Na czym polegają nauczycielskie świadczenia kompensacyjne?
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne to rodzaj świadczenia przedemerytalnego, z którego skorzystać mogą nauczyciele oraz wychowawcy. Otrzymają je osoby, które po rozwiązaniu stosunku pracy nie podjęły żadnej pracy zawodowej i jednocześnie nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego.
Dla kogo nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?
O nauczycielskie świadczenia kompensacyjne może starać się nauczyciel, wychowawca lub inny pedagog, który pracował w określonych placówkach oświatowych. Będą to m.in.:
- publiczne i niepubliczne przedszkola,
- szkoły publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych,
- młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
- specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze.
Dokładny wykaz wszystkich placówek oświatowych znajdziesz w Ustawie z dnia 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.
Jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać świadczenie kompensacyjne?
Osoba wnioskująca o nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przede wszystkim musi ukończyć wiek uprawniający ją do uzyskania świadczenia. Przysługują one bowiem osobom, które w danych latach ukończyły:
- 2015–2016 – 55 lat dla kobiet i 56 lat dla mężczyzn,
- 2017–2018 – 55 lat dla kobiet i 57 lat dla mężczyzn,
- 2019–2020 – 55 lat dla kobiet i 58 lat dla mężczyzn,
- 2021–2022 – 55 lat dla kobiet i 59 lat dla mężczyzn,
- 2023–2024 – 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,
- 2025–2026 – 56 lat dla kobiet i 61 lat dla mężczyzn,
- 2027–2028 – 57 lat dla kobiet i 62 lat dla mężczyzn,
- 2029–2030 – 58 lat dla kobiet i 63 lat dla mężczyzn,
- 2031–2032 – 59 lat dla kobiet i 64 lat dla mężczyzn.
Wnioskujący ma również obowiązek przedstawić okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące co najmniej 30 lat oraz udowodnić co najmniej 20 lat pracy w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć w placówkach wymienionych w Ustawie.
Ponadto nauczyciel, który chce złożyć wniosek o świadczenie kompensacyjne, musi przedstawić dokumenty potwierdzające rozwiązanie stosunku pracy na skutek:
- całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły,
- zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie oddziałów lub zmian planu nauczania, który uniemożliwia zatrudnienia,
lub wygaśnięcie stosunku pracy w związku z:
- 6-miesięcznym okresem pozostawania w stanie nieczynnym,
- odmową nauczyciela pozostającego w stanie nieczynnym podjęcia pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji.
Prawo do świadczenia kompensacyjnego - jakie dokumenty złożyć i kiedy?
Wniosek o udzielenie świadczenia dla nauczycieli może zostać złożony zarówno tradycyjnie w placówce ZUS-u, jak i drogą elektroniczną przez platformę PUE. Jak wypełnić wniosek o nauczycielskie świadczenia kompensacyjne? Przede wszystkim w formularzu ENSK należy zawrzeć dane identyfikacyjne wnioskodawcy, takie jak PESEL, imiona, obywatelstwo, data urodzenia, zawód czy dane adresowe. Dodatkowo należy również wypełnić oświadczenia oraz wskazać załączniki..
Wobec tego do wniosku trzeba dołączyć dokumenty potwierdzające:
- okresy składkowe i nieskładkowe ER-6,
- osiągane wynagrodzenie,
- staż pracy,
- okres służby wojskowej, urlopu wychowawczego, działalności pozarolniczej, oraz oświadczenie w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego.
Wniosek o świadczenie kompensacyjne wraz z dokumentami można złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie wcześniej niż na 30 dni przed spełnieniem warunków lub nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem, w którym wnioskodawca chce przejść na nauczycielskie świadczenia kompensacyjne.
Jak długo przysługuje nauczycielskie świadczenie kompensacyjne?
Prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ustaje w dniu poprzedzającym dzień, w którym wnioskodawca uzyskał prawo do emerytury, lub w dniu poprzedzającym dzień, w którym osiągnął on wiek emerytalny.
Jaka jest wysokość świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli?
Wysokość świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli obliczana jest poprzez podzielenie sumy zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego zapisanego na indywidualnym koncie ZUS przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat. Komunikat dotyczący średniego dalszego trwania życia ogłaszany jest natomiast co roku przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Warto dodatkowo wiedzieć, że wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie może być niższa niż najniższa emerytura. Przykładowo w 2021 roku we wrześniu przeciętna wysokość świadczenia dla nauczycieli wyniosła 2758,07 zł.
Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne a praca zawodowa
Prawo do świadczenia kompensacyjnego w niektórych sytuacjach może podlegać zmniejszeniu lub zawieszeniu. Będzie to miało miejsce w momencie, gdy osoba pobierająca świadczenie rozpocznie pracę w placówkach oświatowych wymienionych w ustawie. Wówczas świadczenie zostanie całkowicie zawieszone.
Jeżeli natomiast osoba mająca prawo do świadczeń uzyska przychód z innej pracy lub działalności gospodarczej, świadczenie może zostać zmniejszone lub również zawieszone.
