Przepisy o prawie autorskim określają dwa rodzaje praw, które przysługują twórcy. Są to autorskie prawa osobiste oraz majątkowe. Warto wiedzieć, że każde z tych praw jest samodzielne i podlega odrębnej ochronie. Jednak trzeba sobie zdawać sprawę, że rozróżnianie tych dwóch rodzajów praw często jest umowne.
Autorskie prawa majątkowe i osobiste
Podstawowym prawem jest osobiste prawo autora do utworu. W największym skrócie zakłada ono, że autor ma prawo do podpisywania swojego dzieła imieniem i nazwiskiem.
Z kolei w autorskim prawie majątkowym chodzi o możliwość zarabiania na stworzonym dziele. W ustawie o prawie autorskim znajdujemy zapis (artykuł 16), który mówi, że zakazane jest zbywanie lub zrzekanie się autorskich praw osobistych.
Ma to jednak powiązanie z autorskimi prawami majątkowymi, które mówią o tym, że można korzystać i rozporządzać utworem na wszystkich polach eksploatacji. Bardzo ważne są pola eksploatacji utworu. Trzeba pamiętać, że autorowi przysługuje wynagrodzenie za każde pole eksploatacji.
Ważnym prawem jest możliwość przenoszenia autorskich praw majątkowych na inne osoby. Dozwolone jest też udzielanie licencji innym podmiotom. Jeśli decydujemy się na licencję, to możemy wtedy ograniczyć ją tak, by obejmowała tylko określone pola eksploatacji, czas trwania lub zakres. Oczywiście za udzielenie licencji autor może otrzymać wynagrodzenie.
Czas trwania praw autorskich
Autorskie prawa majątkowe do utworu nie trwają wiecznie. Według przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej, autorskie prawa majątkowe do utworu wygasają 70 lat po śmierci autora.
Jeśli utwór jest anonimowy, to ochrona autorskich praw majątkowych liczona jest od daty jego pierwszego rozpowszechnienia.
Jeśli utwór ma kilku autorów, to ochronę liczyć się od daty śmierci ostatniego współtwórcy. Mówiąc o filmach, okres ochrony trwa przez 70 lat od śmierci tego, który umrze najpóźniej. Chodzi tu przede wszystkim o głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, czy kompozytora muzyki.
Prawa autorskie - wyjątki
Nie zawsze wymagana jest zgoda autora na wykorzystanie utworu. Chodzi tutaj m.in. o utwory wykonywane w ramach umowy o pracę, co dotyczy np. dziennikarzy.
Według prawa jest to utwór pracowniczy, do którego autorskie prawa majątkowe ma pracodawca. Jeśli pracodawca będzie chciał, żeby ten utwór był rozpowszechniany pod nazwą firmyfirmy, a nie pracownika, obie strony mogą zawrzeć umowę, która określa, że autor dzieła nie będzie wykonywał autorskich praw osobistych wobec właściciela autorskich praw majątkowych.
Warte podkreślenia jest to, że sformułowanie mówi o niewykonywaniu takich praw. Nie chodzi tu o ich zrzekanie się lub zbywanie. Dlatego autor ma możliwość zatwierdzania zmian, które są wprowadzane w utworze, określić, w jaki sposób dzieło może być modyfikowane.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl