Płatność tylko kartą? Zmiany wprowadzone przez Polski Ład

"Przedsiębiorca zapewnia możliwość dokonywania zapłaty w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego, przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych" – stanowi nowy art. 19a ust. 1 i 2 Prawa przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162).

Efektem wprowadzenia powyższego zapisu jest obowiązek udostępnienia przez przedsiębiorcę możliwości płatności za pomocą "instrumentu płatniczego". Wpisuje się to w szeroki pakiet już istniejących działań zmierzających do upowszechnienia płatności bezgotówkowych, jak choćby Program Polska Bezgotówkowa czy oferty banków dla przedsiębiorców, zachęcające do uruchomienia nowych terminali na bardzo atrakcyjnych warunkach. Świetny przykład stanowią najnowsze oferty banku Santander.

Wielu przedsiębiorców zastanawia się jednak, czy w rzeczywistości konieczny jest zakup terminala? Czy samozatrudnieni również muszą umożliwić swoim zleceniodawcom płatności kartą? No i przede wszystkim – ile tak naprawdę będzie kosztowało dostosowanie do nowych przepisów?

Po pierwsze, pod pojęciem "instrumentów płatniczych" kryją się nie tylko karty – w definicji mieszczą się również takie formy jak przelew czy płatność blikiem. W uproszczeniu można więc powiedzieć, że od 1 stycznia przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić możliwość płatności bezgotówkowej. Co ważne, dotyczy to nie tylko lokalu (siedziby firmy), ale również wszystkich innych miejsc, w których faktycznie prowadzona jest działalność gospodarcza – tak więc np. w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług.

Po drugie, zmianą tą nie będą dotknięci wszyscy właściciele firm; z obowiązku zwolnieni są przedsiębiorcy, którzy nie mają obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w ustawie o VAT. Szczegóły wyłączenia poszczególnych grup przedsiębiorców uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministerstwa Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Sankcje za naruszenie nowych obowiązków będą dla przedsiębiorców dotkliwe – one również zostały uregulowane w pakiecie Nowego Ładu.

W zakresie udostępnienia płatności bezgotówkowych, ich brak skutkować może odmową prawa do przyspieszonego zwrotu podatku VAT (art. 87 ust. 6c ustawy VAT). Ponadto naruszenie obowiązku powoduje utratę prawa do składania kwartalnych deklaracji VAT (w przypadku podatników chcących wybrać ten sposób możliwość ta zostanie im odebrana, a w przypadku podatniów, którzy już rozliczają się w sposób kwartalny i wobec których stwierdzono naruszenie obowiązku udostępnienia płatności bezgotówkowej, są obowiązani do składania deklaracji podatkowych za okresy miesięczne, począwszy od rozliczenia za pierwszy miesiąc kwartału

Eksperci zgodnie wskazują, że akurat te zmiany idą w dobrym kierunku. Pomijając kontrowersje związane z Polskim Ładem jako całością, kolejne kroki w celu upowszechnienia płatności bezgotówkowych są korzystne – zarówno dla wygody przedsiębiorców, klientów, jak i sytuacji budżetowej kraju.

Jak pokazują badania, blisko połowa Polaków na co dzień ma przy sobie zaledwie kilka złotych lub gotówki nie nosi w ogóle. Przyzwyczajenie do wygody płatności kartą lub innym instrumentem płatniczym decyduje – zwłaszcza przy silnej konkurencji – że w przypadku braku terminala klient nie będzie szukał bankomatu, tylko wybierze sklep obok, który akceptuje płatności bezgotówkowe. O popularności tej formy rozliczeń świadczą dane – w samym tylko w samym tylko pierwszym kwartale 2021 r. zarejestrowano 1,644 mld transakcji kartami na ogólną kwotę nieco ponad 198 mld PLN (Narodowy Bank Polski, "Informacja o kartach płatniczych, I kwartał 2021 r.").

Wygoda i bezpieczeństwo płatności bezgotówkowych to dwie strony tego samego medalu. O zabezpieczenia transakcji przeprowadzanych z wykorzystaniem instrumentów finansowych dbają zarówno wystawcy kart, jak i operatorzy płatności oraz banki. W przypadku błędów odzyskanie pieniędzy jest nieporównywalnie łatwiejsze niż w przypadku gotówki (gdzie często jest to po prostu niemożliwe) – wszystkie transakcje dokonywane bezgotówkowo są rejestrowane i zostawiają wyraźny ślad, dzięki któremu łatwo zidentyfikować miejsce transakcji. A w sklepach czy w bankomatach umieszczone są kamery, dzięki czemu można namierzyć oszusta.

Nie do pominięcia są także kwestie związane z uszczelnieniem systemu podatkowego i walką z tzw. szarą strefą – przy płatności bezgotówkowej niemożliwa staje się sprzedaż "spod lady", bez paragonu.

Na ogólną liczbę 1,038 miliona terminali płatniczych funkcjonujących w Polsce (dane NBP), ponad 409 tysięcy zostało zainstalowanych w ramach Programu Polska Bezgotówkowa. Jak widać, Program wydatnie przyczynił się do upowszechniania płatności online – zapewniając jednocześnie przedsiębiorcom wymierne korzyści, między innymi 0zł abonamentu przez pierwsze 12 miesięcy.

Niektóre banki, jak Santander, idą nawet dalej, oferując atrakcyjne warunki uruchomienia terminali – dopasowane do indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy. Zarówno w przypadku terminali stacjonarnych (wykorzystywanych przez sklepy, punktu usługowe czy hotele) lub terminali przenośnych (świetnie sprawdzających się w przypadku restauracji czy usług wykonywanych poza siedzibą firmy) – Santander w ramach promocji "POStaw na terminal do 9 miesięcy bez czynszu" oferuje kolejne (po pierwszych darmowych 12, wynikających z Programu Polska Bezgotówkowa) 9 miesięcy za 0 zł abonamentu. W przypadku połączenia z ofertą Konta Firmowego Godnego Polecenia, przedsiębiorca może zyskać nawet do 1500 zł. Co ważne, oferta jest ograniczona czasowo – aby uzyskać preferencyjne warunki, do Programu Polska Bezgotówkowa przystąpić należy do 28 lutego. Więc nie ma na co czekać.

Dzięki takim bezpiecznym, mobilnym rozwiązaniom i bezawaryjnym terminalom płatności przedsiębiorca może odbierać płatności gdziekolwiek jest, zapewnić sobie szybkie księgowanie należności (już następnego dnia roboczego), oraz zyskać szybki dostęp online do raportów – a wszystko ze wsparciem specjalistów 24/7. Szczegóły promocji banku Santander dostępne są na specjalnie przygotowanej stronie www.

Wielu przedsiębiorców z niepokojem patrzy na zapisy Polskiego Ładu, jednak w części dotyczącej płatności bezgotówkowych wydają się one oddziaływać pozytywnie. Nowoczesne instrumenty płatnicze ułatwiają rozliczenia i analizy wydatków, pobudzają popyt i wpływają na pojawianie się nowoczesnych usług. De facto płacąc bezgotówkowo pomagamy naszemu państwu obniżyć koszty funkcjonowania – utrzymanie obiegu gotówkowego na poziomie 300 mld złotych (dane z końca 2020 roku) kosztuje nas wszystkich aż ok. 1% PKB. W tym kontekście sama zmiana oceniana powinna być pozytywnie.