Firmy stają aktualnie przed wyzwaniem tworzenia przestrzeni, produktów i usług, które będą dostępne dla wszystkich. Stosowanie dostępnych rozwiązań jest dziś koniecznością, która wynika między innymi ze zmian demograficznych i starzenia się społeczeństwa, a więc także pracowników firm i konsumentów.
Wprowadzanie zmian wymaga kompleksowego podejścia i zrozumienia potrzeb różnych grup odbiorców. Wśród nich są także osoby z niepełnosprawnościami oraz osoby starsze, które mają problemy ze wzrokiem, słuchem, mobilnością, rozumieniem treści czy poruszaniem się w internecie.
Zastosowanie dostępnych rozwiązań wymaga czasu i pracy, ale zdecydowanie przynosi wiele korzyści. Z jednej strony, adaptacja przestrzeni do różnorodnych potrzeb pracowników firmy, nie tylko usprawnia wykonywanie codziennych zadań, ale także wpływa na komfort pracy i zadowolenie zatrudnianych tam osób. Z drugiej – dostosowanie produktów czy usług jest inwestycją, która pozwala zyskać przewagę konkurencyjną. To przekłada się na wzrost sprzedaży i poprawę wyników finansowych. Takie działania budują też wizerunek organizacji świadomej społecznie, aktywnie wspierającej równość i inkluzywność. Klienci oraz partnerzy biznesowi doceniają te wartości, co może owocować ich lojalnością wobec danej marki.
Warto też pamiętać, że odpowiednio wprowadzona dostępność chroni też firmę przed konsekwencjami prawnymi i finansowymi.
Obowiązek ustawowy
Dotychczas obowiązek stosowania dostępnych przestrzeni i usług obejmował wyłącznie instytucje publiczne i wynikał z ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami oraz ustawy o dostępności cyfrowej. Od 28 czerwca br. zacznie obowiązywać ustawa Polski Akt o Dostępności (PAD), która wprowadza do polskiego prawa przepisy European Accessibility Act (EAA).
EAA to pierwsza regulacja unijna, która w horyzontalny sposób wyznaczyła wspólne wymogi dostępności dla biznesu we wszystkich państwach członkowskich. Polski Akt o Dostępności to ustawa, która oficjalnie wprowadza te przepisy do polskiego prawa.
Przedsiębiorcy z niektórych sektorów będą zobowiązani do wprowadzania na rynek wyłącznie produktów i usług, które spełniają wymagania dostępności, zgodnie z przepisami PAD. Będą także zobowiązani do przestrzegania standardów dostępności i projektowania uniwersalnego, czyli tworzenia i wprowadzania na rynek produktów oraz usług cyfrowych, opracowanych z myślą o potrzebach wszystkich użytkowników. Dotyczy to m.in. firm z branż: komputerowej, elektronicznej, usług cyfrowych, transportu pasażerskiego, e-commerce, mediów, usług audiowizualnych czy bankowości. Warto podkreślić, że wymogi PAD dotyczą nie tylko dużych korporacji, ale również średnich i małych przedsiębiorstw, działających w wymienionych sektorach. Ze względu na o wiele mniejsze możliwości finansowe, z obowiązku tego zwolnione zostały jedynie mikroprzedsiębiorstwa.
Czy polskie firmy są przygotowane na nadchodzące zmiany? Przedsiębiorstwa potrzebujące dłuższego czasu na wprowadzenie zmian w procesach technologicznych lub większych nakładów finansowych mogą skorzystać z okresu przejściowego. Umożliwia on realizację jedynie częściowych zmian.
Firmy, które nie mogą lub nie zdążą wprowadzić zmian, będą musiały podać przyczyny i przekazać odpowiednie dokumenty z wyjaśnieniami do organu nadzoru właściwego dla swojej branży. Za niestosowanie dostępności PAD przewiduje kary, nawet do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. Dlatego też warto przygotować się do zmian już teraz.
