E-learning i rozwój zawodowy: jak technologie wpływają na uczenie się i rozwój kariery zawodowej

Ludzkość dokonuje kolejnych odkryć i korzysta z najnowocześniejszych technologii, które mają nam ułatwiać życie. Wszystko to wnika coraz głębiej w naszą codzienność. Dlatego można mówić o znaczeniu technologii dla współczesnej edukacji czy pracy zawodowej.

W okresie pandemii COVID-19 musieliśmy nauczyć się, jak żyć bez wychodzenia z mieszkań. Ograniczenie kontaktów społecznych i lockdown gospodarki spowodowały, że nauka przeniosła się do domów. Lekcje zdalne stały się codziennością. Prowadzone były z wykorzystaniem różnych platform do e-learningu. Nie powstawały właśnie wtedy – istniały od dawna, choć nie były w tak szerokim stopniu wykorzystywane. Szkolenie z ich obsługi w ekspresowym tempie musieli przejść nauczyciele i dzieci. 

W praktyce z dnia na dzień cyfryzacja edukacji stała się faktem. Dziś nie ma już odwrotu od tego, by iść naprzód w rozwoju e-learningu. W ten sposób można nie tylko realizować standardową edukację dzieci i młodzieży, ale i uczyć np. języków obcych dorosłych, odbywać szkolenia i spotkania. 

ONZ szacuje, że zamknięcie szkół w wyniku pandemii COVID-19 wpłynęło na 94 proc. światowej populacji uczniów. Pogłębiła ona istniejące dysproporcje w edukacji, ponieważ wpłynęła na ograniczenie możliwości nauczania dzieci najbardziej zagrożonych wykluczeniem, czyli tych, które nie mają realnego dostępu do nowoczesnych technologii. 

OECD promuje edukację cyfrową. Ocenia, że jest to sposób kontynuowania kształcenia pomimo zamknięcia stacjonarnych placówek edukacyjnych z różnych przyczyn. W sierpniu 2020 roku ONZ w dokumencie "Education during COVID-19 and beyond" zauważyło, że kryzys wywołany koronawirusem spowodował z jednej strony konieczność zamknięcia szkół stacjonarnych, ale z drugiej wymusił innowację w podejściu do kształcenia. Należy wykorzystać szansę dla przeprowadzenia reformy dotychczas wykorzystywanych systemów edukacyjnych i dążyć do upowszechniania edukacji cyfrowej. 

W Polsce, według raportu "Edukacja zdalna w czasie pandemii", przygotowanego przez Centrum Cyfrowe, aż 85 proc. nauczycieli przyznało, że przed pandemią nie miało doświadczenia z edukacją zdalną, dlatego zamknięcie szkół i organizowanie edukacji online było dla nich dużym wyzwaniem. 

Nie tylko zresztą edukacja rozwija się w kierunku cyfryzacji, ale i praca zawodowa. Komisja Europejska od lat prowadzi działania na rzecz rozwijania kompetencji cyfrowych zatrudnionych i przedsiębiorców. KE twierdzi, że silna gospodarka cyfrowa ma zasadnicze znaczenie dla innowacji, wzrostu, zatrudnienia i europejskiej konkurencyjności. Posiadanie umiejętności cyfrowych to podstawa wśród kompetencji współczesnych pracowników i odgrywają one kluczową rolę w procesie uczenia się. 

Cyfryzacja edukacji i rynku pracy jest niezbędna. Pandemia przyspieszyła rewolucję cyfrową w tych dwóch obszarach, a zmiany tej nie można odwrócić, a jedynie można się dostosować do nowej rzeczywistości, co powinno w przyszłości przynieść korzyści społeczeństwu. 

E-learning, czyli uczenie na odległość, przynosi wiele korzyści w kontekście dalszego rozwoju kariery zawodowej. Znosi przede wszystkim ograniczenia związane ze stacjonarnym nabywaniem wiedzy czy nowych umiejętności. Nie trzeba jechać na drugi kraniec kraju czy za granicę, by uczestniczyć w ważnych szkoleniach, seminariach lub innego rodzaju wydarzeniach edukacyjnych i zawodowych. Komputer z dostępem do internetu czy inne mobilne urządzenia wystarczą, by stać się aktywnym użytkownikiem e-learningu. 

Wśród korzyści, jakie można osiągnąć z jego wykorzystaniem w kontekście rozwoju kariery zawodowej w różnych branżach, znajdują się:

• możliwość uczestnictwa w interaktywnych, angażujących uczestników i prowadzących szkoleniach;
• opcja uczestnictwa w darmowych szkoleniach i kursach online;
• możliwość uczestniczenia w kursach organizowanych w dogodnych godzinach, bez konieczności wychodzenia z domu, co pozwala na wypracowanie oszczędności czasu i pieniędzy;
• możliwość rozwoju osobistego, inwestycja w tzw. umiejętności miękkie;
• zmniejszenie kosztów prowadzenia szkoleń, a więc i cen na szkolenia online;
• możliwość poszerzania kompetencji pracowniczych na kursach z całego świata, bez ruszania się z domu;
• możliwość czerpania z wiedzy zawodowej, która nie jest dostępna lokalnie – można uczyć się od specjalistów światowej klasy z danej branży;
• możliwość zorganizowania nauki na własną rękę – wtedy, gdy masz na to czas. 

