Nadchodząca prezydencja była jednym z kluczowych tematów IV edycji Polskiej Mocy Biznesu, kongresu społeczno-gospodarczego, poruszającego kwestie związane z gospodarką, bezpieczeństwem i innowacjami, w którym udział wzięli eksperci ORLEN.
Dlaczego polska prezydencja w Radzie UE jest tak istotna?
Zbliżająca się prezydencja przypada na okres szczególnych wyzwań. W obliczu dynamicznych zmian gospodarczych, postępujących kryzysów migracyjnych czy napięć geopolitycznych, Polska stoi przed szansą odegrania wiodącej roli w kształtowaniu europejskiej przyszłości.
Z uwagi na uwarunkowania historyczne naszego kraju, proces transformacji energetycznej ma w Polsce szeroki zakres, dzięki czemu nasze doświadczenia mogą okazać są cenne dla Unii Europejskiej. Polska jest szóstą co do wielkości gospodarką w UE, plasuje się w czołówce najszybciej rozwijających się krajów. Notuje szybsze tempo wzrostu, wyższe niż średnia dla gospodarki UE-27. To stwarza dobrą pozycję do przewodnictwa w dyskusji na temat dalszego kierunku.
Polska prezydencja przypadnie na czas ogromnych wyzwań, ale też szans. Umiejętne dobranie priorytetów i ich realizacja mogą przyczynić się do wzmocnienia pozycji naszego kraju na arenie międzynarodowej.
Podstawowe filary manifestu ORLEN
Podczas panelu dyskusyjnego "Na co stawia Polska?", który odbył się podczas IV edycji kongresu Polska Moc Biznesu, Witold Literacki, Wiceprezes Zarządu ds. Korporacyjnych i Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu ORLEN, zwrócił uwagę na kwestię możliwych kierunków działań polskiej prezydencji w Radzie UE, w kontekście bezpieczeństwa energetycznego kraju.
"Czy jest szansa na zmianę regulacji? Nie jest to takie proste, musi to mieć uzgodnienie z pozostałymi państwami członkowskimi. Jeśli uda nam się coś zasygnalizować, to już będzie to dużo. Musimy mówić o odchodzeniu od źródeł kopalnych. Ta dyskusja powinna toczyć się w kierunku, który zapewnia energię obywatelom, aby była dostępna i stała, ale też, by nie zabić naszych firm. Powinniśmy pamiętać o konkurencyjności. Musimy postawić na dialogowość" – powiedział Witold Literacki.
ORLEN chce uczestniczyć w dyskusji dotyczącej transformacji energetycznej i niezbędnych do tego unijnych regulacji. Koncern przygotował stanowisko, w którym zwraca uwagę na najważniejsze wyzwania.
Manifest ORLEN opiera się na trzech podstawowych filarach: konkurencyjności unijnego rynku, wsparciu finansowania dekarbonizacji, a także uproszczeniu regulacji.
Pierwszy filar uwydatnia konieczność zachowania neutralności technologicznej. Aby transformacja była zrównoważona, niezbędne jest uwzględnienie specyfiki ekonomicznej poszczególnych krajów UE, kontekstu geopolitycznego i kosztów społecznych.
Ochrona konkurencyjności wymaga z kolei wdrożenia rozwiązań wspierających unijny przemysł. Ważna jest również ochrona gospodarki przed napływem produktów o wyższym śladzie węglowym. Nie sposób nie wspomnieć o bezpieczeństwie energetycznym i dostawach kluczowych surowców i paliw. Pandemia COVID-19 i inwazja Rosji na Ukrainę potwierdziły konieczność budowy łańcucha wartości na terytorium Unii i współpracy z wiarygodnymi partnerami.
Transformacja energetyczna jest kosztowna, dlatego tak istotne są kwestie związane z finansowaniem dekarbonizacji – to drugi filar manifestu ORLEN, w którym uwzględniono postulat wprowadzenia systemu "zachęt". Jak zwracają uwagę eksperci koncernu, projekty wykorzystujące technologie dekarbonizacyjne są kapitałochłonne, a ich rentowność – niepewna. Odpowiednie regulacje powinny zatem stanowić zachętę do inwestowania w pełen wachlarz technologii zero- i niskoemisyjnych.
Niezbędne są dedykowane fundusze unijne, wspierające budowę infrastruktury energetycznej oraz rozwój technologii, które powinny być uzupełnione o fundusze dedykowane poszczególnym regionom. W kontekście finansowania kluczowa pozostaje konieczność analizy skutków społecznych wdrażania wymogów wpływających na sytuację gospodarstw domowych w dziedzinie mobilności, ciepłownictwa indywidualnego oraz dostępu do energii, zwłaszcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Dekarbonizacja powinna być prowadzona w duchu sprawiedliwej transformacji – zaznaczono w dokumencie.
Trzeci filar odnosi się bezpośrednio do regulacji. Grupa ORLEN zwraca uwagę na konieczność wdrożenia usprawnień dla prowadzenia działalności, w tym m.in. ograniczających nadmierną sprawozdawczość, unikanie regulacji o zbyt szczegółowym charakterze czy wprowadzanie tych uwzględniających technologie i ekonomiczno-społeczne realia poszczególnych państw.
