Kryzys w Europie. Wiemy, kiedy się skończy

Hiszpania znajduje się w coraz większym kryzysie. Bezrobocie na poziomie 27,16 proc. jest niekwestionowanym rekordem jeśli chodzi o kraje Unii Europejskiej. Nawet Grecja, która stała się w ostatnich latach synonimem kryzysu odnotowuje, że _ jedynie _ 26 proc. obywateli nie ma pracy. Kolejnym krajem trapionym tego typu problemami jest Portugalia. Jednak przepaść między nią, a Hiszpanią i Grecją jest aż 10-punktowa. Bezrobocie w tym iberyjskim kraju wynosi bowiem, według danych Eurostatu, 17,5 proc.- _ Hiszpania przywykła już do takiego odwlekania problemu, a Europa przywykła już do takiej Hiszpanii. Gdy w Polsce bezrobocie sięgało 20 procent, to mówiłem moim studentom, żeby dla pocieszenia spojrzeli na jeden kraj w Europie, gdzie jest ono większe. To właśnie była Hiszpania _ - powiedział Andrzej Sucholiński, dziekan Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu.

Najlepiej natomiast w najnowszym zestawieniu Europejskiego Urzędu Statystycznego wypadają Austria, Niemcy i Luksemburg ze stopą bezrobocia niższą niż 6 proc. Polska natomiast znajduje się mniej więcej w połowie tej niechlubnej listy z bezrobociem rzędu 10,6 proc. (bo europejska metodologia różni się od GUS-owskiej, podającej wynik 14,4).

W Hiszpaniijeszcze miesiąc temu mówiło się o polepszeniu sytuacji i wieszczono, że działania rządu zaczynają dawać rezultaty. To, o czym dowiedzieliśmy się wczoraj zdaje się przekreślać te nadzieje. Cały czas rząd w Madrycie tnie wydatki i wprowadza rygorystyczne środki oszczędnościowe, by nie musieć zwracać się o pożyczkę ratunkową od Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Zaproponowany przez gabinet Mariano Rajoy i krytykowany przez obywateli program oszczędnościowy ma przynieść 150 miliardów euro w latach 2012-2014, a w 2013 oszczędności mają sięgnąć 39 miliardów euro.

Hiszpania próbuje też doprowadzić poziom deficytu budżetowego do stanu akceptowalnego przez Unię Europejską. Tymczasem wynosi on wciąż 10,6 proc. co podobnie, jak w przypadku bezrobocia, jest europejskim rekordem. Większość krajów strefy euro notuje deficyt budżetowy na poziomie około 3 proc. Dla porównania największa gospodarka UE, czyli Niemcy, miała w 2012 roku 0,2 proc. nadwyżki budżetowej. Polska na tym tle nie wypada również gorzej niż średnia unijna, bo deficyt naszego budżetu wyniósł według danych MFW 3,4 proc.

Sytuacja i tak wydaje się być w miarę opanowana, bo jak wynika z najnowszego raportu MFW, deficyty finansów publicznych krajów rozwiniętych spadają. Mają być o połowę niższe w 2013 niż na początku kryzysu w 2009 roku. To właśnie w reakcji na kryzys rządy zaczęły się tak mocno zadłużać. Miało to służyć stymulowaniu gospodarki. W najgorszych latach kryzysu deficyty w USA, Japonii czy w Kanadzie wynosiły blisko 9 proc. PKB. Warto na to zwrócić uwagę, widząc, że dziś ten sam współczynnik w Hiszpanii wynosi ponad 10 proc.