Nauka zdalna była wyzwaniem, ale jednocześnie otworzyła nowe możliwości rozwoju uczenia się i kariery zawodowej. Cyfryzacja prowadzi do tego, że można zdobywać wiedzę i kompetencje zawodowe z własnego domu. 

Można uczyć się wygodniej, ale trzeba obrać odpowiednią strategię, by taka nauka była efektywna. Ważne są takie kwestie jak:

• Samodyscyplina – kiedy nie trzeba fizycznie iść na szkolenie czy do szkoły lub na kurs albo praktyki, pojawia się pokusa, by w ogóle nie łączyć się ze szkoleniowcem. E-learning pozwala na nabywanie wiedzy, ale trzeba odznaczać się dużą samodyscypliną, by móc się uczyć regularnie i poświęcać czas na samodoskonalenie się i pogłębianie wiedzy.
• Regularność w uczeniu się – jest integralna z samodyscypliną. Na początek warto, byś odpowiedział sobie na pytanie, jak wiele czasu będziesz w stanie realnie poświęcić na uczenie się zdalnie. Lepiej poświęcić 20 minut dziennie od poniedziałku do piątku, niż wygospodarować raz w tygodniu pełną godzinę na ten cel. To tak samo jak z ćwiczeniami fizycznymi – łatwiej jest to robić po 15 minut dziennie, niż co kilka dni wykonać godzinny trening. Początkowo może być trudno z regularnością, ale z czasem można wyrobić odpowiednie nawyki.
• Wyznaczenie mierzalnych, realnych celów do osiągnięcia w e-learningu – nie musisz uczyć się wszystkiego naraz – angielskiego, chińskiego i hiszpańskiego w tym samym czasie, a do tego brać udział w kolejnych webinarach. Taki chaos w nauce do niczego nie prowadzi. Lepiej skupić się na jednej kwestii, a jeśli okaże się, że masz więcej czasu, spróbować otworzyć inny kurs online. Osiągając kolejne cele i realizując plany nauki, odczujesz satysfakcję, która będzie najlepszą motywacją do dalszej pracy nad sobą.
• Koncentracja podczas nauki – to, że uczysz się w domu, w zaciszu swojego pokoju, nie oznacza, że będziesz mieć tam najlepsze warunki do nabywania wiedzy. Zadbaj, by nikt nie przeszkadzał Ci w czasie nauki i kontaktu z prowadzącym szkolenie. Połóż telefon komórkowy poza swoim zasięgiem, a także odłóż wszelkie "rozpraszacze". Pozwoli to łatwiej utrzymać koncentrację na tym, co najważniejsze. Liczy się jakość czasu poświęconego na naukę.
• Przygotowanie własnych notatek – dobrą praktyką dla uczestników e-learningu jest bazowanie nie tylko na materiałach przesłanych przez prowadzących edukację, ale również robienie własnych notatek, które pozwalają na utrwalenie materiału. To także dobry sposób, by zatrzymać się na trudniejszych zagadnieniach i je zrozumieć. 
• Analizowanie i praktyczne ćwiczenia – dla utrwalenia danego materiału czy umiejętności trzeba wykorzystywać świeżo nabytą wiedzę w praktyce. To bardzo ważne, ponieważ tylko tak e-learning będzie rzeczywiście przynosił rozwój Twojej wiedzy i umiejętności. 

Mnogość wszelkiego rodzaju kursów e-learningowych powoduje, że trudno jest dokonać wyboru tych, które dostarczą Ci pożądanej wiedzy. Najlepiej jest w pierwszej kolejności rozpoznać, jakie umiejętności są aktualnie najbardziej pożądane na rynku pracy i które warto rozwijać, by stać się bardziej konkurencyjnym. 

Wartościowe kursy zawodowe w ramach e-learningu powinny rozwijać umiejętności przydatne w trakcie szukania pracy oraz specjalistyczne kompetencje, które mogą stać się furtką do awansu zawodowego. Rynek pracy ulega dynamicznym zmianom, a przy tym rośnie zapotrzebowanie na pracowników mających konkretne umiejętności. 

