Estoński CIT – czym jest?

Estoński CIT jest podatkiem zryczałtowanym od dochodu spółek kapitałowych. Nie ulega wątpliwości, że mamy do czynienia z podatkiem dochodowym. Skąd właściwie wzięła się nazwa "estoński CIT"? Objaśnienia wskazują, że podobny system zastosowano po raz pierwszy właśnie w Estonii. Skutkowało to pozytywnymi konsekwencjami w postaci przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego oraz poziomu inwestycji podejmowanych przez prywatnych inwestorów.

W odróżnieniu od klasycznego podatku CIT jego estońska wersja nie nakłada obowiązku wpłat zaliczek na podatek dochodowy do urzędu skarbowego. W przypadku CIT w wersji klasycznej osoby prawne muszą odprowadzać co miesiąc lub co kwartał zaliczki na tę daninę, a podstawą jej naliczania jest suma dochodów z zysków kapitałowych oraz z innych źródeł. 

W przypadku estońskiego CIT nie ma obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy regularnie, tj. co miesiąc czy co kwartał. Zapłata następuje dopiero w momencie wypłaty zysku spółki. Dlatego do czasu, aż nie będzie wypłacany, spółka nie musi płacić CIT. Ułatwia to zachowanie płynności finansowej podmiotu. 

Dla kogo przeznaczona jest jednak taka forma opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych? Obecnie, od 2022 roku, obowiązują uproszczone zasady korzystania z estońskiego CIT. Na przykład zniesiony został limit przychodów, których przekroczenie likwidowało możliwość preferencyjnego rozliczania podatku dochodowego. Na mocy Ustawy z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw uchylony został obowiązek ponoszenia określonych nakładów inwestycyjnych na środki trwałe. Nie trzeba już płacić daniny na wejściu, o ile podatnik decyduje się na pozostanie przy estońskim CIT przez 4 lata.

Aktualnie istnieje kilka warunków, których spełnienie pozwala podatnikowi na korzystanie z estońskiego CIT:

• prowadzenie działalności w formie spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także spółki komandytowej czy komandytowo-akcyjnej (warunkowo);
• zatrudnianie co najmniej 3 osób w pełnym wymiarze czasu pracy lub ponoszenie wydatków na wynagrodzenia nie mniejszych od 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia;
• brak możliwości posiadania udziałów w innych spółkach;
• uzyskiwanie co najmniej 50 proc. przychodów z innych źródeł niż pasywne;
• posiadanie udziałowców w spółce będących wyłącznie osobami fizycznymi. 

Z estońskiego CIT nie skorzystają instytucje finansowe i podatkowe, podatnicy funkcjonujący w specjalnej strefie ekonomicznej, znajdujący się w stanie upadłości lub likwidacji czy spółki utworzone przez połączenie lub podział w ciągu ostatnich 24 miesięcy. 

Główną ideą przyświecającą opodatkowaniu za pośrednictwem estońskiego CIT jest to, by spółka inwestowała zyski, a nie je realizowała. Dzięki temu firma może się szybciej rozwijać i zdobywać klientów. Korzyścią dla spółki opodatkowanej CIT jest to, że nie ma obowiązku odprowadzania zaliczek, ale nie jest powiedziane, że jej wspólnicy nie mogą liczyć na wypłatę dywidendy. Estoński CIT nie wyklucza wypłaty zysku, ale zbiega się to w czasie z koniecznością odprowadzenia podatku do urzędu skarbowego. 

Stawki obowiązujące przy estońskim CIT są generalnie nieco wyższe niż w odniesieniu do klasycznego opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych. Wynoszą:

• 10 proc. w przypadku wspólników posiadających status małego podatnika,
• 20 proc. w przypadku pozostałych wspólników.

Jednak w ramach estońskiego CIT podatek, który wspólnik lub akcjonariusz zapłaci od otrzymanej dywidendy, będzie pomniejszony. Stąd też efektywna stawka jest w rzeczywistości niższa w porównaniu z klasycznym opodatkowaniem CIT. 

Wspólnicy spółek rozpoczynających działalność gospodarczą oraz tych, które mają status małego podatnika, mogą pomniejszyć daninę od zysku o 90 proc. podatku zapłaconego przez spółkę. Dla wypłat zysku z pozostałych spółek wspólnicy mogą pomniejszyć należny podatek o 70 proc. podatku zapłaconego przez spółkę. 

W związku ze znowelizowaną ustawą dotyczącą podatku CIT od 1 stycznia 2023 roku wejdą w życie pewne zmiany. Doprecyzowany ma być termin przeznaczony na zawiadomienie przez spółkę o przejściu na estoński CIT. Jak to zgłosić? Wystarczy wysłać zgłoszenie do organu podatkowego. 

Od nowego roku będzie istniała możliwość spełnienia przez spółkę warunku dotyczącego zatrudnienia pracowników poprzez umowy inne niż umowa o pracę. W ustawie pojawiło się określenie, że zobowiązanie będzie powstawać zawsze do końca I kwartału kolejnego roku podatkowego. Zobowiązanie podatkowe z tytułu korekty wstępnej będzie od 2023 roku wygasać po czterech latach podatkowych. Zmienia się zasada kwalifikacji wydatków niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.