Kiedy komornik może zablokować konto bankowe - odpowiada ekspert Rafał Wojtyna?

Każdy dłużnik musi się liczyć z tym, że komornik zainteresuje się jego rachunkiem bankowym. Zajęcie konta przez komornika jest możliwe nawet w przypadku tak z pozoru błahych długów, jak nieuregulowany mandat za jazdę bez biletu lub zaległości w spłacie wierzytelności (rachunków, rat kredytu, alimentów itp.). Dowiedz się więcej o procedurze zajęcia konta bankowego przez komornika.

Od 8 września 2016 r. egzekucja z rachunku bankowego może odbyć się drogą elektroniczną. Obowiązujące na tę chwilę przepisy dzielą dokonanie egzekucji z rachunku bankowego na dwa etapy. W celu dokonania egzekucji z rachunku komornik:

1.przesyła do banku dłużnika zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej dłużnika pochodzącej z rachunku bankowego do wysokości należności będącej przedmiotem egzekucji. Jednocześnie wzywa bank do zaprzestania dokonywania wypłat z rachunku bez zgody komornika i do niezwłocznego przekazania zajętej kwoty na pokrycie należności;
2.informuje dłużnika o zajęciu jego długu z rachunku bankowego, jednocześnie doręczając mu odpis zawiadomienia skierowanego do banku, o zakazie wypłat z rachunku bankowego.

W obowiązującym stanie prawnym bank jest zmuszony do niemal natychmiastowego przekazania komornikowi zajętej przez niego wierzytelności. W przypadku gdy z jakichś przyczyn bank nie może przekazać komornikowi zajętej kwoty, musi powiadomić go o tym fakcie w terminie 7 dni.
Zajęcie rachunku bankowego to jedna z najczęściej stosowanych przez komorników metod egzekwowania długów.

Kiedy dochodzi do zajęcia? Nie ma tu znaczenia kwota zadłużenia. O ile komornik jest w posiadaniu wniosku wierzyciela przeciwko dłużnikowi i tzw. tytułu egzekucyjnego (wykonawczego), może dokonać egzekucji z rachunku bankowego dłużnika. Ze względu na łatwość ściągnięcia w ten sposób kwoty zadłużenia, jest to praktyka stosowana bardzo często – tuż obok zajęcia wynagrodzenia za pracę, nieruchomości czy samochodu. Komornik ma ponadto do dyspozycji narzędzia, dzięki którym ustali numer konta dłużnika – nawet, jeśli nie zawiera go wniosek o egzekucję lub dłużnik np. zmieni bank.

Komornik może zająć środki pieniężne, których źródłem jest zarówno wynagrodzenie, jak i renta lub emerytury - ale nie wszystkie. W każdym z tych przypadków obowiązują go przepisy regulujące zarówno górny limit zajęcia, jak i kwotę wolną od egzekucji komorniczej. Zmiany związane są z aktualną wysokością minimalnej pensji, emerytury i renty.

Przepisy regulują górne limity potrąceń oraz kwoty wolne od zajęcia komorniczego w odniesieniu do środków pieniężnych pochodzących z pensji.
W zależności od rodzaju umowy, jaka związany jest pracownik z pracodawcą, inny będzie limit zajęć oraz kwota wolna. Zgodnie z kodeksem pracy, w przypadku osób zatrudnionych na pełen etat, komornik ma prawo zająć do 50% wynagrodzenia. Jeśli chodzi o zobowiązania alimentacyjne, to komornik może zająć 60% wynagrodzenia.

Zajęciu komorniczemu nie podlega kwota równa wysokości minimalnej płacy, wynosząca od 1 marca 2017 roku 2000 zł brutto (1459 zł netto). Właśnie tyle komornik ma obowiązek zostawić do dyspozycji dłużnikowi. W zależności od ilości godzin pracy (czyli, np. gdy ktoś pracuje w niepełnym wymiarze czasu), kwota wolna od zajęcia komorniczego ulega zmniejszeniu - proporcjonalnie do etatu.

Jeśli chodzi natomiast o świadczenie pracy w oparciu o umowę cywilnoprawną, w tym dobrze wszystkim znaną umowę-zlecenie, komornik może zająć całą kwotę wynagrodzenia. Natomiast, gdy pieniądze pozyskiwane z tego tytułu są jedynym i stałym źródłem dochodu osoby poddanej egzekucji komorniczej – wówczas komornik może zastosować reguły obowiązujące dla wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę. Jednak w takiej sytuacji, dłużnik musi zgłosić się z do komornika i przedłożyć odpowiednie dokumenty na powyższe okoliczności.

Kwota wolna od zajęcia komorniczego dla rent i emerytur wynosi 75% minimalnej renty i emerytury. Tym samym w przypadku świadczenia z tytułu emerytury, renty rodzinnej i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, których minimalna stawka od 1 marca 2017 roku wynosi 1000 zł, kwota wolna od zajęcia komorniczego wynosi 750 zł. Natomiast w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, od 1 marca 2017 roku minimalna renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 750 zł, w związku z czym kwota wolna od zajęcia dla tego świadczenia wynosi 562,50 zł (75%*750 zł).

We wrześniu 2016 roku weszły w życie nowe przepisy, które zmieniły zasady zajęć komorniczych w odniesieniu do środków zgromadzonych na koncie w banku. Przed tą datą, na mocy prawa bankowego, kwota wolna od zajęcia na rachunku bankowym była wyrażona jako trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez GUS, zatem przykładowo w styczniu 2016 roku była to kwota 12 304,08 zł.

Począwszy od września 2016 roku, w przypadku dłużnika zatrudnionego na pełen etat, wolna od zajęcia komorniczego na koncie, w miesiącach, w których obowiązuje zajęcie, jest kwota do wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. A zatem w 2017 roku jest to kwota 1500 zł brutto miesięcznie. Limit dotyczy wszystkich rachunków należących do dłużnika.