Jak efektywnie planować i przygotować się na niespodziewane wydatki?

Dobry plan systematyzuje dochody i wydatki, dzięki czemu mogą one zostać lepiej zbilansowane. Budżet domowy powinien być planowany na co najmniej kilka miesięcy do przodu, a im dłuższy okres takiego planowania finansowego przyjmiesz, tym lepiej, ponieważ przyniesie to lepsze efekty. Zamiast na miesiąc czy tydzień, warto pomyśleć o okresie co najmniej półrocznym, a optymalnie byłoby, gdybyś był w stanie zaplanować swoje wydatki i wpływy na okrągły rok. Wówczas będziesz mógł ująć w budżecie większe koszty, np. na wyjazd wakacyjny czy zakup sprzętu elektronicznego.

Jakie jest znaczenie planowania finansowego? Dzięki niemu można zoptymalizować wydatki i wpływy, znaleźć być może nowe źródło finansowania, np. dodatkową pracę, jeśli plan pokaże, że będzie ono niezbędne. Można zaplanować w swoim budżecie oszczędności, które każdy z nas powinien mieć dla własnego bezpieczeństwa finansowego. To szczególnie istotne, jeśli na Twoim utrzymaniu znajdują się i inne osoby. 

Nagłe zachorowanie, utrata pracy, ale i szansa na podjęcie dobrej inwestycji, która przyniesie pożądane zyski – wszystko to sprawi, że w danym miesiącu lub okresie Twoje koszty wzrosną, a Ty będziesz musiał w jakiś sposób im podołać. 

Oczywiście nie na wszystkie niespodziewane wydatki możesz się przygotować. Warto jednak wiedzieć, gdzie mogą się pojawić. Wśród kategorii potencjalnych niespodziewanych kosztów można wymienić wydatki:

• na zdrowie, związane z leczeniem czy rehabilitacją,
• związane z sytuacjami losowymi, jak awaria, naprawa i remont,
• związane z naprawą sprzętów i elementów domu/mieszkania,
• związane z naprawą lub wymianą samochodu,
• związane z turystyką i przyjemnościami,
• związane z atrakcyjnymi inwestycjami,
• powstające w związku z utratą pracy lub głównego źródła zarobkowania.

Dobrym sposobem na poradzenie sobie z niespodziewanymi wydatkami jest zbudowanie awaryjnego funduszu, tak zwanej poduszki finansowej, która pozwoli na przysłowiowe "miękkie lądowanie", jeśli koszty nagle przerosną Twoje bieżące dochody. Jak budować fundusz awaryjny na wszelki wypadek?

Przy planowaniu domowego budżetu powinieneś ująć w nim pozycję w postaci awaryjnych wydatków, czyli pieniędzy odłożonych na "wszelki wypadek". Możesz je wpłacać na konto oszczędnościowe, z którego w razie potrzeby wyciągniesz potrzebną kwotę. Stopniowo buduj fundusz awaryjny, nawet odkładając po 100 zł miesięcznie, dopóki nie zgromadzisz zdefiniowanej kwoty, np. 1000 czy 2000 zł. Każdy ma inne potrzeby, dlatego i budżet na awaryjne wydatki może mieć odmienną wysokość. Jeśli skorzystasz z tych środków w danym miesiącu, w miarę możliwości uzupełnij go w kolejnych okresach. 

Budowa poduszki finansowej powinna być dla nas priorytetem. Być może wydaje Ci się, że dochody ledwo wystarczają na pokrycie niezbędnych wydatków, ale niekoniecznie musi być to prawdą. Przy planowaniu budżetu może się okazać, że masz koszty, które ponosisz, choć wcale nie musisz. Niewykluczone, że możesz zaoszczędzić np. na wyjściach do restauracji – jeśli jadasz na mieście co weekend, zastanów się, czy nie możesz choć połowy z takich wyjść zastąpić gotowaniem w domu. 

Zwiększając swoje zdolności do oszczędzania, łatwiej przygotujesz się na nieprzewidziane wydatki i będziesz mógł sobie z nimi poradzić od razu, bez zaciągania długów. 

