Przygotowania do wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce

Tegoroczna, marcowa konferencja rządu, zainicjowała kolejne, gorące dyskusje nad wprowadzeniem systemu kaucyjnego w Polsce. Pojawiły się perspektywy potrzebnych zmian w ustawie, jednak otrzymaliśmy też zapewnienie o dacie startu, czyli początku 2025 roku. Przygotowania przyspieszyły, jednak na wielu płaszczyznach one już trwają od dłuższego czasu. Niektóre sieci handlowe prowadzą prace pilotażowe w wybranych swoich sklepach, w których zainstalowały recyklomaty i prowadzą zbiórkę ręczną. Pilotaże pozwalają dostarczać właścicielom sklepów cennych danych dotyczących preferowanej częstotliwości zwrotów, optymalnego wyboru maszyn do tego celu, a przede wszystkim skali zaangażowania samych konsumentów. Dobór odpowiedniego urządzenia to nie tylko wybór jej wielkości i zasobności wewnętrznych pojemników, które pomieszczą spodziewane liczby zwracanych opakowań po napojach. To przede wszystkim szereg technologicznych rozwiązań, które mają zadbać o skuteczną weryfikację i identyfikację opakowań oraz o bezpieczeństwo działania systemu kaucyjnego, czyli zabezpieczenia go przed potencjalnymi oszustwami. Dzięki zaawansowanym czytnikom, recyklomat uniemożliwi wielokrotne oddawanie tego samego opakowania i będzie przekazywał dane bezpośrednio do sklepu i operatora systemu. I to właśnie znajduje się wśród głównych, technologicznych wyzwań, które stawiane są przed producentami maszyn. Jako Tomra, jesteśmy obecni w krajach, w których systemy kaucyjne działają od wielu lat, są dopasowywane indywidualnie do każdego, lokalnego rynku. Dlatego też w przypadku projektowania systemu kaucyjnego w Polsce, jesteśmy w stanie doradzić i zaproponować urządzenia i rozwiązania, które będą obejmowały potrzeby sklepu, ale też będą elastyczne pod kątem zmieniających się wymagań rynku. Nasze rozwiązania będą gotowe na zmiany, chociażby związane z wprowadzeniem kolejnych rodzajów materiałów lub ich pojemności.

Badanie przeprowadziło K+Research by Insight Lab w lutym bieżącego roku, a jego wyniki mają być właśnie wsparciem w zrozumieniu potrzeb konsumentów. To wartościowa dawka wiedzy dla sklepów, które przygotowują punkty zbiórki. A to jest właśnie jeden z kluczowych elementów projektowania efektywnego systemu kaucyjnego. To między innymi od tych punktów, ich kształtu, który będzie dla konsumentów powszechny i wygodny, zależą poziomy zwrotów opakowań napojowych nadających się do recyklingu.

Najważniejszym wnioskiem z badania jest przede wszystkim gotowość Polaków do zmian w swoich nawykach zakupowych. Polacy chcą i czekają na wprowadzenie systemu kaucyjnego, traktując je jako najefektywniejszą formę oddawania opakowań do recyklingu. A to jasny sygnał, że zainteresowanie będzie żywe i możemy spodziewać się dużych liczb oddawanych opakowań. Za systemem opowiedziało się ponad 80% badanych, a wyniki były niezależne od wieku, płci, czy miejsca ich zamieszkania. Zarówno mieszkańcy większych miast i jak mniejszych miejscowości, chcą z niego korzystać. Dlatego tak ważne jest zadbanie o powszechność i komfort zwrotu opakowań, ale też odpowiednią edukację. Stąd też w badaniu pojawiło się pytanie, w jaki sposób Polacy chcieliby być informowani na temat systemu kaucyjnego. Nie dziwi mnie wysokie podium, czyli telewizja, na którą wskazało aż 67% badanych. Jednak, co bardzo ciekawe, wśród najczęściej zaznaczanych źródeł, szczególnie wśród osób starszych, były ulotki sklepowe. I tu nasuwa się istotny wniosek, że sklepy, poza ważnym zadaniem organizacji punktu zbiórki, są także istotnym źródłem informacyjnym i promocyjnym. Natomiast, wracając do samej organizacji, konsumenci wskazali na kilka najważniejszych dla nich aspektów, które według nich usprawniłyby proces zbiórki. I jest to przede wszystkim wygoda zwrotu, czyli dobrze widoczne, oznaczone, czyste i blisko wejścia do sklepu miejsce do oddawania opakowań. To też sprawdziło się podczas programów pilotażowych, które prowadzą teraz niektóre sieci sklepów i do których dostarczyliśmy nasze recyklomaty. Od tych maszyn konsumenci oczekują sprawnego i bezawaryjnego działania, a także tego, żeby móc oddawać do niego wiele rodzajów opakowań, czyli plastik, metal i ewentualnie szkło. Ważne też było postawione pytanie, gdzie najchętniej i jak często chcieliby zwracać opakowania. I tutaj widzimy dużą zależność, która bazuje właśnie na wygodzie. Chcemy zwracać tam, gdzie planujemy zazwyczaj średnie bądź większe, cotygodniowe zakupy, czyli tym samym możemy zaplanować zwrot pustych opakowań. Co trzeci z nas wybrałby hipermarket, supermarket lub mały, lokalny sklep. Zachęcam do przeczytania szczegółów najnowszego polskiego badania na naszej stronie, ale też innego wydania z zeszłego roku, które zbiera dane z siedmiu rynków europejskich, w których systemy kaucyjne działają już długo. To badanie wiele mówi o zachowaniach, które są powtarzalne i mogą posłużyć jako wartościowa wiedza dla właścicieli sklepów w Polsce.

