Wnioski w tej sprawie do Trybunału Konstytucyjnego złożyły Konfederacja Lewiatan i Pracodawcy RP w 2015 oraz w 2016 roku. Organizacje miały wątpliwości do regulacji zawartej w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, z którego wynikało, że za pracownika należy uznać osobę, która pracuje w firmie na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z podmiotem innym niż owa firma.
Przepis ten sprawia, że to pracodawca opłaca składki z tytułu umowy cywilnoprawnej, chociaż to nie on zawarł z pracownikiem umowę. Organizacje zrzeszające pracodawców w skargach zwracały uwagę, że pracodawca pełni rolę płatnika składek "należnych od kwoty wynagrodzenia z tytułu umów, których nie jest stroną i o których zawarciu może nawet nie wiedzieć".
"Odpowiedzialność pracodawców za należyte wykonanie funkcji płatnika składek przejawia się w sferze zarówno cywilnej odpowiedzialności względem pracowników, jak i odpowiedzialności względem ZUS" - zaznaczano.
Inną optykę na ten przepis ma jednak Trybunał Konstytucyjny, który uznał, że regulacja jest zgodna z Konstytucją. W uzasadnieniu TK przypomniał, że istotą zasady poprawnej legislacji jest m.in. "ochrona praw pracowniczych".
Ochrona ta ma na celu uniemożliwić pracodawcom obchodzenie przepisów "przez przekazywanie pracowników innej firmie, która zawierałaby z nimi umowę zlecenia objętą zwolnieniem ze składki, albo umowę o dzieło nieobjętą obowiązkiem ubezpieczenia - w ramach których pracownik wykonywałby na rzecz pracodawcy takie same obowiązki, jakie były przedmiotem umowy o pracę".
"Przepis jest jasny i precyzyjny w stopniu umożliwiającym adresatom tego przepisu odtworzenie zakresu swojego zobowiązania. Stała linia orzecznicza Sądu Najwyższego i sądów powszechnych pozwalała na rozstrzygnięcie pojawiających się na tle zaskarżonej regulacji wątpliwości interpretacyjnych przy użyciu powszechnie przyjętych metod wykładni" - zaznaczył TK.
Kwestia ewentualnego braku możliwości uzyskania informacji niezbędnych do wykonania przez pracodawców obowiązków składkowych w związku z zawarciem przez pracowników umów cywilnoprawnych z podmiotami trzecimi była już rozważana przez SN i sądy powszechne - wskazał TK.
Z rozważań tych wynika, że "pracodawca ma prawo domagania się informacji w zakresie wysokości przychodu pracownika z tytułu umowy cywilnoprawnej zawartej przez tego pracownika z innym podmiotem, dla celów ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne".
TK orzekł w składzie pięciorga sędziów, któremu przewodniczyła prezes Trybunału Julia Przyłębska, zaś sprawozdawcą sprawy był sędzia Jakub Stelina. Orzeczenie TK zapadło jednogłośnie.
