Tego rodzaju ofertę ma Fundacja Las na Zawsze. Można kupić nawet 1 mkw. lasu, który kosztuje zaledwie 6 zł. Jeśli zdecydujemy się na 1 ha, fundacja znajdzie dla nas taki obszar w Polsce, odkupi go i zabezpieczy. Już po kilku miesiącach będziemy mogli go nazwać i odwiedzać tak często, jak tylko będziemy chcieli. Las nie będzie ogrodzony. To, co kupujemy to gwarancja, że nikt nigdy nie wpadnie na pomysł, by las wyciąć, przekształcić w teren przemysłowy czy zbudować w środku osiedle mieszkaniowe. Ma rosnąć i rozwijać się naturalnie, bez ingerencji człowieka.
To doskonała opcja na prezent. Możemy taki las podarować nowożeńcom lub bliskim. Możemy złożyć się na zakup większą grupą i w ten sposób celebrować naszą przyjaźń, rocznicę ślubu rodziców czy osiemnastkę dziecka. Możemy też uczcić pamięć kogoś, kto odszedł. Naturalny pomnik będzie przypominał o nim przez następne stulecia. A może to dobry pomysł na prezent pod – nomen omen – choinkę? Jeśli kupisz las na stronie lasnazawsze.org.pl, otrzymasz świąteczną kartkę podarunkową.
Jest co chronić, nie wahaj się
Dla nas może to być jedynie oryginalny i wartościowy prezent. Dla fundacji to kolejny krok na drodze do ochrony naturalnych zasobów naszej planety. Naukowcy od lat apelują o objęcie ochroną 30 proc. powierzchni Ziemi, w tym 10 proc. ochroną ścisłą. W tej kwestii niewiele się jednak dzieje, także w Polsce. Statystycznie 33 proc. powierzchni naszego kraju jest pod ochroną. W praktyce bezpieczne pozostaje jedynie 1,5 proc., a więc tyle, ile zajmują ścisłe rezerwaty i parki narodowe. Choć nawet w nich prowadzona jest planowa gospodarka leśna obejmująca m.in. wycinkę drzew. Na dodatek od 20 lat nie założono w Polsce nowego parku narodowego, choć w planach są co najmniej cztery: Turnicki, Mazurski, Szczeciński i Doliny Dolnej Odry.
Ścisłą ochronę dojrzałych lasów można więc zapewnić, kupując określony, bogaty w faunę i florę obszar, a następnie pozwolić mu rosnąć bez chemii, ingerencji czy ograniczeń. Mówimy o kilkudziesięcioletnim lesie (takich, co mają 100 lub 120 lat mamy w Polsce tylko 14 proc.), który będzie mógł rosnąć i zmieniać się naturalnie, w pełnej symbiozie z zamieszkującymi go zwierzętami i rosnącymi tam gatunkami roślin.
Dodatkowo fundacja, razem z innymi organizacjami pozarządowymi zajmującymi się ochroną przyrody, pracuje także nad zmianami legislacyjnymi, by w polskim prawodawstwie – tak jak w innych krajach – zaczął funkcjonować termin Obszarów Społecznie Chronionej Przyrody (OSChP). Tylko od woli właściciela terenu, potwierdzonej u notariusza, zależeć będzie akt ustanowienia takiego terenu, który będzie podlegać przepisom stosowanym wobec rezerwatów przyrody. Gdy uda się przeprowadzić te zmiany, Lasy na Zawsze będą jeszcze bardziej bezpieczne.
Las to symbioza i dom dla wielu stworzeń
Dojrzałe lasy są domem dla 65 proc. gatunków roślin, zwierząt i grzybów, nie licząc tych, które jeszcze nie zostały odkryte. Wiele z nich – tych zagrożonych wyginięciem, wybiera na swoje domy dojrzałe, prawie stuletnie lasy. Są wśród nich m.in. sóweczka zwyczajna, dzięcioł trójpalczasty, dzięcioł białogrzbiety oraz dzięcioł średni.
W lasach mieszkają duże ssaki: jelenie, niedźwiedzie, łosie, wilki, bobry, rysie, mniejsze ryjówki, wiewiórki, jeże, a także rzadkie gatunki ptaków: orły bieliki, bociany czarne, mysikróliki, kowaliki. Między drzewami znajdziemy też gady: jaszczurkę zwinkę, padalca, zaskrońca, a na terenach podmokłych – żółwia błotnego, płazy oraz rzadkie owady, jak jelonek rogacz czy chrząszcz majowy.
Wszystkie spełniają określoną rolę w ekosystemie. Ich odchody np. poprawiają jakość ziemi bogatej w próchnicę, w której coraz lepiej rosną rośliny. Nawet grzyby pomagają nawadniać drzewa, a te odwdzięczają się im, oddając uboczny produkt fotosyntezy, którym są cukry, oraz chroniąc je przed słońcem.
