Dlaczego diesel jest taki drogi?

Widok cen na stacjach benzynowych od lutego 2022 roku coraz bardziej szokuje kierowców. Psychologiczne granice 6, 7, a nawet 8 zł za jeden litr paliwa już dawno temu zostały przekroczone. Skąd to się bierze? Jakie czynniki wpływają na to, ile płacimy na stacjach benzynowych? To między innymi:

• notowania ropy naftowej,
• ceny paliw gotowych,
• podatki,
• kurs złotego w relacji do dolara amerykańskiego.

Na średnią cenę detaliczną popularnej benzyny Pb95 wpływają:

• cena hurtowa w rafinerii – 70 proc. udziału w cenie paliwa,
• opłata akcyzowa – 19,4 proc. udziału,
• podatek VAT – 7,4 proc. udziału,
• opłata paliwowa – 2,1 proc. udziału,
• opłata emisyjna – 1,1 proc. udziału.

Należy jeszcze doliczyć do tego marżę stacji paliw.

Ponadto pośrednio o cenach paliw decydują:

• polityka prowadzona przez państwo,
• popyt i podaż – w skali krajowej i światowej,
• lokalizacja stacji benzynowych,
• czynniki przejściowe, wypadki losowe – np. lockdown spowodowany pandemią czy wybuch wojny. 

Największe znaczenie dla cen diesla mają drożejące baryłki ropy naftowej Brent i WTI na giełdach w Londynie i w Nowym Jorku. Cenę podbija wyższy kurs dolara, który jeszcze w październiku zrównał się cenowo z euro na międzynarodowym rynku walutowym.

Problemem jest jednak to, że na Ukrainie trwa wojna. Europa już od dłuższego czasu odchodzi od oleju napędowego, biorąc pod uwagę względy ekologiczne. Dlatego stopniowo redukowała jego produkcję w europejskich rafineriach. W tym samym czasie diesla sprowadzono m.in. z Rosji, a obecnie przybliża się data wejścia w życie unijnego zakazu importu ropy i produktów naftowych z terenu agresora, jakim jest Rosja. Dlatego też to paliwo drożeje. 

Jeszcze w maju 2022 roku litr diesla i benzyny bezołowiowej 95 kosztowały właściwie tyle samo. Nieco wcześniej, bo w marcu, niedługo po wybuchu wojny w Ukrainie, diesel był nawet o 1 zł droższy od Pb95. W miesiącach letnich często ropa była niższa od benzyny, by w październiku tego roku trend ten się odwrócił. 

Początkowo tak wysokie ceny diesla w marcu 2022 roku uzasadniane były wojną w Ukrainie. Rzeczywiście, cena baryłki ropy naftowej na międzynarodowych rynkach surowców wyraźnie podskoczyła – płacono za nią nawet 120 dolarów. Od tego czasu jednak wróciła ona na stabilny poziom 85-90 dolarów za baryłkę, podczas gdy diesel jest nadal bardzo drogi. Pytanie: dlaczego? – nasuwa się samo. 

W połowie października za 1 l diesla na stacjach benzynowych płaciliśmy około 8 zł. Wszyscy pytali, dlaczego diesel jest taki drogi, podczas gdy benzyna wcale tak mocno nie podrożała. Miało to związek z kilkoma czynnikami:

• wzrostem ceny ropy naftowej w ciągu tygodnia o 10 dolarów za baryłkę,
• podjęciem przez państwa – producentów ropy naftowej zrzeszonych w OPEC – decyzji o ograniczeniu produkcji o 2 mln baryłek dziennie,
• wzrostem cen na rynku hurtowym ropy z uwagi na historycznie słabą złotówkę. 

Jesienią ceny diesla na polskich stacjach benzynowych były wysokie, ale wraz z rozpoczynaniem sezonu grzewczego i nadchodzącymi mroźnymi dniami można spodziewać się jeszcze większych podwyżek. W sezonie grzewczym rośnie popyt na olej opałowy, który jest paliwem podobnym do diesla pod względem chemicznym. 

Co gorsza, w przypadku znacznego wzrostu cen gazu ziemnego popyt na olej opałowy może być większy niż zwykle, przez co będzie on rekordowo drogi. 

Prognozy ekspertów rynku naftowego są pesymistyczne. Ceny oleju napędowego w listopadzie i w grudniu mogą jeszcze wzrosnąć. Zaburzenia spowodowane widmem braku gazu ziemnego do ogrzewania mieszkań i domów spowodują wzmocnienie popytu na olej opałowy. Automatycznie, jak wynika z prawa popytu i podaży, ceny diesla będą dalej szły w górę. 

Ile kosztuje dziś diesel? Cena za litr 18 listopada 2022 roku wynosiła średnio 7,81 zł na stacjach benzynowych w Polsce. Czy możliwa jest cena w okolicy 10 zł za litr diesla? Taka opcja niestety już wkrótce może być realna, zwłaszcza po zniesieniu pomocy państwa w postaci rezygnacji z podatku VAT na paliwa.