Jaki jest obowiązujący limit transakcji gotówkowych?

Transakcje gotówkowe są rozliczeniami finansowymi dokonywanymi pieniędzmi w formie gotówki. Mogą to być banknoty lub monety, dlatego płatności gotówkowe polegają na fizycznym obrocie pieniędzmi. Sposoby zapłaty gotówkowej to wpłata gotówki w oddziale banku na określony rachunek, płatność w sklepie gotówką lub przekaz pocztowy. Limit transakcji gotówkowych to rodzaj ograniczenia, który określa, jaka najwyższą wartość może osiągnąć jednorazowa transakcja. 

Płatności pomiędzy przedsiębiorcami, którzy regulują swoje zobowiązania związane z wykonywaną działalnością gospodarczą, mogą być dokonywane w formie gotówkowej. Jeżeli stroną transakcji jest inny przedsiębiorca, możliwość płacenia gotówką podlega pewnym ograniczeniom. Co najważniejsze, firma nie może uregulować płatności w formie gotówkowej, jeżeli jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15 tys. zł brutto. W takim przypadku jedyna możliwość to skorzystanie z rachunku płatniczego, którym może być rachunek bankowy, SKOK i mechanizmy pośrednie takie jak płatność kartą czy platformy internetowe. 

Co więcej, od 1 stycznia 2023 r. limit płatności gotówkowych obowiązujący w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) będzie wynosić już tylko 8 tys. zł brutto. 

Obowiązujący limit 15 tys. zł dotyczy wartości transakcji bez względu na liczbę płatności dokonanych w ramach tej transakcji. Jak więc rozumiana jest jednorazowa wartość transakcji? Jest to całość wierzytelności lub zobowiązań, która jest wyrażona w pieniądzu i wynika z odpłatnej dostawy towaru lub odpłatnego świadczenia usług, określona w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcami. 

Nie ma znaczenia, w jakiej walucie strony dokonują rozliczenia, jednak w przypadku określenia ceny w obcej walucie, wartość transakcji oblicza się na podstawie aktualnego kursu walut NBP. 

Kogo dotyczy limit płatności gotówkowych? Limit obowiązuje:

• przedsiębiorców jednoosobowych wpisanych do CEIDG
• spółek handlowych i innych podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców KRS, w szczególności:
• fundacji, izb gospodarczych czy innych podmiotów, które równocześnie figurują w rejestrze przedsiębiorców KRS
• przedsiębiorców zagranicznych prowadzących działalność gospodarczą w Polsce przez oddział (zarejestrowany w KRS)
• wspólników spółki cywilnej
• zagranicznego oddziału polskiego przedsiębiorcy – zgodnie z przepisami oddział nie jest odrębnym przedsiębiorcą (niezależnie od tego, w jakim kraju polski przedsiębiorca zarejestruje swój oddział, zachowuje status przedsiębiorcy polskiego)
• polskiego przedsiębiorcy (czasowe transgraniczne świadczenie usług) dokonującego poza granicami Polski transakcji z przedsiębiorcą zagranicznym (działalność transgraniczna nie jest odrębnym przedsiębiorstwem, co nie zmienia faktu, że przedsiębiorca działający za granicą podlega polskiemu prawu).

Kogo nie obowiązuje limit transakcji gotówkowych? Limit nie dotyczy: 

• podmiotów innych niż przedsiębiorcy
• przedsiębiorców posiadających ten status na podstawie rejestracji w innym kraju (przedsiębiorca zagraniczny), jeżeli na terytorium RP nie prowadzą działalności
• podmiotów wpisanych wyłącznie w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej
• przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych (te podmioty nie są w rozumieniu przepisów polskimi przedsiębiorcami)
• rolników ryczałtowych
• osób fizycznych dokonujących zakupu przedmiotów do majątku prywatnego przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej, które następnie zostaną wciągnięte do ewidencji środków trwałych prowadzonych przez nich działalności gospodarczych (taka osoba nie spełnia definicji przedsiębiorcy)
• komorników (nie są przedsiębiorcami)
• przedsiębiorców zarejestrowanych poza Polską, świadczących usługi na terytorium RP (w ramach czasowego transgranicznego świadczenia usług).

Limit transakcji gotówkowych obowiązuje nie tylko przedsiębiorców. Także osoby fizyczne są objęte ograniczeniami w możliwości dokonywania zapłaty w formie gotówki. Konsumenci mogą dokonać płatności gotówkowej do kwoty 20 tys. zł. Limit obowiązuje od 2022 roku, a wszystkie płatności powyżej tej kwoty muszą być dokonywane w formie bezgotówkowej. 

To konsument może decydować, w jakiej formie zapłaci przedsiębiorcy za dany produkt lub usługę. Może to zrobić gotówkowo lub bezgotówkowo, a od 1 stycznia 2022 przedsiębiorcy zobowiązani do ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy fiskalnej, muszą umożliwić konsumentom zapłatę bez użycia gotówki. Jeżeli jednak konsument chce zrealizować płatność gotówką, od stycznia 2023 r. będzie mógł to zrobić do wartości transakcji, która nie przekracza 20 tys. zł.

Od tej daty konsument w przypadku transakcji powyżej 20 tys. zł będzie miał obowiązek zapłacić w formie bezgotówkowej bez względu na ustalenia umowne zawarte pomiędzy nim a przedsiębiorcą. Przedsiębiorcy będą musieli uważać na to, by nie przyjąć od klienta płatności gotówką powyżej 20 tys. zł, ponieważ zapłacą sankcję, czyli dodatkowy podatek od płatności przyjętej w formie gotówki.

Konsument nie będzie miał możliwość wyboru formy zapłaty nawet w przypadku płatności poniżej 20 tys. zł w przypadku sprzedaży internetowej, sprzedaży w punktach samoobsługowych czy w trakcie imprez masowych. 

Wprowadzane zmiany mają na celu ograniczyć płatności dokonywane w formie gotówkowej na wysokie kwoty, a przez to uszczelnić podatki. Przedsiębiorcy, którzy po 2023 r. wystawią fakturę gotówkową powyżej 8 tys. zł, stracą możliwość wliczenia tej kwoty w koszty uzyskania przychodu. Niższe limity płatności gotówką to jeden z pomysłów rządowej pakietu uszczelniającego przepływy finansowe. Od 2022 r. przedsiębiorcy są zobowiązani także do tego, by zaakceptować przynajmniej jedną formę płatności bezgotówkowej (jeżeli ich przychód roczny przekroczy 20 tys. zł).