Pomorze Zachodnie to miejsce wielu niezwykłych inwestycji oraz dobra przestrzeń do rozwoju i wprowadzania innowacji. Wartość dodaną tworzy właśnie współpraca, głównie między przedsiębiorstwami, jednostkami naukowo-badawczymi i administracją publiczną. To wzajemne wsparcie zaowocowało powstaniem klastrów – sieci firm, które współtworzą potencjał regionu.
Narodziny idei
W 2005 roku wspólnie z zespołem rozpocząłem realizację nowych rozwiązań wziętych wprost z Doliny krzemowej i Górnej Bawarii mającą na celu łączenie nauki i biznesu oraz środowisk samorządowych i okołobiznesowych w danym regionie – wspomina Jacek Drożdżal – Prezes Zarządu Klastra "Zielona Chemia". Dla wielu przedsiębiorców w tamtym okresie była to "zupełna" nowość – jak można współdziałać z konkurencją czy innymi firmami o podobnym profilu działalności. A jednak można było. I w taki właśnie sposób podczas różnego rodzaju warsztatów, spotkań z przedsiębiorcami, rozmowie o łączeniu świata nauki i biznesu udało się wypracować wspólny front działania i można było stworzyć Klaster – jako nowy twór na mapie województwa zachodniopomorskiego. I tak obecność na Pomorzu Zachodnim sektorów takich, jak: chemiczny, metalowo-maszynowy, spożywczy, czy drzewno-meblarski umożliwiła powstanie klastrów o kluczowym znaczeniu dla województwa. Zachodniopomorski Klaster Chemiczny "Zielona Chemia" posiadający statut Krajowego Klastra Kluczowego reprezentuje szeroko pojętą branżę chemiczną i biotechnologiczną. Jest między innymi organizatorem CHEMIKA-EXPO – międzynarodowego forum naukowo-gospodarczego. To podczas takich spotkań wykuwane są niejednokrotnie nowe trendy oraz kierunki dla branży chemicznej i dziedzin pokrewnych oraz prezentowane nowe technologie i rozwiązania naukowe dla tego sektora gospodarki. Współpraca z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie zaowocowała organizacją Regionalnego Forum Recyklingowego. Przestrzeń ta również stała się miejscem styku nauki i biznesu oraz promowania nowych trendów proekologicznych w regionie. Każde międzynarodowe działania Klastra, tj. konferencje, eventy, spotkania biznesowe czy wizyty studyjne są realizowane przy współpracy Centrum Inicjatyw Gospodarczych Urzędu Marszałkowskiego. Klaster "Zielona Chemia" promuje też walory turystyczne i ekologiczne, które przyciągają inwestorów do odwiedzenia tego zakątka Polski.
W 2017 powstał klaster "Natureef", którego działalność jest dla wielu przedsiębiorstw źródłem wiedzy z branży opakowaniowej oraz produkcji żywności. Specjaliści z "Natureef" wdrażają najnowsze technologie, realizują wspólne projekty badawczo-rozwojowe oraz dbają o środowisko naturalne. Przez ostatnie dwa lata "Natureef" uczestniczył w projekcie badawczym REPAC², którego celem było wspieranie wdrażania funkcjonalnych i nadających się do recyklingu powlekanych materiałów papierowych i tekturowych do zastosowań w opakowaniach żywności. "Natureef" dostarczał niezbędnych danych dotyczących recyklowalności nowego materiału, jego śladu węglowego, czy stopnia ochrony produktu. Partnerami projektu był Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie i instytuty naukowo-badawcze z Belgii oraz Niemiec. Wszystkie projekty badawcze Klaster realizuje we współpracy z Centrum Immobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ZUT. Od listopada 2023 rozpoczyna inicjatywę Value4Pack dla firm z Zachodniopomorskiego, dotyczącą obowiązku zawartości recyklatu z odpadów pokonsumenckich w każdym opakowaniu wprowadzanym na rynek.
Ewolucja działań
Zrównoważony rozwój regionu, dostęp do informacji oraz szanse rozwoju były podstawą do zorganizowania cyklu konferencji naukowo-technicznych H2Szczecin "Wodór napędem regionu". Pierwszą z nich zainicjowano we współpracy z Zachodniopomorskim Urzędem Marszałkowskim w Szczecinie oraz Uniwersytetem Szczecińskim. Organizatorem tej wymiany poglądów jest Klaster METALIKA dla Przemysłu, który skupia przedsiębiorstwa z branży metalowej oraz branż komplementarnych z województwa zachodniopomorskiego, pomorskiego i wielkopolskiego. Zachodniopomorskie jest od lat niekwestionowanym liderem Polski w produkcji energii pochodzącej z OZE. Łączna moc zainstalowanej mocy OZE w województwie zachodniopomorskim to 20% całości polskiego OZE, a moc zainstalowana w farmach wiatrowych stanowi aż ¼ całej mocy zainstalowanej w Polsce. Klaster METALIKA dla Przemysłu wskazuje nowe cele transformacji energetyczno-gospodarczej i jej wpływu nie tylko na przemysł, ale na całą społeczność w ujęciu regionalnym. Dodatkowo promuje województwo oraz Szczecin jako stolicę zielonego regionu, który się rozwija i jest gotowy na zmiany oraz wyzwania przyszłości w zakresie transformacji energetycznej.