Mamy bardzo szerokie i długoletnie doświadczenie, które obejmuje systemy kaucyjne działające na ponad 60 rynkach na świecie. Każdy z tych systemów ma wspólne mianowniki, jednak różni się na poziomie lokalnych uwarunkowań, przykładowo w ramach rozmieszczenia i wielkości sklepów, jakie występują w danym kraju. Dlatego mamy szansę zbierać wiedzę z różnorodnych rynków i móc je analizować pod kątem najefektywniejszych rozwiązań. Niezwykle ważnym elementem jest zapewnienie bezpieczeństwa przekazywania i gromadzenia danych o opakowaniach, które służą do dalszych rozliczeń między sklepem a operatorem. Naszą rolą zatem jest dostarczyć gwarantujące bezpieczeństwo danych urządzenia, na których będą opierały się największe wolumeny zwrotów, bo jak pokazują inne rynki europejskie, to zbiórka automatyczna ma znaczącą przewagę w zbieranych opakowaniach. W kontekście edukacji, poza bieżącym wsparciem naszego zespołu, który jest dostępny telefonicznie, online i stacjonarnie, przeprowadzamy dla naszych klientów, czyli właścicieli i personelu sklepów, kompleksowe szkolenia. W ten sposób możemy dostarczyć informacji nie tylko wokół obsługi urządzenia, ale też istoty działania systemu kaucyjnego. Dzielimy się nimi poprzez różne spotkania na temat odpowiedniego przygotowania sklepu i jego zaplecza, a także doboru spersonalizowanego sprzętu. Na naszych stronach internetowych, publikujemy solidną dawkę wiedzy wokół systemu kaucyjnego i recyklingu.

Obserwujemy silny trend korzystania z rozwiązań wielofunkcyjnych, tzw. multifeed. Przyjmują one ponad 100 puszek i plastikowych butelek jednocześnie, co znacznie usprawnia recykling. Wyobraźmy sobie, że cały worek opakowań możemy wrzucić za jednym razem, odebrać kaucję i przejść prosto do naszych zakupów. To znaczne ułatwienie i oszczędność czasu. To rozwiązanie doceniane jest szczególnie na rynkach, gdzie systemy kaucyjne są już dobrze rozwinięte. I biorąc pod uwagę tak duże zainteresowanie na tych rynkach, warto je wziąć pod uwagę i rozważyć u nas, bo one przyciągają klientów.

Obecnie, przygotowujemy się do roku 2025, ale też mamy świadomość, że system będzie się rozwijał, a i same przygotowania mogą przyspieszyć. Nasze moce produkcyjne są w stanie sprostać wymaganiom rynku. Jesteśmy też otwarci na rozwój naszych technologii, aby nadążać za potrzebami i zapewnić najlepsze rozwiązania na tym rynku.

Rozmowa została zrealizowana w ramach 6. Kongresu Nowoczesnej Dystrybucji, który odbył się 20 maja 2024 r. w hotelu Sofitel Warsaw Victoria. Szczegóły na: https://dystrybucja.pl/