W opracowaniu Forum Energii oszacowano, że przy założeniu, że program "Czyste Powietrze" powróci do dynamiki z 2024 r., to za dwa lata wciąż ponad pół miliona gospodarstw domowych w najtrudniejszej sytuacji będzie korzystać z węgla.
Ubóstwo energetyczne. Polsce potrzeba miliardów zł
Eksperci FE przygotowali opracowanie "Plan Społeczno – Klimatyczny – jak wspierać obywateli i obywatelki w transformacji?", w którym zwracają uwagę, że wiele grup społecznych nie ma odpowiedniego dostępu do publicznych programów wsparcia. Z raportu FE wynika, że łącznie na walkę z ubóstwem energetycznym trzeba będzie przeznaczyć 62 mld zł.
Forum Energii uważa, że szansą dla najbiedniejszych gospodarstw domowych jest unijny Społeczny Fundusz Klimatyczny (SFK). Dotyczy on rodzin doświadczających ubóstwa energetycznego. Z tego tytułu Polska może liczyć na ok. 50 mld zł w latach 2026-2032.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Utworzenie nowego Funduszu jest planowane w związku z rozszerzeniem od 2027 r. systemu ETS – unijnego systemu opłat od emisji dwutlenku węgla – na sektory budynków i transportu i utworzenie tzw. ETS2. "Środki Funduszu mogą zostać przeznaczone zarówno na wsparcie inwestycyjne, jak i tymczasowe wsparcie osłonowe – transfery pieniężne" – zaznaczyli eksperci.
"Rząd nie ma konstruktywnego komunikatu"
Forum zaznacza, że "rząd nie ma jasnego, konstruktywnego komunikatu dotyczącego strategii wobec ogółu gospodarstw domowych, w tym wobec grup najsłabszych". Ich zdaniem odpowiedzi na te pytania nie daje ani projekt aktualizacji Krajowego Planu na Rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) ani wstępny, przedstawiony w prekonsultacjach przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii projekt Krajowego Planu Renowacji Budynków.
"W przypadku tego dokumentu, który zgodnie z zapisami tzw. Dyrektywy budynkowej rząd musi przyjąć do końca 2025 r., wciąż jest jednak szansa na uwzględnienie nie tylko celów, ale też planu działań" – dodano.
Eksperci podkreślili, że rząd musi postawić na jakość w działaniach kierowanych do gospodarstw domowych, szczególnie, gdy mowa o najsłabszych – bardziej podatnych na wzrost kosztów, mających mniej kompetencji do czuwania nad inwestycją oraz stanowiących "łakomy kąsek" dla oszustów.
Rekomendujemy stworzenie jednego, szeroko kierowanego instrumentu zabezpieczającego uboższe gospodarstwa domowe przed wzrostem cen energii – bonu energetycznego, dla którego SFK będzie jednym z kilku źródeł finansowania – ocenia Forum Energii.
Zdaniem ekspertów nowy bon energetyczny musi spełniać kilka kryteriów: niskie koszty administracyjne, uwzględniać wsparcie wszystkich grup wrażliwych na wysokie koszty energii, stanowić powiązanie między wsparciem osłonowym a inwestycyjnym.
