Przerwy w pracy, okres próbny, urlop rodzicielski. W życie wchodzą kolejne zmiany

W informatorze przypomniano, że 21 lutego weszły w życie nowe przepisy regulujące kontrolę trzeźwości pracowników, a 7 kwietnia - przepisy regulujące pracę zdalną. Nowelizacja Kodeksu pracy wdrażająca dwie unijne dyrektywy będzie obowiązywać od 26 kwietnia tego roku.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jolanta Zarzecka-Sawicka, partner, radca prawny w Grant Thornton, podkreśliła, że obie dyrektywy mają na celu poprawę warunków pracy przez popieranie bardziej przejrzystego i przewidywalnego zatrudnienia, a równocześnie zapewnienie zdolności adaptacyjnej rynku pracy.

Przyczyniają się do uwypuklania wymiaru społecznego Europy, ale także zakładają wspieranie równości płci. Stanowią one jeden z elementów procesu realizacji europejskiego filaru praw socjalnych. Mamy także nadzieję, że zmiany m.in. w urlopach ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych przyczynią się do utrzymania aktywności zawodowej kobiet (i niewycofywania się z rynku pracy), wspierania równości płci, zniwelowanie pewnych stereotypów związanych z podziałem obowiązków domowych, ale także, co bardzo ważne, do coraz większego ułatwiania godzenia życia zawodowego pracowników z życiem rodzinnym - stwierdziła ekspertka.

W publikacji wskazano, że od 26 kwietnia, po wejściu w życie nowych przepisów, umowy o pracę na okres próbny będą mogły być zawierane na okres nieprzekraczający:

• 1 miesiąca - w przypadku zamiaru zawarcia następnie umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesięcy - w przypadku zamiaru zawarcia następnie umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 i krótszy niż 12 miesięcy,
• 3 miesięcy - w pozostałych przypadkach.

Ponadto pracodawcy będą zobowiązani do wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy na czas określony. Do umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie ustawy, które przed tym dniem zostały wypowiedziane, będzie się stosować przepisy dotychczasowe - podkreślono.

Informacja o warunkach zatrudnienia będzie musiała być znacząco rozszerzona, m.in. o zasady pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią, a w przypadku pracy zmianowej - zasady przechodzenia ze zmiany na zmianę.

Pracodawca będzie musiał informować pracowników o wolnych stanowiskach pracy i możliwościach awansu. Każdy pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie mógł raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy.

Pracownicy zyskają dwie dodatkowe przerwy od pracy: trwającą co najmniej 15 minut, gdy czas pracy będzie dłuższy niż 9 godzin i kolejne co najmniej 15 minut, jeśli czas pracy będzie dłuższy niż 16 godzin.

Pracodawca nie będzie mógł zakazać pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą. Nie będzie też mógł w umowie o pracę stosować zapisów zabraniających pracownikowi podjęcia innej pracy zarobkowej, chyba że zostaną zawarte odpowiednie i dobrze sformułowane umowy o zakazie konkurencji.

Jak wymieniono, pracownikowi będzie przysługiwał nowy rodzaj urlopu pracowniczego niezwiązanego z rodzicielstwem, tzw. urlop opiekuńczy w wymiarze 5 dni roboczych w roku kalendarzowym. Będzie można z niego skorzystać, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie członkowi rodziny, który tego wymaga z poważnych względów medycznych lub osobie zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym.

Pracownikowi będzie dodatkowo przysługiwało w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem w wymiarze 2 dni albo 16 godzin. W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowa prawo do pensji w wysokości połowy wynagrodzenia.

Urlop rodzicielski zostanie wydłużony do 41 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 43 tygodni w przypadku porodu mnogiego. Pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie ósmego roku życia będzie mógł złożyć wniosek o elastyczną organizację pracy. Ponadto pracownika wychowującego dziecko do ósmego roku życia nie będzie można, bez jego zgody, zatrudniać w godzinach nadliczbowych, zatrudniać w porze nocnej, zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy i delegować poza stałe miejsce pracy - zaznaczono w informatorze.