W 2023 roku (ostatnie dostępne dane) na 145,9 tys. małżeństw, ponad połowę (77,5 tys.) stanowiły małżeństwa wyznaniowe. W porównaniu z początkiem XXI wieku znacznie podwyższył się wiek nowożeńców.
W 2024 roku zawarto w Polsce ok. 136 tys. związków małżeńskich, czyli o ok. 10 tys. mniej niż rok wcześniej wskazują wstępne szacunki GUS. Częstość zawierania małżeństw w miastach i na wsi była podobna.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Rośnie wiek nowożeńców
W porównaniu z początkiem XXI wieku znacznie podwyższył się wiek nowożeńców. W 2023 roku mediana wieku mężczyzny zawierającego małżeństwo wyniosła ponad 31 lat, a kobiety ok. 29 lat (w przypadku obydwu płci było to o ok. 6 lat więcej niż w roku 2000). Nowożeńcy w miastach byli średnio o 2 lata starsi od zamieszkałych na terenach wiejskich.
W 2023 roku ok. 47 proc. zawieranych prawnie związków w Polsce stanowiły małżeństwa wyznaniowe (tj. zawarte w kościołach lub związkach wyznaniowych i jednocześnie zarejestrowane w urzędach stanu cywilnego), nie powinno zaskakiwać, że na wsi odsetek takich małżeństw był wyższy i wyniósł ok. 59 proc. Dla porównania w roku 2000 na 211 tys. małżeństw aż 152 tys. stanowiły małżeństwa wyznaniowe. Więcej danych na poniższym wykresie.
Liczba rozwodów utrzymuje się na podobnym poziomie
Według wstępnych szacunków GUS w 2024 roku podobnie jak w 2023 roku, rozwiodło się ok. 57 tys. par małżeńskich. W 2023 roku na każde 10 tys. istniejących małżeństw 66 zostało rozwiązanych na drodze sądowej, podczas gdy w 1990 r. było to odpowiednio 46. W miastach częstość rozwodów jest prawie trzykrotnie wyższa niż na wsi. Przed rozwodem małżonkowie przeżywają wspólnie średnio ponad 14 lat.
Z danych GUS wynika, że w porównaniu z początkiem XXI wieku podwyższył się wiek małżonków podejmujących decyzję o rozwodzie – w 2023 roku rozwodzący się mężczyzna miał ponad 43 lata, a kobieta 41 lat, czyli o ok. 5 lat więcej niż w roku 2000. Wśród małżeństw rozwiedzionych w 2023 roku ponad 57 proc. wychowywało ok. 50 tys. nieletnich dzieci (w wieku poniżej 18 lat).
Coraz częściej sąd orzeka wspólne wychowywanie dzieci przez rozwiedzionych rodziców – w 2023 roku takich rozstrzygnięć było blisko 74 proc. (wobec 29 proc. w roku 2000). Opieka przyznana wyłącznie matce dotyczyła 22 proc. przypadków (wobec 65 proc. w 2000 roku), a wyłączną opiekę ojcu przyznano tylko w ok. 2 proc. orzeczeń (wobec niecałych 4 proc. w 2000 roku).
Dane GUS wskazują również, że od kilku lat sąd orzeka separację w stosunku do ok. 1 tys. małżeństw rocznie. GUS oszacował, że w 2024 roku orzeczonych separacji było ok. 0,5 tys. Każdego roku zdarzają się pojedyncze przypadki zniesienia separacji, tj. powrotu do małżeństwa, jednak większość małżeństw pozostających w prawnej separacji wnosi o rozwód.
Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy w HRK Payroll Consulting
