Nadchodzi gospodarka 4.0. Jak się do niej przygotować?

Otwartość na nowoczesne technologie i tempo komercjalizacji wyników badania naukowych powodują, że zmiany zachodzące w organizacji produkcji są niezwykle dynamiczne. Jednak to nie nowe technologie, ani nawet tempo zmian stanowią największe wyzwania. Postęp techniczny zmienia relacje B2B, likwiduje tradycyjne strategie walki konkurencyjnych i sprzyja powstawaniu coraz bardziej złożonych modeli biznesowych. Przyglądając się nowoczesnym firmom nie od razu umiemy odpowiedzieć sobie, co jest głównym źródłem zysku. Pojawiają się pytania, na które nie ma prostych odpowiedzi. Co to zmiany oznaczają dla mnie i mojej firmy? Jak się do nich przygotować? Jak odróżnić szanse od zagrożeń?

Niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności wszędzie widać odcisk wszechobecnej cyfryzacji. Jest technologiczną dominantą zmian w produkcji, usługach, edukacji, nauce i administracji. Jest podstawą inteligentnej automatyzacji, robotyzacji, logistyki i komunikacji. Jest klejem łączącym w całość życie zawodowe, prywatne i społeczne jednostek, a nawet całych społeczności. To burzliwy okres transformacji cywilizacyjnej i gospodarczej, a więc zmieniające stosunki społeczne. Nie ma gotowych odpowiedzi na większość pytań, ale też nie ma wątpliwości, że nowa rzeczywistość opiera się na znacznie ściślejszej i bardziej złożonej współpracy i wymianie informacji. Stałe pogłębianie, poszerzanie i aktualizacja wiedzy i umiejętności jest warunkiem przetrwania jednostek, firm i społeczności. Podstawą jest komunikacja elektroniczna, dzięki której łatwiej dostosować się do nowej sytuacji, wyjść jej naprzeciw, próbować zrozumieć współczesny świat i otoczenie.

O przemyśle 4.0 mówi się od niedawna. Jego istotą jest wykorzystanie wspomnianej cyfryzacji i automatyzacji do efektywniejszego wykorzystania czasu pracy maszyn i materiałów. W każdym przedsiębiorstwie można wskazać niewykorzystane zasoby, których nie można zaktywizować bez współpracy z otoczeniem. Łatwo zauważyć, że w każdym zakładzie istotna część maszyn pracuje przez mniej niż 50% czasu. Im mniejsze jest przedsiębiorstwo, tym większe niewykorzystanie posiadanego potencjału. Można to zmienić poprzez nawiązywanie współpracy z innymi firmami, ale wymaga to nowego typu komunikacji elektronicznej, oprogramowania i modeli biznesowych. Współdzielenie mocy produkcyjnych i innych zasobów o podobnym charakterze jest z natury skomplikowane logistycznie. Wymaga to standaryzacji procesów, wymiany informacji i powierzenia maszynom zadania dynamicznej wymiany usług i zawierania stosownych transakcji. Do tego potrzebna jest nowa klasa oprogramowania (AI), nowa sieć komunikacji elektronicznej (sieć 5G), i co najtrudniejsze – zupełnie nowe podejście do współpracy i kooperacji B2B.

Jak to zrobić? Z kim nawiązać współpracę? Gdzie szukać partnerów? Odpowiedzi na pytania daje uczestnictwo w spotkaniach zrzeszających przedsiębiorstwa zajmujące się cyfryzacją takie jak Forum Gospodarcze TIME (www.fgtime.pl ) – to jedno z najważniejszych spotkań liderów cyfryzacji z kraju i ze świata. Obecność na Forum daje możliwość nawiązania relacji i ścisłej współpracy między instytucjami, organizacjami a firmami.
Przedsiębiorcy, którzy nie będą mieli szans na nawiązanie nowych relacji, a co za tym idzie przystosować firm do technologii i komunikacji właściwych dla przemysłu i gospodarki 4.0 – nie przetrwają. Nadchodząca transformacja to w większym stopniu szanse i wyzwania, niż zagrożenia - i o tym rozmawiają uczestnicy FG TIME. W dyskusjach i prezentacjach omawiane są wyniki analiz i poszukiwań metod organizacji współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami. Uczestnictwo w tym wielkim dialogu pozwala każdemu określić jego miejsce w nowej rzeczywistości. Dzięki wymianie prognoz i doświadczeń można lepiej wyznaczyć własny program rozwoju, kształcenia kadry i nauki współpracy z innymi.

