Raport: Siedem trendów technologicznych, które zmienią świat. Czy Polska może być w nich liderem?

Raport "Siedem trendów technologicznych, które zmienią świat. Czy Polska może być w nich liderem?" został przygotowany przez naukowców z Łukasiewicz – Instytutu Organizacji i Zarządzania w Przemyśle ORGMASZ będącego częścią Sieci Badawczej Łukasiewicz. Jego celem jest uwrażliwienie polskich przedsiębiorców i decydentów na wyzwania i trendy technologiczne najbliższej dekady oraz wskazanie szczegółowych rozwiązań technologicznych, które ze względów optymalizacyjnych lub regulacyjnych będą stanowiły o przewagach konkurencyjnych w nadchodzących latach.

Przedstawiciele Sieci Badawczej Łukasiewicz wzięli udział w licznych dyskusjach podczas IV Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego TOGETAIR, co pozwoliło na szersze spojrzenie na technologie przyszłości oraz ich wpływ na zdrowie ludzi i środowisko naturalne.

W miarę postępu i zwiększenia pojemności magazynów energii będą one w stanie w coraz większym stopniu bilansować popyt i podaż energii. Dostęp do taniego sposobu magazynowania energii ułatwi rozwój inteligentnych sieci energetycznych (ang. Smart Grids). Naukowcy koncentrują się przede wszystkim na: opracowaniu zagadnień związanych z dwukierunkowym przepływem prądu, efektywnych rozwiązaniach dla rozproszonych źródeł energii elektrycznej, opracowywaniu optymalnych z ekonomicznego punktu widzenia metod magazynowania energii.

Wykorzystanie rozwiązań telemedycznych może stanowić remedium na niektóre problemy systemowe w ochronie zdrowia. Tego rodzaju instrumenty mogą służyć rozwiązaniu problemów niedoboru kadr medycznych, prowadzą do ograniczenia zbędnych kosztów hospitalizacji i przyspieszają proces diagnostyczny. Telemedycyna nie stanowi konkurencji dla medycyny tradycyjnej, lecz jest raczej narzędziem wspierającym pracę personelu medycznego i działającym na korzyść pacjenta. Mając na uwadze rozwój European Health Dataspace oraz inicjatyw skierowanych na szerokie podejście do zdrowia, telemedycyna będzie rozwijana w następnych latach. Doświadczenia pandemii COVID-19 w przyśpieszony sposób doprowadziły do wprowadzenia rozwiązań bezpośrednio rozwijających telemedyczną opiekę zdrowotną.

Telemedycyna jest stosunkowo tanim i wygodnym narzędziem do uzyskania pomocy medycznej. Jej rozwój był zauważalny przez ostatnie lata, jednak pandemia wpłynęła na szersze wykorzystanie. Pożądanym efektem modernizacji telemedycyny w Polsce byłaby jednak nie tylko adaptacja sztucznej inteligencji, ale i kompleksowe wyrównanie poziomu zaawansowania technologicznego, by jak najwięcej osób mogło korzystać z rozwiązań cyfrowych.

Rozwój inteligentnego rolnictwa postrzegany jest jako szansa na choćby częściowe pogodzenie często sprzecznych celów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych. Rolnictwo zidentyfikowano w nich jako jeden z podstawowych sektorów, w których rozwiązania cyfrowe mogą przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zmniejszenia wykorzystania pestycydów na całym świecie. Efektem cyfryzacji rolnictwa będzie lepsze dopasowanie metod upraw czy hodowli do potrzeb danego gatunku w danym czasie za pomocą m.in. robotów, sensorów, danych GPS itd. Rozwiązania wspomagają proces decyzyjny, obserwację, diagnostykę oraz implementację rozwiązań.

Warunkiem rozwoju Smart Farming jest dostęp do stabilnego i szybkiego Internetu na obszarach wiejskich. Rozbudowa infrastruktury technologii mobilnej piątej generacji (5G), komunikującej ze sobą poszczególne elementy systemów wykorzystywanych w ramach IoT, pozwoli w przyszłości optymalizować zarządzanie gospodarstwami rolnymi, zwiększając ich wydajność i rentowność.