Możesz wybierać spośród różnych kategorii kursów, takich jak:

• kursy zawodowe, przygotowujące do podjęcia pracy w danym zawodzie lub pozwalające na przekwalifikowanie;
• kursy biznesowe – skierowane do osób zatrudnionych, zainteresowanych rozwojem umiejętności zawodowych, które są obecnie najwyżej cenione przez pracodawców;
• kursy dotyczące rozwoju osobistego – mogą podnieść Twoją atrakcyjność na rynku pracy;
• kursy specjalistyczne – pozwalające na podnoszenie poziomu wiedzy i praktycznych kompetencji w danej branży czy dziedzinie zawodowej.

Jeśli chodzi z kolei o to, jakie umiejętności są najbardziej pożądane przez pracodawców na rynku, to wśród nich są:

• radzenie sobie ze stresem i pracą pod presją czasu,
• efektywna komunikacja interpersonalna,
• umiejętności pracy w zespole,
• wzmacnianie pewności siebie,
• zarządzanie czasem pracy i planowanie zadań,
• wywieranie wpływu i perswazji,
• negocjacje,
• cyfrowe kompetencje. 

Co ciekawe, badania przeprowadzone w 2022 roku przez firmę szkoleniową Nowe Motywacje oraz Instytut badawczy Mobile Institute, które zaowocowały powstaniem raportu "Kompetencje miękkie i potrzeba ich rozwoju. Jak uczą się obecnie pracownicy?", wskazały, że najchętniej rozwijanymi kompetencjami w ubiegłym roku były:

• obsługa klienta,
• rozwiązywanie konfliktów,
• zarządzanie stresem,
• zarządzanie czasem,
• współpraca w zespole,
• organizacja pracy,
• zarządzanie projektami. 

E-learning ma wiele zalet, a uczniowie czy pracownicy mogą na nim skorzystać, jeśli uczestniczą w szkoleniach i kursach online. Ma on także wady. Jednym z najczęściej podnoszonych zarzutów względem e-learningu jest to, że nie ma w tym przypadku kontaktu na żywo z nauczycielem i grupą szkoleniową. Nie wszystkiego można w ten sposób nauczyć – umiejętności praktyczne, np. związane z wykonywaniem prac manualnych, trudno pokazać na ekranie i zweryfikować, czy inna osoba wykonuje je dobrze. 

Kolejnym minusem jest to, że pojawiają się problemy na łączach – słaba jakość obrazu i dźwięku, zakłócenia w transmisji, zrywanie połączenia. To wszystko powoduje przerwy w nauce czy szkoleniach i frustrację zarówno uczestników, jak i szkoleniowców lub nauczycieli. Rozwiązanie tego problemu z pewnością przyczyniłoby się do wzrostu popularności e-learningu. 

Wyzwaniem dla e-learningu jest taka organizacja kursów i szkoleń w trybie zdalnym, by zadbać o prawidłową i efektywną dwustronną komunikację i zapewnić alternatywę dla kontaktu twarzą w twarz. 

Bardzo ważne dla rozwoju zawodowego i poszerzania swojej wiedzy w ramach e-learningu jest wybranie odpowiednich ku temu narzędzi. Są nimi platformy e-learningowe, spośród których trzeba wybrać takie, które mają pożądane funkcjonalności, które zwiększą skuteczność edukacji i efektywnie będą przekazywać wiedzę uczestnikom szkoleń. Cena powinna iść w parze z jakością narzędzi e-learningowych. Trzeba wziąć przy tym pod uwagę:

• prostotę obsługi platformy e-learningowej – powinna ona być intuicyjna, ponieważ zbyt trudna obsługa sprawi, że będzie trzeba włożyć wiele pracy w to, by uczestnik szkolenia wdrożył się w obsługę;
• cele do realizacji;
• efektywność – narzędzia e-learningowe powinny być wygodne w użyciu dla szkoleniowca i dla kursantów;
• typ narzędzia – mogą to być platformy płatne, bezpłatne – typu open source, jak i takie, które wymagają wdrożenia i obsługi całego zespołu IT. 

Dla uczestnika e-learningu istotne będą ceny kursów, możliwość wglądu w wyniki nauczania czy nawiązania bezpośredniej komunikacji z trenerem lub szkoleniowcem. 

W Twoim planie rozwoju zawodowego e-learning może spełnić bardzo ważną funkcję. Pozwolić na dostosowanie kompetencji zawodowych do potrzeb rynku. Często trzeba obrać inną ścieżkę rozwoju. Przykłady z życia względnie najlepiej to obrazują, ponieważ trzeba adaptować się do zmieniających się warunków. Nie ma sensu z nimi walczyć, tylko tak rozwijać się zawodowo i uczyć się, by móc robić to, co chcesz, pod względem nie tylko zarobkowym. 

W sferze edukacyjnej i zawodowej trzeba uczyć się takich umiejętności, które są i będą w przyszłości poszukiwane. Lepiej być specjalistą w danej dziedzinie, niż umieć wszystko po trochu. To ważne, by umieć selekcjonować informacje napływające z różnych stron.