Walczysz o klimat, oddychasz pełną piersią
A skoro o fotosyntezie mowa, lasy są największymi naturalnymi fabrykami tlenu i pochłaniaczami dwutlenku węgla. Lasy liściaste stanowią dodatkowo doskonałą barierę przed hałasem i zanieczyszczeniami powietrza, które osadzają się na liściach.
W wiązaniu dwutlenku węgla bezkonkurencyjne są zwłaszcza lasy liściaste o wilgotnej glebie. Łęg jesionowo-olszowy wraz z glebą, na której rośnie, może zgromadzić łącznie aż 1650 ton CO₂/ha rocznie, podczas gdy bór sosnowy 992 ton CO₂/ha.
Dwutlenek węgla w atmosferze jest przyczyną ocieplenia klimatu i gwałtownych zjawisk atmosferycznych. Kto choć raz był w lesie w upalny dzień, wie, że poczuje się tam lepiej, będzie miał cień i zdecydowanie niższą temperaturę. Lasy walczą z ociepleniem w naturalny sposób. Regulują także wilgotność, gromadząc wodę. Chronią ziemię przed słońcem, zabezpieczają także naturalne zbiorniki wodne ukryte w lesie przed wysuszeniem, a bobry pomagają tworzyć nowe.
– Dojrzały las to samonapędzający się samograj służący powstaniu stabilnego klimatu, pozbawionego skrajności – wyjaśnia Dominik Taraska, ekspert ds. edukacji Fundacji Las Na Zawsze, architekt krajobrazu i wieloletni pracownik Ogrodu Botanicznego PAN.
O prawo do naturalnego życia i śmierci
Podstawową zasadą obszarów chronionych jest zostawianie przyrody samej sobie, zarówno w czasach wzrostu, jak i obumierania. Las dojrzały kryje w sobie bezcenne gatunki drzew, które dożywają do swojej biologicznej, naturalnej śmierci i całkowitego rozkładu. Ten rozkład jest zaś pożywką i energią dla nowych organizmów. Zakłócenie cyklu życia bardzo źle wpływa na środowisko.
Lasy chronią też poszczególne gatunki drzew, krzewów, pnączy, krzewinek, roślin zielnych – bylin, dwuletnich i jednorocznych, w tym gatunki zagrożone wyginięciem, jak: wawrzynek wilczełyko, cis pospolity, pióropusznik strusi, parzydło leśne, śnieżyczka przebiśnieg i wiele innych.
Warto zauważyć, że taka "zaniedbana" puszcza ma w sobie coś pierwotnego o niezwykłej mocy. To jak najlepiej zarządzana korporacja na świecie, w której każdy zna swoje miejsce i zadanie. Spacery po takich lasach pozwalają odzyskać równowagę, dają siłę, zdrowie, relaks i poczucie całkowitego oderwania się od cywilizacji. Wielu z nas dopiero w takich miejscach czuje prawdziwą moc natury. Warto sprawić, by kolejne pokolenia także miały szansę to poczuć i czerpać z tego energię.
Kup las lub posadź nowy
Korzyści płynące z zachowania naturalnych obszarów pierwotnych lasów, uroczych ustroni i ostoi leśnych są niezaprzeczalne. Fundacja Las na Zawsze czeka na wasze wsparcie. Możecie pomóc kupić i ochronić stary las (w tej chwili fundacja ma już pod opieką 10 ha takich lasów, m.in. las przyjaciół
Tomka czy las Lidki i Jacka ufundowany w 30. rocznicę ślubu). Możecie wskazać taki atrakcyjny ekologicznie las w swojej okolicy i wesprzeć fundację w dokumentacji dotyczącej tego terenu i negocjacjach zakupowych.
Fundacja proponuje także sadzenie nowych lasów. Do tej pory udało się zalesić aż 89 ha gruntu. Co ważne, powstający las nie przypomina plantacji gospodarczej, ale naturalny, bioróżnorodny teren. Dlatego na hektar sadzonych jest tylko do 2 tys. różnorodnych drzew (a nie 4–5 tys. jak w przemyśle), w tym także owocowych i krzewów. Chodzi o to, by w lesie jak najszybciej zamieszkały inne gatunki i dzięki temu mógł on rozwijać się naturalnie, bez dodatkowej ingerencji.
W akcję włączają się także firmy. Swoje lasy mają m.in. banki, internetowe radia, firmy farmaceutyczne, supermarkety budowlane oraz Wirtualna Polska.
Istnieje też możliwość, by wspierać działania fundacji, zostając jej patronem na Patronite, oddając 1 proc. swojego podatku czy przekazując darowiznę bezpośrednią. Możesz także wpłacić datek przez Facebooka i namówić znajomych na zbiórkę na rzecz fundacji, np. z okazji urodzin.
Stare polskie przysłowie mówi: "Nie było nas, był las, nie będzie nas, będzie las". Tylko razem możemy sprawić, by to powiedzenie – mimo postępu technologicznego i degradacji środowiska przez człowieka – było nadal prawdziwe i aktualne.
Materiał powstał przy współpracy z Fundacją Las na Zawsze.