Szukaj oszczędności w codziennych wydatkach – jak to możliwe? Rób zakupy z listą, planuj większe wydatki i staraj się nie kupować nic spontanicznie. Być może nie potrzebujesz kolejnych spodni lub kurtki albo obejdziesz się bez nowej torebki. Takie wydatki warto wyeliminować, by budować oszczędności w szybszy, bardziej efektywny sposób. 

By móc wyeliminować zbędne wydatki z budżetu domowego, powinieneś je spisać – choćby na kartce lub w aplikacji mobilnej czy w arkuszu kalkulacyjnym. Obok wypisz, jakie masz co miesiąc wpływy. Zwróć uwagę na to, że oszczędności odkładane na budżet awaryjny czy inne, konkretnie wskazane cele, także są wydatkiem w budżecie. Jednak wydatki te, odkładane na oddzielne konto, pozwalają, by radzić sobie z niespodziewanymi kosztami.

Musisz obiektywnie podejść do wydatków i wytypować te, które możesz w dość prosty sposób wyeliminować. 

Spisywanie na kartce wszystkich wpływów do budżetu domowego i wydatków z pewnością umożliwi jego planowanie i monitorowanie, ale masz do swojej dyspozycji nowoczesne technologie, które ułatwiają trzymanie budżetu w ryzach. Wykorzystaj do tego celu aplikacje i narzędzia np.:

• Wallet,
• Moje Finanse,
• Szybki budżet,
• Finanse,
• 1Money,
• Money Lover,
• Monefy.

Nagłe wydatki pojawiają się najczęściej w najmniej odpowiednim momencie. Wtedy ważne są oszczędności zgromadzone w ramach budżetu awaryjnego. Jeśli go masz, to zepsuta pralka czy naprawa auta nie będą już tak dużym problemem. Oprócz poduszki finansowej możesz też podczas planowania budżetu domowego założyć, że mogą pojawić się wydatki, których nie przewidziałeś wcześniej albo takie, o których zapomniałeś. Będzie to bufor bezpieczeństwa finansowego w kolejnych miesiącach, a jeśli nie wydasz takich pieniędzy, możesz je wpłacić na konto oszczędnościowe. Daje to pewien rodzaj komfortu psychicznego. 

Najważniejsze przy nieprzewidzianych wydatkach to nie panikować. Jeśli zbudowałeś poduszkę finansową, sięgnij po nią i sfinansuj najważniejsze koszty. Problem pojawia się wówczas, gdy nie masz już oszczędności lub są zbyt niskie. Możesz wykorzystać pieniądze przeznaczone w budżecie na inne cele, jeśli z miejsca musisz pokryć pewne wydatki, a uzupełnić budżet domowy w kolejnych tygodniach i miesiącach. 

Zawsze w pierwszej kolejności pokrywaj wydatki, które są konieczne, np. rata kredytu czy pożyczki, czynsz, rachunki za media. Jeśli kategorycznie jest to niezbędne, pożycz pieniądze, ale najlepiej z banku czy od przyjaciół lub rodziny. Dzięki temu nie narazisz się na wysokie odsetki, jakie mogą naliczyć np. wątpliwej reputacji firmy pozabankowe. 

‌Dzięki planowaniu wydatków domowych i bilansowaniu ich z dochodami z różnych źródeł możesz zbudować stabilność finansową dla siebie i swojej rodziny. Spisuj przychody i wydatki, planuj budżet awaryjny, by mieć środki na nieplanowane wydatki i w podbramkowej sytuacji nie popaść w długi. 

Ważne jest nie tylko przygotowanie planu budżetu domowego, ale również trzymanie się go w kolejnych tygodniach i miesiącach. Potrzebne jest monitorowanie swoich wydatków, przez co będziesz mógł określić, czy nadal trzymają się w ustalonych limitach. 

Raz sporządzony budżet domowy można korygować. Zmiany są potrzebne, ponieważ nie zawsze jesteś w stanie wszystko z góry zaplanować. Wydatki rosną wraz ze wzrostem cen w sklepach czy punktach usługowych. Nie możesz tego przewidzieć, ale jesteś w stanie skorygować budżet i lepiej dostosować go do realnych potrzeb i możliwości finansowych Twojego gospodarstwa domowego.