Wzrost skali działalności gospodarczej daje wzrost efektywności wykorzystania zasobów, podnosi konkurencyjność i stabilność przedsiębiorstwa. Wspólne badania, marketing czy też obsługa posprzedażowa to ścieżka do wspólnej produkcji. Ekonomia skali to silnik globalizacji, a przemysł 4.0 to jej kolejny etap rozwoju, Jego potencjał ujawnia się dopiero wtedy, gdy wchodzimy na rynek o skali globalnej. Przemysł 4.0 to również globalna aktywność małych i średnich przedsiębiorstw. Unia Europejska ma największy rynek świata, ale jego uczestnicy – przedsiębiorstwa i pracownicy – powinni włączyć się w pracę nad jego integracją i unifikacją. Nawet takie potęgi gospodarcze jak Niemcy, Francja i Włochy nie stanowią dostatecznie dużych rynków, aby stworzyć warunki do efektywnego rozwoju gospodarki 4.0.

Tworzenie odpowiednich warunków rynkowych może odbywać się w trakcie wspólnych spotkań przedsiębiorstw, naukowców i polityków z całej Europy. Forum Gospodarcze TIME to największe tego typu spotkanie we wschodniej części UE. Organizatorami spotkania są przedsiębiorcy przemysłu cyfrowego Polski i Niemiec. Będą starali się odpowiedzieć sobie na pytanie jak przyspieszyć rozwój gospodarki 4.0 czyli przemysłu 4.0 i sieci 5G. Wyniki tych obrad zostaną przekazane w formie stanowiska na Polsko-Niemieckim Kongresie Technologicznym w Berlinie 18 marca br. Dyskusjom na FG TIME przysłuchiwać będą się przedstawiciele Komisji Europejskiej i członkowie izb gospodarczych z całej Europy.

Większość przedsiębiorców jest pod ciągłą presją konkurencji, która zmusza do nieustannego udoskonalania technologii, produktów i obniżania kosztów. Rośnie ryzyko inwestycje w nowe technologie - wchodzą na rynek wyroby zanim zwrócą nakłady poniesione na już uruchomione produkcje. Coraz częściej mówi się o szkodliwości hiperkonkurencji. To zjawisko, które w przeciwieństwie do konkurencji, zamiast racjonalizować procesy biznesowe i zwiększać efektywność - przyczynia się głównie do skracania horyzontu planowania. Hiperkonkurencja nie wspiera zrównoważonego rozwoju, gdyż wymusza decyzje biznesowe, które nie biorą pod uwagę długoterminowych korzyści i efektów ubocznych prowadzonej działalności. Wydaje się, że wzmacnianie więzi kooperacyjnych, wymuszane przez przemysł 4.0, przyczyni się do zwiększenia stabilności pozycji rynkowej zakładów przemysłowych. To zwiększy optymizm rynków finansowych i ułatwi podejmowanie decyzji inwestycyjnych o dłuższej stopie zwrotu.

W powszechnym odbiorze przemysł 4.0 kojarzy się głównie cyfryzacją i automatyzacją, a więc przyspieszoną redukcją miejsc pracy. W rzeczywistości rozwój przemysłu 4.0 przyczynia się do zwiększenia liczby miejsc pracy. W Polsce przyspieszoną redukcje zatrudnienia w przemyśle mamy już za sobą. W ciągu ostatnich 30 lat w większości branż wielokrotnie spadło zatrudnienie i wzrosła produkcja. Dla przykładu, w Polsce przemysł telewizyjny zwiększył produkcję 20-krotnie, zmniejszając w podobnej skali zatrudnienie. Z perspektywy całej gospodarki, w segmencie produkcji przemysłowej osiągnęliśmy produktywność wynikającą z aktualnego stanu technologii. Dzięki temu każdej następnej redukcji towarzyszy już przyrost miejsc pracy w usługach okołoprodukcyjnych. Stworzenie jednolitych warunków służących wzrostowi produkcji UE w reżimie przemysłu 4.0 uruchomi długoterminowy trend wzrostowy zatrudnienia, wynikający z powrotu produkcji do UE.