Podatek rolny – kto i kiedy powinien go zapłacić?

Podatek rolny jest rodzajem daniny, jaka nakładana jest na gospodarstwa rolne działające od 1985 roku. Podstawą prawną tego podatku jest ustawa z dnia 15 listopada 1984 roku o podatku rolnym. Opodatkowaniu nim podlegają użytki rolne, z wyłączeniem gruntów wykorzystywanych do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. 

Grunt zostanie uznany za użytek rolny i objęty opodatkowaniem z tytułu podatku rolnego, jeśli jest on wykorzystywany do działalności rolniczej, tj.:

• do uprawy materiału siewnego lub hodowlanego, materiału reprodukcyjnego lub szkółkarskiego, warzyw lub grzybów, owoców i sadownictwa,
• do hodowli zwierząt, w tym ptaków oraz owadów,
• do produkcji materiału zarodkowego zwierząt,
• do przemysłowej produkcji materiałów pochodzenia zwierzęcego,
• do działalności fermowej,
• do hodowli ryb.

By grunty zostały przy tym uznane za gospodarstwo rolne i objęte opodatkowaniem podatkiem rolnym, muszą zajmować powierzchnię co najmniej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowego. Na powierzchnię tę składają się wszystkie grunty rolne znajdujące się w posiadaniu jednego podatnika, a nie muszą one tworzyć jednego, spójnego obszaru. 

Wiadomo już, że z tytułu posiadania gruntów rolnych nakładany jest na podatników podatek rolny. Kto płaci podatek rolny? Zgodnie z obowiązującym prawem obciążenie to dotyczy właścicieli gruntów i budynków, które składają się na gospodarstwo rolne. 

Płatnikiem podatku rolnego będą osoby fizyczne lub prawne, które posiadają określone prawa do gruntu. W grupie tej znajdują się:

• właściciele gruntów rolnych – prawo własności do gruntów może być kupione, odziedziczone w spadku lub uzyskane w ramach darowizny,
• posiadacze gruntów, które są własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
• posiadacze samoistni gruntów, zarządzający nimi bez prawa własności,
• dzierżawiący grunty gospodarstw rolnych, które zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych. 

Posiadanie nieruchomości z pozoru może powodować konieczność zapłaty podatku od nieruchomości, ale jak pokazaliśmy, może być to także podatek rolny. Kiedy się go płaci, a kiedy reguluje się podatek od nieruchomości?

Zasadniczo obowiązek zapłaty podatku rolnego dotyczy posiadaczy gruntów rolnych, a daniny od nieruchomości – właścicieli takich nieruchomości.

Obowiązek zapłaty podatku rolnego powstaje z pierwszym dniem miesiąca, który następuje po miesiącu powstania tytułu prawnego do gruntów lub po miesiącu, w którym nastąpiło objęcie gruntów w posiadanie. Natomiast wygasa on ostatniego dnia miesiąca, w którym przestaną istnieć okoliczności, które uzasadniały dotychczas taki obowiązek. 

Nie każdy właściciel gospodarstwa rolnego o łącznej powierzchni 1 ha w rzeczywistości będzie opłacać podatek rolny. Można skorzystać z istniejących zwolnień. 

W ustawie o podatku rolnym wskazano, w jakich sytuacjach można zwolnić opłacania podatku rolnego. Prawo stanowi, że daniny tej nie płaci się z tytułu posiadania:

• użytków rolnych klasy V, VI i VI oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych ustanowionych na użytkach rolnych, 
• gruntów przeznaczonych na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha,
• gruntów pod wałami przeciwpowodziowymi i gruntów położonych w międzywałach,
• gruntów położonych na terenie rodzinnego ogrodu działkowego, z wyjątkiem będących w posiadaniu podmiotów innych niż działkowcy lub stowarzyszenia ogrodowe w rozumieniu ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych.

Dodatkowo podatku rolnego nie płacą:

• uczelnie – zwolnienie dotyczy wyłącznie gruntów przekazanych w posiadanie podmiotów uczelnianych,
• publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne objęte systemem oświaty oraz prowadzące je organy, w zakresie gruntów zajętych na działalność oświatową,
• instytuty badawcze oraz przedsiębiorcy o statusie centrum badawczo-rozwojowego uzyskanym na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej, w odniesieniu do przedmiotów opodatkowania zajętych na cele prowadzonych badań i prac rozwojowych,
• prowadzący zakłady pracy chronionej lub zakłady aktywności zawodowej.

Rada gminy ma możliwość w drodze uchwały wprowadzić na swoim terenie inne zwolnienia i ulgi przedmiotowe w zakresie podatku rolnego, z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej. 

W przypadku podatku rolnego obowiązują dwie stawki:

• dla gruntów gospodarstwa rolnego będzie to równowartość pieniężna 2,5 q żyta – od 1 ha przeliczeniowego,
• dla pozostałych gruntów rolnych podlegających podatkowi rolnemu – równowartość pieniężna 5 q żyta – od 1 ha. 

Stawki dla podatku rolnego są obliczane na bazie średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy. 

Jesteś zobowiązany do płacenia podatku rolnego? Jak go obliczyć? W 2022 roku stosuje się stawki do 146,15 zł za 1 ha przeliczeniowy gruntów gospodarstw rolnych i do 292,30 zł za 1 ha pozostałych gruntów. Dokładną kwotę podatku rolnego odnaleźć możesz w decyzji przesyłanej pocztą przez urząd gminy. 

Po oszacowaniu wysokości należnego fiskusowi podatku rolnego powinieneś wpłacić go w 4 ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, tj. do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.