Konrad Nowakowski, Prezes Polskiej izby Odzysku i Recyklingu Opakowań (PIOIRO), był gościem Jakuba Pawłowskiego, dziennikarza ekologicznego, podczas drugiej edycji kongresu ESG – Polska Moc Biznesu, który odbył się 7 listopada na Stadionie Narodowym PGE w Warszawie. Nowakowski uczestniczył w debacie "Gospodarka obiegu zamkniętego - big idea czy realne działania?", dzieląc się swoim bogatym doświadczeniem w tym obszarze.
Legislacja a GOZ
Prace legislacyjne pierwszej ustawy opakowaniowej miały miejsce ponad 20 lat temu.
"Pierwsza legislacja pojawiła się w roku 2000 i zaczęła obowiązywać od 2001. Wtedy pojawiała się już odpowiedzialność przedsiębiorców, pierwsze poziomy recyklingu i inne systemy z zakresu gospodarki odpadami. Wówczas legislacja wskazywała, że 20 procent opakowań z tworzyw sztucznych powinniśmy poddawać recyklingowi. Ale jak sobie przeanalizujemy, że od zera do 20 procent, to były ambitne cele, ponieważ nie było żadnego zakładu recyklingowego" – wyjaśnia Nowakowski.
Widoczny jest postęp w recyklingowaniu, ale legislacja opiera się na określeniu celu. To co znajduje się poza tym celem, nie jest objęte zakresem wsparcia.
"Godzimy się legislacyjnie, strukturalnie, mentalnie, że nie będzie to recyklingowalne, tylko będzie zagospodarowane całkowicie na zasadach rynkowych, a czasami może być to faktycznie spalanie z odzyskiem, ponieważ nie mamy struktury dofinansowania dla tego wolumenu, żeby osiągnąć cele recyklingu" – dodaje prezes PIOIRO.
Nowakowski jest współautorem opracowania "Ocena cyklu życia (LCA) toreb handlowych i jednorazowego użytku", który powstał na rzecz Ministerstwa Środowiska i jest aktualny do dziś. Według tej oceny wygrała torba wielokrotnego użytku wykonana z tworzywa sztucznego, pozostawiając w tyle torby bawełniane czy papierowe. Można z tego wyciągnąć zaskakujące wnioski.
"Nie należy walczyć z niektórymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi, tylko udoskonalać te rozwiązania" - podkreśla Nowakowski. – "LCA jest wskazana w dyrektywie jako narzędzie, które powinno być wyznacznikiem do określania kosztów środowiskowych, ale w żadnym kraju Unii Europejskiej nie zostało to wdrożone. Trzeba mieć świadomość, że jesteśmy na etapie kompromisu, na zasadzie: to co my mierzymy, to opłacamy, a jeżeli mamy zgodę, że duże poziomy nie są dziś w zakresie rozszerzonej odpowiedzialności przedsiębiorców, to konsekwencje są takie, że surowiec ma zawsze wartość, tylko nie zawsze dodatnią" – wyjaśnia Nowakowski.
Standaryzacja tak samo ważna jak ekoprojektowanie
Idea ecodesign’u narodziła się z troski o środowisko już w latach 60. i 70. XX w., ale jej sformalizowana forma funkcjonuje dopiero od 20-stu lat. Szybki rozwój przemysłowy wymusił większą dbałość o ekosystem i podejmowanie takich rozwiązań, które nie będą miały negatywnych skutków na środowisko. Ekoprojektowanie całościowo myśli o produkcie w aspekcie wszystkich działań z nim związanych, czyli od planowania, wytwarzania, użytkowania, po ponowne wykorzystanie. Wszystkie te etapy powinny odbywać się z uwzględnieniem wpływu na środowisko i społeczeństwo. Dlatego temat ekoprojektowania jest tak ważny, ale istotna dla tego całego procesu jest również standaryzacja.
"Mamy opakowania wielomateriałowe, które są najtrudniejsze do recyklingu. Dzięki temu, ze mamy standard, to łatwo je zebrać, wysegregować i zbudować system zbiorki i recyklingu takich opakowań. Jeżeli mamy dowolność w stosowaniu różnych kombinacji materiałowych, to dla tej dowolności nikt nie zbuduje zakładu recyklingu. Standaryzacja i ekoprojektowanie to są bardzo zbieżne tematy" – tłumaczy Nowakowski. –"Zakładam, ze ekoprojektowanie będzie wdrożone i biznes de facto wdroży też narzędzia, ale te możliwości powinny być zaszyte w legislacji" - dodaje prezes PIORIO.
