Głosowanie korespondencyjne w wyborach parlamentarnych

Już od 2004 roku trwały w Polsce dyskusje, by wprowadzić możliwość głosowania korespondencyjnego dla osób, które z uwagi głównie na zły stan zdrowia nie mogą dotrzeć o własnych siłach do lokalu wyborczego. Głosowanie korespondencyjne nie zostało wówczas wprowadzone pomimo starań związanych z wyborami do Europarlamentu.

Ostatecznie wdrożono je do przepisów Kodeksu wyborczego z dniem 5 stycznia 2011 roku. Jednak wielokrotnie jego zasady były już zmieniane. Ostatecznie tylko w wymienionych w przepisach przypadkach wyborcy mogą wykorzystać głosowanie korespondencyjne. Co to oznacza? Nie wszyscy, a tylko określeni w Kodeksie wyborczym obywatele RP mają do tego prawo. 

Zgodnie z Kodeksem wyborczym, art. 53a są wyborcy, którzy są uprawnieni do głosowania korespondencyjnego. W ten sposób mają prawo zagłosować w wyborach parlamentarnych:

• Wyborcy niepełnosprawni o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
• Wyborcy podlegający w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
• Wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat. 

Osoba, która zgłasza chęć głosowania na odległość, musi mieć czynne prawo wyborcze, posiadać polskie obywatelstwo, mieć co najmniej 18 lat w dniu wyborów i głosować na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

Są sytuacje, w których nawet niepełnosprawny czy ponad 60-letni obywatel nie będzie mógł oddać swojego głosu w wyborach parlamentarnych w ramach głosowania korespondencyjnego. Nie jest to możliwe, jeśli wydał pełnomocnictwo do głosowania. 

Nie można głosować korespondencyjnie w przypadku głosowania w obwodach utworzonych w jednostkach oraz w obwodach utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich. 

Nie jest tak, że Poczta Polska każdemu wyborcy niepełnosprawnemu czy po 60. roku życia dostarczy pakiet do głosowania w głosowaniu korespondencyjnym. Wybory parlamentarne czy samorządowe lub prezydenckie mają to do siebie, że można, ale nie trzeba brać w nich udziału. Nie jest to przymusem. Dlatego obywatel uprawniony do głosowania korespondencyjnie powinien zgłosić taką chęć. Zamiar głosowania na odległość wyborca powinien zgłosić komisarzowi wyborczemu do 15. dnia przed dniem wyborów. Wyjątkiem od reguły są wyborcy, którzy w dniu głosowania podlegają obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. W ich przypadku wystarczy, by zamiar głosowania zgłosić komisarzowi wyborczemu do 5. dnia przed dniem wyborów. 

Zgłoszenie chęci głosowania korespondencyjnego może być dokonane:

• ustnie,
• pisemnie,
• telefaksem,
• w formie elektronicznej.

Zgłoszenie powinno być przygotowane tak, by zawierało wszystkie niezbędne informacje konieczne do oddania głosu np. w wyborach parlamentarnych. Musi zawierać:

• nazwisko i imię (imiona) wyborcy,
• imię ojca,
• datę urodzenia,
• numer ewidencyjny PESEL wyborcy,
• oświadczenie o wpisaniu takiego wyborcy do rejestru wyborców w danej gminie,
• oznaczenie wyborów, których dotyczy zgłoszenie,
• wskazanie adresu, na jaki ma być wysłany pakiet wyborczy.

Wyborca niepełnosprawny, który z racji swojego stanu zdrowia nie może przyjść na wybory i chce głosować korespondencyjnie, powinien do zgłoszenia dołączyć kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu, który orzekł o ustaleniu stopnia niepełnosprawności. W zgłoszeniu można również wpisać, by doręczany wyborcy pakiet zawierał nakładki na kartę do głosowania sporządzone w alfabecie Braille’a. 

Komisarz przekazuje zgłoszenie niezwłocznie właściwemu urzędnikowi wyborczemu. Trafi do niego również informacja o wyborcach podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych od Głównego Inspektora Sanitarnego lub działającego z jego upoważnienia innego organu Państwowej Inspekcji Sanitarnej. 

Po poprawnym przesłaniu urzędnikowi wyborczemu zgłoszenia chęci głosowania korespondencyjnego wyborca otrzyma, nie później niż na 6 dni przed dniem wyborów, pakiet. Wyjątkiem są wyborcy podlegający obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, do których pakiet ten trafia nie później niż 2 dni przed dniem wyborów. Jest on wysyłany za pośrednictwem Poczty Polskiej. Listonosz doręcza go do rąk wyborcy i wydaje go po okazaniu dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz pisemnym pokwitowaniu odbioru. 

Pakiet wyborczy składa się z:

• koperty zwrotnej,
• karty lub kart do głosowania,
• koperty na kartę do głosowania,
• instrukcji głosowania korespondencyjnego,
• nakładki lub nakładki na kartę czy karty do głosowania w alfabecie Braille’a, jeśli wyborca zgłosił chęć ich otrzymania,
• oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania. 

Na kopercie z pakietem umieszczona jest adnotacja "przesyłka wyborcza". Po oddaniu głosu obywatel umieszcza kartę lub karty do głosowania w kopercie zwrotnej wraz z oświadczeniem. Koperta ma już wpisany adres właściwej obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzania głosowania w obwodzie. Wystarczy wrzucić ją do skrzynki pocztowej lub oddać na poczcie.