niezabezpieczoną lub zabezpieczoną. Przykładem wierzytelności zabezpieczonej jest np. prawo banku do żądania od kredytobiorcy zwrotu długu wynikającego z kredytu hipotecznego zabezpieczonego hipoteką. Innymi zabezpieczeniami są zastaw, zastaw rejestrowy, gwarancja czy poręczenie.
Z czego wynika wierzytelność?
Wiele okoliczności może prowadzić do powstania wierzytelności. Najczęściej dotyczy to sytuacji zawarcia umowy kredytowej lub pożyczkowej. Niemniej wierzytelność może wynikać nawet z umowy kupna-sprzedaży. W trakcie zakupów w sklepie sprzedawca wychodzi z żądaniem o zapłatę za kupowany towar. Jest więc to wierzytelność zabezpieczająca umowę.
Źródłem powstania wierzytelności może być czyn niedozwolony – delikt, kiedy to po stronie pokrzywdzonego powstaje wierzytelność, a więc może on domagać się naprawienia szkody lub zadośćuczynienia od sprawcy.
Kiedy jest wymagana wierzytelność?
Można podzielić wierzytelności na wymagalne i niewymagalne. O wymagalnej można mówić w stosunku do takiej, w której w chwili orzekania upłynął już termin spełnienia świadczenia, jakie z niej wynika.
Ustalenie momentu wymagalności wierzytelności jest bardzo ważne, ponieważ od tej chwili rozpoczyna bieg termin przedawnienia roszczeń składających się na wierzytelność.