Jak wyznaczyć i obliczyć próg rentowności?

Rentowność należy utożsamiać z tym, że przedsiębiorstwo działa sprawnie i ma stabilną, dobrą sytuację finansową. Rentowna firma jest jednocześnie zyskowna lub nie przynosi strat, ponieważ miarą efektywności w przypadku rentowności jest zysk operacyjny lub zysk netto. Parametr ten odzwierciedla efektywność gospodarowania zasobami firmowymi, w tym kapitałami i aktywami.

Z reguły rentowność to miara wyrażona procentowo, a oblicza się ją z użyciem odpowiednich wskaźników. Ważny jest też próg rentowności, będący punktem, w którym rozpatrywany biznes lub inne przedsięwzięcie jeszcze nie przynosi zysków, ale już przestaje generować straty. Próg ten z języka angielskiego jest określany jako break even point, w skrócie BEP. Można go definiować jako punkt, w którym przedsiębiorstwo nie przynosi ani strat, ani zysków, czyli jest to wielkość sprzedaży, przy której przychody i koszty jego uzyskania się wzajemnie równoważą. 

W ramach analizowania rentowności przedsiębiorstwa czy danego przedsięwzięcia są obliczane wskaźniki zyskowności lub stopy zwrotu. Określają one relację zysku do kapitału i umożliwiają precyzyjne określenie rentowności na różnych płaszczyznach. 

Próg ten pozwala ocenić, kiedy przychody z firmy czy podjętego przez nią przedsięwzięcia będą pokrywały poniesione koszty. Wyliczenie wskaźnika rentowności pozwala wyznaczyć, czy obecna działalność już przynosi dochody oraz ocenić, czy należy zmienić kosztorys wydatków i ciąć je, czy też nie. 

Do głównych wskaźników rentowności zalicza się wskaźniki:

• aktywów – w skrócie ROA,
• kapitału – ROE,
• sprzedaży – ROS.

ROA, czyli Return on Assets, to wskaźnik rentowności aktywów, który określa wielkość zysku netto, jaki przypada na jednostkę źródeł finansowania zaangażowanych w aktywach firmy. Wskaźnik ten obrazuje zdolność aktywów do generowania zysków i oblicza się go jako iloraz wyniku finansowego do kapitału własnego przemnożony przez 100. Dlatego jest wyrażany w procentach.

Wskaźnik rentowności kapitałów własnych to ROE – Return On Equity. Oblicza się go jako iloraz wyniku finansowego netto do kapitału własnego, a wynik mnoży się przez 100. W ramach interpretacji ROE można określić stopę zwrotu, jaką firma jest w stanie uzyskać z określonej inwestycji. 

Ostatni ze wspomnianych to ROS – wskaźnik rentowności sprzedaży, inaczej Return On Sales – ROS. Przedstawia zależność pomiędzy zyskiem netto z działalności firmy a przychodami ze sprzedaży. Tak też jest on wyliczany: jako iloraz obu wartości pomnożony przez 100. Na jego podstawie ustala się stopę zwrotu, jaką przynosi dana inwestycja. Wskaźnik ROS jest stosowany przy okazji wizualizacji efektów finansowych uzyskiwanych ze zbycia produktów oraz usług, a przy tym świadczy o opłacalności sprzedaży. 

Próg rentowności jest zależny od takich parametrów jak:

• Koszty stałe – ponoszone niezależnie od wielkości produkcji, sprzedaży i jej wartości, wyrażane w postaci sumy wszystkich składowych kosztów, w tym: czynsz za lokal, pensje pracowników, stałe opłaty za media, koszty amortyzacji, opłaty za ubezpieczenia i tym podobne. 
• Koszty zmienne – zależne od wielu czynników, najczęściej od wielkości produkcji, w tym koszty energii wykorzystanej przy produkcji, zużywanych materiałów, zakupu niezbędnych towarów.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Próg rentowności można ustalić z wykorzystaniem kilku metod:

• Próg rentowności ilościowy (BEP ilościowy) określający, ile sztuk danego produktu musisz sprzedać, by nie ponosić strat.
• Próg wartościowy (BEP wartościowy) określający, jaką wartość musi osiągnąć sprzedaż danego produktu lub usług, by przedsięwzięcie nie przynosiło strat.
• Próg procentowy (BE procentowy) określający, jaką część przewidywanego popytu należy wykorzystać, by przychody zrównoważyły koszty. 

Ilościowy próg rentowności wylicza się według wzoru:

BEP ilościowy = koszty stałe/ (cena – koszty zmienne).

Wyliczoną wartość interpretuje się w ten sposób, że jest to liczba produktów lub usług, jakie przedsiębiorca musi sprzedać, by pokryć całkowity koszt swojej działalności.

Wartościowy próg rentowności, który określa przychód, jaki musi osiągnąć z biznesu przedsiębiorca, by pokryć całkowite jego koszty, wylicza się według wzoru:

BEP wartościowy = cena x [koszty stałe/(cena – koszty zmienne)]. 

Procentowy próg rentowności daje odpowiedź na pytanie, jaką część przewidywanego popytu powinna zaspokoić firma, by pokryć poniesione uprzednio koszty. 

Wiesz już, czym jest próg rentowności. Co to jest zerowy BEP? Określa on sytuację, w której przychody i koszty z inwestycji czy z działalności gospodarczej przedsiębiorstwa równoważą się.