Czym jest podatek VAT?
W Polsce podatek VAT został wprowadzony w 1993 roku. Czym on jest? To właściwie podatek od towarów i usług, inaczej danina, która dotyczy sprzedawców i nabywców. Wartość VAT doliczana jest do kwoty netto transakcji kupna-sprzedaży produktów i usług. Ciężar podatku jest więc w rzeczywistości przerzucony na konsumenta.
Wysokość podatku VAT liczona jest według prostego wzoru – to iloczyn ceny netto produktu lub usługi oraz stawki daniny. Podstawowa wynosi obecnie 23 proc.
Wyróżnia się dwa rodzaje podatku VAT – należny i naliczony. Jeśli chodzi o VAT należny, jest to kwota zobowiązania powstająca w momencie wystawienia faktury sprzedaży. Wartość VAT-u należnego jest wpłacana przez płatników do urzędu skarbowego. Natomiast podatek VAT naliczony jest wartością, o jaką nabywca ma możliwość obniżyć VAT należny w składanej deklaracji podatkowej. Można też w skrócie powiedzieć, że VAT należny jest daniną od sprzedaży, a VAT naliczony od zakupu.
Od czego zapłacimy VAT?
Regulacje dotyczące naliczania podatku VAT znalazły się w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Z przepisów wynika, że opodatkowane podatkiem VAT są:
- sprzedaż towarów i usług na terenie Rzeczpospolitej Polskiej,
- eksport towarów,
- import towarów,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Produkty i usługi obciążone podatkiem VAT mogą korzystać z różnych stawek tego podatku wynoszących:
- 23 proc. – stawka podstawowa podatku VAT,
- 8 proc. – stawka obniżona podatku VAT, nakładana np. na roboty budowlano-montażowe, remonty, roboty konserwacyjne związane z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą, obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, ale z wyłączeniem lokali użytkowych, niektóre usługi gastronomiczne;
- 5 proc. – stawka obniżona, stosowana w przypadku sprzedaży produktów rolnych, inwentarza żywego, książek i czasopism specjalistycznych;
- 0 proc. – stawka obowiązująca dla wewnątrzwspólnotowej dostawy oraz eksportu towarów.
Jak widać, nie zawsze podatek VAT będzie doliczony do ceny produktu lub usługi. Istnieją bowiem zwolnienia: podmiotowe i przedmiotowe. Te drugie dotyczyć mogą konkretnych produktów i usług. Sprawdź, jakie artykuły bez VAT możesz kupić do końca października 2022 roku oraz jakie usługi zwolniono z VAT.
Jakie produkty są zwolnione z podatku VAT?
Od lutego 2022 roku rząd zaoferował Polakom obniżenie stawek podatku VAT na niektóre grupy produktów lub usług. Tarcza antyinflacyjna zakładała obniżenie do zera stawki VAT na nawozy i niektóre kategorie produktów spożywczych. Do dnia 31 października bieżącego roku bez VAT możesz kupować takie produkty jak:
- mięso i podroby jadalne,
- ryby i skorupiaki,
- produkty mleczarskie,
- jajka,
- miód naturalny,
- warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy jadalne,
- owoce i orzechy jadalne,
- zboża,
- mąkę,
- nasiona i owoce oleiste,
- tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego,
- przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków,
- przetwory ze zbóż, mąki, skrobi lub mleka,
- pieczywa cukiernicze,
- lody,
- wodę mineralną, gazowaną i niegazowaną,
- jogurty, maślanki, kefiry, mleko nieobjęte działem CN 04,
- napoje bezalkoholowe, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu surowcowego,
- preparaty do początkowego żywienia niemowląt.
Ponadto zgodnie z przepisami ustawy o VAT przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług medycznych, edukacyjnych lub finansowych korzystają z tego tytułu ze zwolnienia z VAT.
