Piotr Pilewski, redaktor naczelny money.pl: Minął miesiąc od wybuchu wojny w Ukrainie. Jak oceniacie dzisiaj skalę potrzeb pomocy humanitarnej?
Renata Bem, z-ca Dyrektora Generalnego UNICEF Polska: Jesteśmy pod ogromny wrażeniem tego, co robi społeczność w Polsce, ale i na świecie, która natychmiast ruszyła do pomocy Ukraińcom. Z naszej perspektywy ważne jest, aby zastanowić się teraz nad tym, co dalej. Wiele osób przyjęło do siebie uchodźców z Ukrainy, utrzymują ich, ale już mierzymy się z problemem tego, co ma się wydarzyć z nimi i ich dziećmi. Praktycznie połowa uchodźców to właśnie dzieci, które za chwile powinny pójść do szkoły, kontynuować edukację. Konieczne jest też zapewnienie opieki zdrowotnej. Jako organizacja humanitarna spoglądamy na konieczność stworzenia systemów do dalszego działania i pomagania.
Co z osobami, które jednak zostały w Ukrainie? Po kilkunastu dniach od rozpoczęcia wojny, kiedy Rosjanie zaczęli atakować obiekty cywilne, pomoc niesiona tym, którzy tam zostali, jest trudniejsza i bardziej skomplikowana?
Dalszy ciąg artykułu pod materiałem wideo
I tak i nie. Ona jest trudna i skomplikowana od samego początku wojny. Natomiast w kolejnych dniach i tygodniach zwiększyła się liczba organizacji i ludzi, którzy pomagają. Każdego dnia rośnie więc zakres pomocy udzielanej na miejscu. Jako UNICEF rozpoczynaliśmy od stu czterdziestu osób, które w Ukrainie były od ośmiu lat i które od początku tego konfliktu niosły pomoc taką, jaka była możliwa. W tej chwili mówimy już o ogromnej liczbie naszych pracowników, którzy są na miejscu i organizują m.in. mobilne zespoły pomocy zajmujące się ochroną dzieci, ale i wsparciem psychologicznym. Do tej pory wysłaliśmy osiemdziesiąt pięć ciężarówek z najważniejszymi produktami dla mieszkańców Ukrainy. Jesteśmy na bieżąco z przedstawicielami UNICEF, którzy są na miejscu i znają potrzeby m.in. szpitali, więc wiedzą co i gdzie powinno trafić.
Jak pomagać mądrze i jak biznes może pomagać, aby ta pomoc była skuteczna?
Dla nas jako organizacji humanitarnej pomoc jest efektywna wtedy, gdy jest celowana. Zachęcam firmy, które już odpowiedziały na nasze apele, aby kontaktować się z organizacjami charytatywnymi i humanitarnymi, które niosą pomoc i mają dostęp do wiedzy – co i gdzie jest najbardziej potrzebne. Ta pomoc może być dwojaka. Może być to pomoc finansowa, która z naszego punktu widzenia jest też niezwykle istotna, bo pozwala zapewnić ciągłość dostaw. Mamy ogromny magazyn humanitarny w Danii, z którego w ciągu trzech dni jesteśmy w dostarczyć w każdy zakątek świata artykuły pomocowe. Siłą rzeczy trzeba ten największy magazyn na świecie jednak uzupełniać. Są też firmy, które mogą pomagać, przekazując swoje produkty. Produkty, które są najbardziej potrzebne. Zachęcam, aby robić to w mądry sposób – skontaktować się z organizacjami, które mają wiedzę, jak pomóc.
A pomoc na terenie Polski? W kraju jest ponad dwa miliony trzysta tysięcy uchodźców z Ukrainy, w tym połowa to dzieci. Co obecnie jest najbardziej potrzebne?
Szeroko pojęta ochrona dzieci. Pamiętajmy, że do Polski trafia bardzo dużo dzieci, w tym takie, które są oddzielone od rodziców. Trafiają też dzieci z domów dziecka. To są dzieci, które są narażone na przemoc, czy nawet handel ludźmi. Staramy się wraz z rządem i samorządem stworzyć system, który pomoże takim dzieciom zapewnić wszelką możliwą pomoc.
Poza psychologiczną pomocą potrzebna jest też pomoc finansowa. UNICEF ma w najbliższych tygodniach uruchomić program finansowego wsparcia dla najbardziej potrzebujących. Na czym on będzie polegać?
Bardzo blisko współpracujemy z UNHCR (Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców – red.) i będziemy tworzyć program przekazywania środków finansowych uchodźcom z Ukrainy w postaci kart przedpłaconych, na którym znajdą się środki finansowe i które nasi partnerzy będą dystrybuowali. Na obecną chwilę rozmawiamy na temat skali finansowego wsparcia. Na początek będzie to ok. 1500 złotych.
To jedna z naszych wspólnych inicjatyw. Kolejną, którą zaczynamy już rozwijać, to stworzenie tzw. Blue Dot’s, czyli punktów pomocy doraźnej, które będą rozmieszczone wzdłuż miejsc, którymi uchodźcy się przemieszczają – zarówno przy granicy, jak i w dużych miastach. Pierwszy z takich punktów będzie prawdopodobnie w Warszawie. To miejsce, gdzie uchodźcy otrzymają doraźną pomoc w postaci bardzo ważnych informacji.
UNICEF ma uruchomić także miejsca przyjazne dzieciom. Na czym ta inicjatywa ma polegać?
Miejsca, gdzie dzieci mogą przez chwilę poczuć się bezpieczne, będą tworzone w ramach Blue Dot’s – w punktach pomocy doraźnej. Dzieci otrzymają tam opiekę, podstawową pomoc zdrowotną, o ile będzie potrzebna. Otrzymają jedzenie i materiały edukacyjne. Chcemy stworzyć tam także chwilowe punkty wsparcia psychologicznego.
Skala pomocy dla uchodźców Ukrainy, ale też i dla tych, którzy tam zostali, jest niespotykana, ale są też miejsca na świecie, gdzie pomoc też jest potrzebna. Gdzie najbardziej?
Przede wszystkim musimy pamiętać o trwającym od ponad dziesięciu lat konflikcie zbrojnym w Syrii oraz w Jemenie. Cały czas prowadzimy tam działania pomocowe. UNICEF nie zaniechał tych działań w innych krajach i nie mamy też takich planów. Ukraina jest oczywiście ogromnie ważna, a tragedia, która się dzieje, ma ogromny zakres i zasięg, ale pamiętamy, że na całym świecie potrzebna jest pomoc i tam działamy.