Główne działania PIORIO
Polska Izba Odzysku i Recyklingu Opakowań to organizacja samorządu gospodarczego, której zadaniem jest reprezentowanie grupy przedsiębiorców wprowadzających środki niebezpieczne w opakowaniach oraz produkty w opakowaniach wielomateriałowych na mocy zawartych porozumień z Marszałkiem Województwa w zakresie utworzenia i utrzymania systemu zbierania, transportu, recyklingu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych. Członkami Izby są podmioty uczestniczące w całym cyklu życia opakowania zaczynając od producentów opakowań, przez ich użytkowników, aż do podmiotów zajmujących się gospodarką odpadami wraz z firmami usługowymi towarzyszącymi w obrocie gospodarczym. PIOIRO buduje system nie tylko dla swoich członków, ale również na rzecz przedsiębiorców, którzy przystąpią do porozumień do Izby. Do tej pory PIOIRO współpracowało już z ponad 500 przedsiębiorcami.
PIOIRO jest jednym z liderów na polskim rynku w obszarze budowy systemu zbiórki w celu odzysku i recyklingu opakowań wielomateriałowych. Do dziś Izbie udało się poddać odzyskowi i recyklingowi ponad 30 tys. Mg odpadów. Zebrane odpady są sukcesywnie przekazywane do instalacji prowadzących recykling. Takie działanie gwarantuje długofalową realizację obowiązków wynikających z podpisanych porozumień oraz zwiększających się poziomów recyklingu. W tym zakresie PIOIRO współpracuje ze wszystkimi papierniami, które dokonują procesów przetwarzania opakowań po płynnej żywności na terenie Polski. Rozwijając wspomniany system zbiórki opakowań, Izba dba również o zwiększenie możliwości przetwórczych dedykowanych do nich linii recyklingu. PIOIRO wspiera także działania innowacyjne w zakresie przetwórstwa odpadów opakowaniowych poprzez współpracę z instytucjami naukowymi czy udział w projektach krajowych oraz międzynarodowych. Działania PIOIRO ukierunkowane są na równoczesny rozwój systemu zbiórki odpadów, przy jednoczesnym wzroście potencjału przetwórczego.
Dla przedsiębiorców którzy w ramach swojej działalności wytwarzają wielomateriałowe odpady opakowaniowe lub prowadzą procesu ich zbiórki i segregacji (np. kartonów po płynnej żywności z odpadów komunalnych) Izba zapewnia konkurencyjne warunki odbioru. Tworzony przez PIOIRO system zbiórki odpadów rozwija się i jest ważnym elementem Gospodarki w Obiegu Zamkniętym. Współpraca z największymi krajowymi recyklerami przyczynia się do tworzenia zasobooszczędnych rozwiązań opartych na wykorzystanie surowców wtórnych.
Na przestrzeni kilku lat działalności Izby, wypracowała ona mechanizmy, które pozwalają jej klientom na zagwarantowanie realizacji ustawowych obowiązków dotyczących opakowań wielomateriałowych lub opakowań po środkach niebezpiecznych, zapewniając: uczestnictwo w porozumieniu z marszałkiem województwa, możliwość przynależności do PIOIRO, bezpieczną realizację obowiązków odzysku i recyklingu, w zgodzie z prawem, zwolnienie z opłaty produktowej i przejęcie odpowiedzialności za niewykonanie obowiązku, realizację obowiązkowej sprawozdawczości w imieniu wprowadzającego, transparentność działań, przejrzystość stawek, dokumentację KPO oraz DPR/EDPR wystawianą na porozumienie oraz gwarancję przejęcia odpowiedzialności z tytułu opłaty produktowej za zlecenie działań wykonawcom PIOIRO
PIOIRO jest partnerem merytorycznym biorącym udział w wielu wydarzeniach branżowych takich jak FORUM ENERGII i RECYKLINGU, które odbyło się podczas Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POLECO 2022, jak również jest organizatorem lub współorganizatorem takich wydarzeń.
PIOIRO brało również udział w projektach międzynarodowych takich jak: BIOCOMPACK-CE Rozwój i umacnianie międzysektorowych połączeń między podmiotami innowacyjnych systemów zrównoważonych biokompozytowych opakowań w gospodarce o obiegu zamkniętym Europy Centralnej oraz koordynowało i współrealizowało Projekt badawczy CORNET: HumidWRAP Tytuł: Aktywne opakowanie regulujące wilgotność i zawartość wody.
Więcej informacji na www.polskamocbiznesu.pl i www.pioiro.pl.
Materiał prasowy Polskiej Mocy Biznesu