Scenariusze wdrażania technologii wykorzystania wodoru w procesach produkcji stali są zróżnicowane, od powstania procesów prototypowych w 2026 roku, poprzez wdrożenia w pełnej skali w roku 2035, po horyzont czasowy przekraczający 2050 rok. Również skala wymaganych inwestycji nie jest precyzyjnie określona, jednak zwracana jest uwaga na konieczność subsydiowania metod wytwarzania niskoemisyjnego wodoru w krajach UE oraz wprowadzenia podatku granicznego na import stali spoza krajów UE. Z punktu widzenia polskiej gospodarki konieczne będzie zabieganie o wprowadzenie okresu przejściowego, w którym niskoemisyjny wodór (niebieski) byłby traktowany podobnie jak wodór zielony. Dekarbonizacja przemysłu stalowego to priorytetowe zadanie w krajach Unii Europejskiej. Jest to przedmiot licznych programów, które otrzymują szerokie wsparcie z budżetu Unii. Bez rozwiązania tego zagadnienia przemysł stalowy wycofa się z Europy do krajów, w których nie ma opłat za emisję dwutlenku węgla.

Analiza wyróżniła trzy technologie w obszarze trendu technologie wodorowe: zarządzanie ruchem i autonomizacja pracy, systemy dronowe jako element sieci 6G, cyberbezpieczeństwo systemów UAV. Eksperci Łukasiewicza ocenili technologie dronowe jako perspektywiczne dla polskiej gospodarki. Wykazują one szereg synergii z innymi technologiami, gałęziami i branżami gospodarczymi. Ich rozwój podyktowany jest poprzez nakłady i działania państwowe, ujęcie w strategiach krajowych i unijnych, silną presję rynku. Rozwój dronów podyktowany jest rozwojem wielu gałęzi gospodarki oraz systemów bezpieczeństwa. Na rozwój technologii dronowych oddziałują pozytywnie trendy technologiczne z zakresu komunikacji, sztucznej inteligencji (AI), Internetu Rzeczy (IoT) oraz potrzeby przemysłu.

Nanotechnologie zaliczane są do tzw. nowatorskich/przełomowych technologii. Takie technologie mogą mieć olbrzymi, pozytywny wpływ na gospodarki i społeczeństwa, rozwój technologii pokrewnych oraz osiąganie celów zrównoważonego rozwoju.

Dbając o bioróżnorodność oraz wartości odżywcze żywności, Unia Europejska kładzie szczególny nacisk na opracowanie oraz wprowadzenie metod dalszego poprawiania jakości oraz efektywności produkcji. Kontekst strategiczny jest krytyczny: globalne ocieplenie zagraża stabilności dostaw żywności, a rozwijające się społeczeństwo ma rosnące potrzeby – pod kątem ilości i jakości żywności. Wszystkie technologie w foodtech mogą wywrzeć silny, pozytywny wpływ na polską gospodarkę.

W ramach trendu foodtech rozwój ultradźwiękowego przetwórstwa żywności wyróżnia się wyjątkowo niskimi kosztami oraz stosunkowo najlepszym dostępem do materiałów i zasobów.

W ramach przeprowadzonego badania stworzono ranking technologii dotyczący ich potencjału dla polskiej gospodarki. Dzięki zsumowaniu ocen dotyczących gotowości polskiej gospodarki na rozwój danych technologii, jak i ocen potencjalnych korzyści, można wskazać technologie o największym potencjale dla polskiej gospodarki według ocen ekspertów Łukasiewicza.

Największy potencjał dla polskiej gospodarki stwarza zdalne monitorowanie pacjenta. Badani wysoko ocenili zarówno gotowość polskiej gospodarki na rozwój tej technologii, jak i potencjalne korzyści z niej wynikające. Zdaniem badanych technologia zwiększy konkurencyjność polskich firm i odniesie znaczące sukcesy komercyjne w perspektywie 10 lat. Pozostałe technologie, które prezentują najwyższy potencjał, to: nowoczesne fenotypowanie roślin, nanopestycydy, ultradźwięki w obróbce żywności, zarządzanie ruchem i autonomizacja dronów, akumulatory potasowo-jonowe oraz rozwiązania telemedyczne w operacjach.

Pełny raport jest dostępny na: https://orgmasz.pl/2023/03/29/raport-trendy/.

Więcej informacji na www.togetair.eu i www.lukasiewicz.gov.pl.