Biorąc pod uwagę skuteczność i tempo transformacji energetycznej, istotne jest podejście do przedsiębiorców. Unijne przepisy dopuszczają kary za brak realizacji założonych wymogów, a ich wdrażanie nierzadko związane jest z wysokimi kosztami. Jak zauważają eksperci ORLEN, każda branża, która wymaga przeprowadzenia transformacji, potrzebuje więcej zachęt inwestycyjnych, a także ograniczenia nadmiernej sprawozdawczości i dostosowania regulacji do ekonomiczno-społecznych realiów panujących w poszczególnych krajach. Niezwykle istotny w tym kontekście jest także stały dialog unijnych instytucji z przedstawicielami sektora.
Transformacja energetyczna
Europa stoi w obliczu dynamicznie zmieniającego się krajobrazu energetycznego. Wzrost znaczenia OZE, rozwój technologii, elektryfikacja gospodarki sprawiają, że niezbędna jest aktualizacja europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego.
ORLEN przełożył przedstawiony w manifeście plan na postulaty związane z czterema kluczowymi dla transformacji energetycznej sektorami.
W przypadku sektora petrochemii istotna, według koncernu, jest potrzeba wdrożenia polityki wspierającej konkurencyjność europejskiego przemysłu, w celu ochrony miejsc pracy i uwzględnianie wpływu kosztów emisji i cen energii. Do tego należy zwrócić uwagę na wzmocnienie ochrony unijnego rynku przed importem produktów o wysokiej emisji. Trzecim postulowanym działaniem jest stworzenie ram dla funkcjonowania niskoemisyjnych technologii i gospodarki obiegu zamkniętego.
W sektorze transportu zwrócono uwagę na konieczność uwzględnienia roli niskoemisyjnych paliw w procesach dekarbonizacji. Ważne z punktu widzenia ORLEN jest rozwijanie produkcji biopaliw drugiej generacji, wodoru czy paliw syntetycznych. W tym celu warto skupić się na rozszerzeniu katalogu odpowiednich technologii i surowców, budowie łańcucha wartości na terenie UE i minimalizacji kosztów społecznych przez przyjęcie zrównoważonej ścieżki dekarbonizacji transportu.
Jeśli mowa o gazie ziemnym, przesłaniem ORLEN jest utrzymanie roli gazu ziemnego jako paliwa przejściowego, pozwalającego obniżyć emisyjność gospodarki w okresie transformacji. Szczególnie w przypadku działalności hard-to-abate, gdzie użyteczne będzie regulacyjne i finansowe wsparcie technologii wychwytu oraz składowania dwutlenku węgla (CCS), a także infrastruktury do transportu CO2. Koncern postuluje przy tym otwarcie sektora poprzez uwzględnienie niskoemisyjnych gazów w transporcie i energochłonnym przemyśle.
W energetyce i ciepłownictwie ORLEN podkreśla rolę jednostek gazowych, a docelowo także SMR, które powinny funkcjonować obok OZE jako stabilizatory całego systemu. Warto w tym kontekście utrzymać status gazu ziemnego oraz energii jądrowej jako paliw przejściowych w ramach unijnej taksonomii – wybrzmiewa manifest koncernu.
W kontekście ciepłownictwa indywidualnego podkreślono potrzebę zrównoważonego podejścia do transformacji, z uwzględnieniem ekonomicznych i społecznych czynników, docelowo chroniąc gospodarstwa domowe przed nadmiernymi kosztami.
Bezpieczeństwo w wielu wymiarach
Polska podczas prezydencji w Radzie UE będzie promować zrównoważony rozwój, oparty na bezpieczeństwie militarnym, energetycznym, żywnościowym, ekonomicznym, zdrowotnym, informacyjnym, a także cywilnym.
Manifest ORLEN wpisuje się w powyższe plany. Bezpieczeństwo energetyczne i ekonomiczne to kluczowe spraw dla przyszłości. Gwarancja dostarczania niedrogiej energii to fundamentalny warunek gospodarczego wzrostu i społecznego dobrobytu. Energia powinna być łatwo dostępna, a system jej dostarczania odporny na zakłócenia.
W 2020 roku ORLEN, jako pierwszy koncern paliwowy z Europy Środkowej, zadeklarował cel osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 roku, zgodnie z założeniami Porozumienia Paryskiego. Plany dekarbonizacji są kluczowym elementem strategii biznesowej Grupy ORLEN, dlatego koncern zdecydował się na zwiększenie celów redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku. Grupa ORLEN zamierza umocnić pozycję lidera transformacji energetycznej w Europie Środkowej. Do końca dekady koncern zainwestuje ponad 80% wszystkich nakładów inwestycyjnych w projekty transformacyjne (zielone i przejściowe), które umożliwią redukcję oddziaływania na klimat i środowisko oraz otwarte podejście do nowych modeli biznesowych.
Materiał sponsorowany przez Polską Moc Biznesu