Jak regulacje kształtują transformację energetyczną w Polsce?

Podczas debaty, szeroko omawiane były regulacje unijne, kwestie finansowania oraz rola biznesu w tym procesie. Zdaniem Jakuba Ruszela, Dyrektora Wykonawczego ds. Zarządzania Ryzykiem i Zgodnością ORLEN, regulacje unijne związane z transformacją energetyczną są niezwykle ambitne i kosztowne. Wskazał, że pakiet Fit for 55 czy dyrektywa RED III (trzecia dyrektywa o odnawialnych źródłach energii) wymagają podwojenia obecnych celów klimatycznych w bardzo krótkim czasie. – Mówimy o konieczności osiągnięcia 29% udziału odnawialnych źródeł energii w transporcie do 2030 roku. To cel bardzo ambitny, szczególnie że poprzednie regulacje wdrażamy z opóźnieniem – tłumaczył Jakub Ruszel.

Dodał, że kolejnym wyzwaniem jest system ETS 2, który obejmie paliwa transportowe i grzewcze, zwiększając koszty ich używania. – To nic innego jak nowy podatek klimatyczny, który uderzy w gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa. Pytanie brzmi, czy to jest najlepszy moment, by go wprowadzać – mówił Ruszel.

Jakub Ruszel postuluje, aby Polska wykorzystała obecną sytuację geopolityczną i objęcie prezydencji w UE do zaproponowania rewizji harmonogramów wdrażania regulacji klimatycznych. – Nie chodzi o zaprzeczenie celom zielonego ładu, ale o wydłużenie terminów realizacji oraz głębszą refleksję nad najbardziej inwazyjnymi regulacjami – tłumaczył.

Przykładem jest planowane całkowite wycofanie samochodów spalinowych do 2035 roku. Ruszel podkreślił, że Europa nie jest jeszcze gotowa na tak drastyczne zmiany. – Naturalna ewolucja technologiczna w przemyśle motoryzacyjnym powinna wyznaczać kierunki zmian, a nie sztywne regulacje – dodał.

Jednym z kluczowych wyzwań, które zidentyfikował Ruszel, jest brak wystarczających środków finansowych na realizację transformacji energetycznej. – Skala inwestycji w tak krótkim czasie jest ogromna, a dostępne fundusze, zarówno unijne, jak i prywatne, są niewystarczające – powiedział. Wskazał, że fundusze takie jak Europejski Fundusz Modernizacyjny czy prywatne rynki finansowe nie są w stanie pokryć wszystkich kosztów.

Ruszel zauważył, że inspiracji należy szukać w Stanach Zjednoczonych, które w ramach Inflation Reduction Act wprowadziły system zachęt finansowych dla inwestorów. – Tam inwestorzy są wspierani preferencyjną polityką podatkową i dostępem do taniego kapitału. W Europie dominuje system kar, który zniechęca do inwestowania – wyjaśnił.

Ruszel zaproponował, aby zmienić podejście do transformacji energetycznej w Europie. – Zamiast karać przedsiębiorców za niezrealizowanie celów klimatycznych, wprowadźmy zachęty finansowe. To prosty mechanizm, który działa – wskazał.

Jako przykład podał technologie CCS i CCUS (wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla), które mają kluczowe znaczenie dla dekarbonizacji, ale nie są dostatecznie wspierane przez obecne programy finansowe. – Te technologie mają ogromny potencjał, ale ich rozwój wymaga wsparcia zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym – podkreślił.

Na pytanie o największe zagrożenia dla transformacji energetycznej, ekspert ORLEN wskazał na ryzyko niekontrolowanego wzrostu cen energii i paliw. – Na końcu wszystkich naszych działań jest konsument, który musi kupić energię w akceptowalnej społecznie cenie. Jeśli tego nie zapewnimy, transformacja straci poparcie społeczne – ostrzegał.

Podsumowując swoje wystąpienie, Ruszel wezwał do większego uwzględniania postulatów sektora przemysłowego przy tworzeniu regulacji klimatycznych – Wprowadzenie nowych regulacji powinno odbywać się w ścisłej współpracy z przemysłem. Biznes ma wiedzę i doświadczenie, które mogą pomóc w osiągnięciu celów klimatycznych w sposób zrównoważony – mówił.

Zaproponował również wprowadzenie bardziej elastycznych mechanizmów aplikacji funduszy pomocowych, które uwzględniałyby specyfikę regionów. – Środki potrzebne na południu Europy różnią się od tych potrzebnych w Polsce. Musimy dostosować unijne fundusze do lokalnych realiów – dodał.

Panel Storyleaders – regulacje, prawo oraz wpływ czynników zewnętrznych na transformację energetyczną pokazał, że transformacja energetyczna w Polsce wymaga kompleksowego podejścia. Kluczowe wyzwania to dostosowanie regulacji do lokalnych potrzeb, zwiększenie finansowania oraz wprowadzenie mechanizmów zachęt zamiast kar.

Jak podkreślił Ruszel, polska prezydencja w UE powinna być okazją do otwarcia dialogu na temat rewizji najbardziej inwazyjnych regulacji. – Transformacja musi być procesem, który uwzględnia potrzeby zarówno biznesu, jak i obywateli. Tylko wtedy osiągniemy sukces – podsumował.