Co będzie się zmieniać?
Sklepy on-line będą musiały wprowadzić rozwiązania umożliwiające wygodne zakupy każdemu klientowi. Przykładowo, osobom z dysfunkcją wzroku należy zapewnić dostęp do czytników ekranowych, właściwe opisy wszystkich elementów strony i teksty alternatywne dla zdjęć produktów. Klienci z problemami narządu słuchu muszą mieć możliwość skorzystania z tłumaczenia na język migowy oraz napisów pod materiałami video.
Duże zmiany czekają sektor bankowy. Bankomaty i wpłatomaty trzeba oznaczyć alfabetem Braille'a oraz wyposażyć w komunikaty głosowe dla osób niewidomych. Zmienią się także terminale płatnicze w sklepach. Bankowość internetowa i aplikacje mobilne również zyskają nowe funkcje, dzięki którym każda osoba będzie mogła samodzielnie zarządzać swoimi finansami przez internet.
Także firmy odpowiadające usługi pasażerskie musiały zaktualizować swoje strony internetowe i aplikacje oraz systemy rezerwacyjne. Nowe rozwiązania mają sprawić, by każdy mógł łatwo kupić bilet, zarezerwować specjalne miejsce w autobusie, pociągu czy samolocie, a także móc sprawdzać informacje o swojej podróży na bieżąco.
Dostosowane będą także systemy operacyjne oraz same urządzenia – komputery, smartfony, czytniki książek elektronicznych, piloty czy dekodery.
Więcej informacji znajdziesz na stronie www.dostepnosc.gov.pl w zakładce Polski Akt o Dostępności.
Potrzebna wiedza
Do wprowadzania dostępnych rozwiązań niezbędna jest odpowiednia wiedza. Można ją zdobywać między innymi na szkoleniach finansowanych z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego. Aktualnie przedsiębiorcy i ich pracownicy mogą zapisać się na takie szkolenia w ramach projektu – Dostępność szansą na rozwój 3. Dowiedzą się z nich, jak wprowadzić zasady uniwersalnego projektowania w swojej firmie oraz sprostać tak postawionym wymogom prawnym. Będą mogli też skorzystać z pomocy doradcy, który pomoże im opracować plan dostosowania produktów czy usług.
Zapisy na szkolenia ruszyły w styczniu i potrwają aż do grudnia 2027 roku. Szczegółowe informacje na ten temat znajdziesz na stronie PARP.
Dostępne środki
Na wprowadzanie zmian potrzebne są też środki finansowe, których często brakuje w budżetach firm. Rozwiązaniem są pożyczki na dostępność, których udziela Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) oraz pośrednik finansowy - Agencja Rozwoju Regionalnego "MARR" S.A. To również przedsięwzięcie dofinansowane z Funduszy Europejskich.
W ramach projektu "Dostępność plus – europejskie pożyczki dla przedsiębiorców" mikro, małe, średnie i duże firmy mogą sfinansować inwestycje, które przyczynią się do poprawy dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej dla osób ze szczególnymi potrzebami. Przedsiębiorcy mogą również liczyć na umorzenie części spłat kapitału. Oferta ważna jest do końca 2029 roku. Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie BGK oraz MARR S.A.
Standard, nie wyjątek
Planując działania dotyczące dostępności w naszej firmie warto dowiedzieć się, czego konkretnie brakuje pracownikom naszej firmy. Polecamy też, by przyjrzeć się temu, w jaki sposób klienci korzystają z naszych przestrzeni, produktów czy usług i sprawdzić z czym mają trudności. Rozwiązania, które dziś są dla nas nowością, jutro staną się oczywistym standardem. Usunięcie barier sprawi, że dostępność stanie się uniwersalną wartością i przyczyni się do podniesienia jakości życia milionów ludzi, nie tylko osób starszych i z niepełnosprawnościami, ale całego społeczeństwa.
Materiał sponsorowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej