- Dzisiaj pogłębiamy nasze partnerstwo, podpisując umowę o współpracy w zakresie pokojowego wykorzystania energii jądrowej - poinformował kanadyjski premier Justin Trudeau na wspólnej konferencji prasowej z Donaldem Tuskiem. - Jest to umowa, która oznacza lepszą energię jądrową dla Polski i przybliżenie tej energii dzięki pomocy Kanady, aby już nigdy Polska nie była zależna od rosyjskiej ropy i gazu - dodał.
- Od dziesiątek lat Kanada stoi w awangardzie tworzenia czystej energii jądrowej. Tworzymy reaktory jądrowe, które w tej chwili ogrzewają tysiące gospodarstw domowych - podkreślił premier Kanady. - Kanada jest gotowa do wsparcia Polski jako silny partner, na którym można polegać, jako źródło uranu, energii jądrowej - zadeklarował Trudeau.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"Ramy prawne, które umożliwią bardziej intensywną współpracę"
Premier Tusk powiedział, że podpisana we wtorek umowa daje "pewne ramy prawne, które umożliwią jeszcze bardziej intensywną współpracę, na której bardzo zależy i Kanadzie, i Polsce".
- Dla Polski ten dzisiejszy akt i nasze rozmowy mają szczególny wymiar, ponieważ jesteśmy na drodze do własnej energetyki jądrowej. Kanada ma tutaj bardzo dobre doświadczenie - podkreślił szef polskiego rządu. Zwrócił także uwagę, że główny dostawca technologii dla pierwszej planowanej polskiej elektrowni jądrowej, czyli firma Westinghouse, jest własnością firm kanadyjskich.
Nie gaz, a atom w Europie. Zdanie Polski jest jasne
Co zakłada nowa umowa
"Zawarte porozumienie stanowi istotny krok w kierunku pogłębiania relacji gospodarczych między Polską a Kanadą" - czytamy we wtorkowym komunikacie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. "W ramach współpracy przewidziano m.in. dostarczanie technologii jądrowych do celów pokojowych związanych z badaniami, bezpieczeństwem jądrowym czy wykorzystaniem materiałów jądrowych oraz przy realizacji projektów badawczo-rozwojowych. Skorzystają na tym nie tylko energetyka, rolnictwo, przemysł oraz medycyna. Umowa zakłada też szkolenia techniczne oraz wymianę specjalistów i ekspertów" - wyjaśnia KPRM.
"Dokument wzmacnia ramy prawne dla rozwoju przemysłów jądrowych oraz otwiera drzwi do większego zaangażowania polskich podmiotów w rozwój nowoczesnych technologii energetycznych. Umowa jest też ważna dla realizacji celów związanych z transformacją energetyczną" - dodaje Kancelaria Premiera.
Temat energii jądrowej był również jednym z głównych tematów poprzedniej wizyty Trudeau, która miała miejsce w lutym zeszłego roku. Z kolei w grudniu 2024 roku Polskie Elektrownie Jądrowe, czyli należąca w 100 proc. do Skarbu Państwa spółka będąca inwestorem i operatorem elektrowni jądrowej, która ma powstać na Pomorzu, informowała, że otrzymała od kanadyjskiej agencji kredytów eksportowych Export Development Canada list intencyjny ws. potencjalnego wsparcia budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej do kwoty 1,45 mld dol.
Co z SMR
Podobnie jak podczas ostatniej wizyty, tym razem Tusk ponownie nawiązał do tematu małych reaktorów modułowych (SMR). Pierwszy na świecie taki reaktor ma zostać zbudowany w elektrowni Darlington w kanadyjskim Ontario. - Nie ukrywam, że ta współpraca jest dla nas bardzo ważna. Liczymy na to, że to, co zaczęliście w Darlington, stanie się faktem i umożliwi także nam rozwój tej technologii. Tym bardziej że Orlen i inni biznesowi partnerzy Orlenu będą chcieli także w Polsce rozpocząć te ambitne inwestycje - powiedział.
We wtorek spółka Orlen Synthos Green Energy oceniła, że nowa umowa ma "zasadnicze znaczenie dla budowy floty reaktorów BWRX-300 w Polsce. Umożliwia transfer amerykańskich technologii jądrowych oraz doświadczeń budowlanych z Kanady do Polski".
Orlen Synthos Green Energy to spółka, w której po połowie udziałów mają Orlen oraz prywatny chemiczny koncern Synthos, należący do Michała Sołowowa. OSGE planuje budowę floty reaktorów GE-Hitachi BWRX-300 w Polsce. Pierwsze wskazane lokalizacje to Stawy Monowskie koło Oświęcimia, Włocławek i Ostrołęka. Toczą się dla nich postępowania ws. wydania decyzji środowiskowych.
Jak przypomniał prezes OSGE Rafał Kasprów, w połowie marca 2025 r. kanadyjski dozór jądrowy powinien wydać pozwolenie umożliwiające budowę pierwszych czterech reaktorów w tej samej technologii, w jakiej spółka Orlen Synthos Green Energy będzie budowała w Polsce.
Podczas wtorkowej konferencji Trudeau zwracał też uwagę na wymiar handlowy relacji polsko-kanadyjskich. Jak zauważył, od czasu podpisania umowy gospodarczo-handlowej między UE a Kanadą (CETA) obroty handlowe między Polską a Kanadą wzrosły o ponad 70 proc. - Ta umowa o wolnym handlu nie byłaby możliwa bez pana premiera Tuska, który był wtedy szefem Rady Europejskiej - powiedział.
Z kolei Tusk podziękował za współpracę kanadyjskiemu premierowi, który na początku stycznia ogłosił, że ustąpi ze stanowiska szefa partii i tym samym przestanie być szefem rządu. - Mieliśmy okazję współpracować przez wiele, wiele lat i zawsze mogliśmy liczyć (...) na lojalną współpracę, pełne zrozumienie. I za te lata współpracy jeszcze raz, Justin, bardzo serdecznie dziękuję - zwrócił się do kanadyjskiego premiera, nazywając go "sprawdzonym przyjacielem Polski".