Branża IT to jedna z najbardziej prężnych i perspektywicznych gałęzi polskiej gospodarki. O tym, że tego potencjału nie można zmarnować, wiedzą doskonale twórcy Klastra ICT Pomorze Zachodnie. Działania Klastra skupiają się na aktywnym wspieraniu firm reprezentujących różne sektory branży IT. Promując współpracę między różnorodnymi firmami i sektorami Klaster oferuje networking oraz umożliwia firmom nawiązywanie kontaktów, dzielenie się wiedzą i tworzenie partnerstw. Członkowie Klastra tworzą systemy infotainment i oprogramowanie dla najbardziej rozpoznawalnych światowych marek motoryzacyjnych, a także urządzenia dedykowane branży morskiej obecne na co drugim statku na świecie. Do Klastra należą firmy tworzące oprogramowanie do edycji filmów, aplikacje mobilne, symulatory AR/VR np. maszyn wojskowych i medycznych, a także innowacyjne rozwiązania dla branży edukacyjnej. Dzięki współpracy z uczelniami członkowie Klastra zachęcają przedsiębiorców do wspólnego prowadzenia projektów badawczych i rozwojowych, co pozwala na tworzenie nowych produktów i usług. Klaster IT otrzymał nagrodę Pereł Biznesu w kategorii "Wydarzenie Gospodarcze 2020", gdzie otrzymał nagrodę za projekt doradczy pn. "Zapytaj Eksperta – usługi doradcze Klastra IT" oraz warsztaty z programowania dla młodzieży.
Kolejne kroki
Zachodniopomorskie już wkrótce może stać się jednym z kluczowych regionów budowy i eksploatacji morskiej energetyki wiatrowej. Wiedzą o tym członkowie Stowarzyszenia Zachodniopomorski Klaster Morski. Powstało ono jako inicjatywa głównie małych i średnich firm przemysłu stoczniowego oraz producentów konstrukcji wielkogabarytowych, a także Akademii Morskiej w Szczecinie (obecnie Politechnika Morska w Szczecinie) i Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego oraz kilku instytucji otoczenia biznesu. Działając na rzecz rozwoju potencjału wind offshore w regionie w 2021 roku Klaster przyczynił się do uruchomienia dwóch regionalnych programów: Szczecin_Offshore 2025, gdzie miasto zaangażowało się w budowanie otoczki biznesowej sektora MEW, i Zachodniopomorskie_Offshore 2027, gdzie na poziomie regionalnym wykreowano sieci powiązań przedsiębiorstw, IOB i samorządów, w tym kluczowym Urzędem Marszałkowskim, celem rozwoju sektora morskiej energetyki wiatrowej. Klaster od lat koncentruje się na integrowaniu firm sektora stoczniowego i offshore, wspieraniu firm w kontaktach wzajemnych i budowaniu kontaktów rynkowych z organizacjami i przedsiębiorstwami europejskiego, a i światowego sektora gospodarki morskiej. I z tym jest związane główne cykliczne wydarzenie organizowane przez Klaster, jakim jest Seminarium Stoczniowe. Celem tych spotkań jest integracja środowiska, wymiana informacji i poglądów, rozmowy biznesowe, zaprezentowanie nowości dotyczących podatków, kadr i innych rozwiązań prawnych związanych z działaniem firm.
Rozwojowi Szczecineckiego Klastra Meblowego sprzyja silnie rozwinięta gospodarka leśna regionu. Przyczynia się do aktywizacji regionu zapewniając optymalne warunki dla inwestorów i producentów mebli. W skład Szczecineckiego Klastra Meblowego wchodzą firmy produkcyjne, jednostki badawcze oraz instytucje skupione wokół branży meblarskiej. Powstanie Klastra umożliwiło poszerzenie oferty edukacyjnej. Wspólnie z Politechniką Koszalińską jedna z firm będąca członkiem Klastra otworzyła filię uczelni, a także, w celu podniesienia innowacyjności i umocnienia przewagi technologicznej, wybudowała w Szczecinku Centrum Badawczo-Rozwojowe. Klaster promuje również politykę zrównoważonego rozwoju, w tym wykorzystanie drewna poużytkowego pochodzącego między innymi z procesu produkcji.
Głównym celem działalności klastrów województwa zachodniopomorskiego jest stymulacja wzrostu gospodarczego zrzeszonych podmiotów oraz tworzenie warunków do współpracy między nimi. Klastry stanowią kluczowe i efektywne źródło informacji, doświadczeń oraz know-how. Istotne jest również wspieranie działalności B+R przedsiębiorstw, w tym we współpracy z jednostkami badawczymi i partnerami zagranicznymi. Efektem przepływu wiedzy i bliskich związków przedsiębiorstw jest nacisk na innowacje przy jednoczesnym obniżaniu kosztów wprowadzania w życie nowych pomysłów.
Na Pomorzu Zachodnim z dobrymi efektami wykorzystujemy branżowe klastry do skuteczniejszego kreowania rozwoju regionalnego. Dzięki współpracy z Zachodniopomorskim Klastrem Morskim wywalczyliśmy w Komisji Europejskiej specjalne środki dla branży stoczniowej, byliśmy pionierami we wsparciu tego sektora gospodarki. Fundusze unijne z programu regionalnego pozwoliły na uruchomienie licznych inwestycji, często pierwszych od lat. Dzięki dobrej współpracy z Klastrem Zielona Chemia, również przedsiębiorcy z tego sektora korzystają ze specjalnego wsparcia dla naszych regionalnych specjalizacji. Wzmacniamy tzw. lokomotywy rozwoju, gdyż wokół nich powstaje stabilny i innowacyjny ekosystem.
Olgierd Geblewicz – Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego
Materiał sponsorowany przez Województwo Zachodniopomorskie