Dla porównania deficyt budżetowy Stanów Zjednoczonych wyniósł w 2012 roku 8,5 proc. PKB, a to właśnie USA uznaje się za jeden z najbardziej zadłużonych krajów świata, gdzie dłub publiczny sięgnie w 2013 roku 108 proc. PKB. W Hiszpanii będzie to 91 proc., a w Grecji aż 179 proc., wynika z założeń MFW. Dla tych krajów będą to więc bardzo chude lata. - _ Europa nie odetnie pomocy od zagrożonych państw, bo to oznaczałoby jej śmierć. Po to Unia powstała, by się wspierać - komentował dziekan Sucholiński. _

Bieda w Portugalii, Grecji i w Niemczech

Nieciekawie jest także w Portugalii, gdzie rząd Pedro Passosa Coelho zapowiedział kolejne cięcia budżetowe. Od tych reform zależy przyznanie Lizbonie przez tzw. _ trojkę _ kolejnej transzy pakietu pomocowego, która ma wynieść 2 mld euro. Jeśli natomiast Portugalia nie zastosuje się do zaleceń EBC, KE i MFW, grozi im niewydłużenie okresu spłaty pożyczek zaciągniętych przez rząd na ratowanie kraju.

Następna runda cięć ma pomóc zaoszczędzić w tym roku około 800 mln euro, czyli tyle, ile wynosi 0,5 proc. PKB Portugalii. Obywateli czekają zatem zwolnienia w sektorze publicznym oraz cięcia funduszy na usługi, dobra i wydatki bieżące, jak poinformował Luis Morais Sarmento, sekretarz stanu ds. budżetu.

Taka strategia ma jednak różne skutki uboczne. Według portugalskiej opozycji duszi ona wzrost gospodarczy. Widać to, ponieważ kraj wkroczył właśnie w kolejny, trzeci rok recesji. Bezrobocie na poziomie 17,5 proc. to trzecie najwyższe w UE. Co więcej, jeszcze w 2013 ma ono wynieść 18,5 proc.

Portugalczykom daleko jednak jeszcze do Hiszpanii i Grecji. Rząd w Atenach tnie wydatki i podwyższa zobowiązania podatkowe obywateli by otrzymać kolejną transzę z Europejskiego Funduszu Stabilizacji Finansowej. Wyniesie ona łącznie prawie 9 mld euro, bo Grecy mają dostać także 2,8 mld euro z zaległej transzy, wstrzymanej ze względu na zbyt wolne wdrażanie reform budżetowych. - _ Poświęcenia Greków opłacały się _ - powiedział niedawno w premier Grecji Antonis Samaras. Grecja od 2010 roku otrzymała już w ramach pomocy ratunkowej ponad 270 mld euro.

Mimo to bezrobocie sięga tam 27 proc. To liczba ogromna dla kraju, w którym jest 11 mln mieszkańców. Problem jednak w tym, że blisko jedna dziesiąta z nich zatrudniona jest w służbach publicznych. - _ Zwalnianie pracowników sektora publicznego wciąż stanowi tabu _ - powiedział Paul Thompson z MFW podczas zorganizowanej w Atenach przez The Economist konferencji na temat greckiej gospodarki. Premier Grecji zapewnił jednocześnie, że w sektorze publicznym pracę straci 15 tys. osób.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/142/m268430.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/raporty/artykul/w;drugiej;polowie;roku;mialo;byc;lepiej;nie;bedzie,245,0,1293301.html) *W drugiej połowie roku miało być lepiej. Nie będzie! * Nawet najwięksi optymiści rewidują prognozy. Czekają nas nawet trzy trudne lata. Eksperci _ trojki _ twierdzą, że Grecja jest w stanie wyjść z recesji w 2014 roku. Na razie jednak PKB tego kraju wciąż znajduje się grubo pod kreską. W 2012 tempo wzrostu Produktu Krajowego Brutto wyniosło -6,4 proc., w 2013 ma wynieść -4,4 proc., a w 2014 grecka gospodarka ma odbić się od dna i osiągnąć tempo wzrostu na poziomie 0,6 proc.

2013 rok nie rozpoczął się szczęśliwie również dla naszych zachodnich sąsiadów. Niemieckie instytuty gospodarcze obniżyły w swoich kwietniowych raportach prognozę wzrostu PKB w tym roku z 1 proc. do 0,8 proc. To i tak więcej niż szacuje niemiecki rząd i MFW. Odpowiednio przewidują oni, że gospodarka kraju rządzonego przez Angelę Merkel wzrośnie jedynie 0,5 proc. i 0,6 proc. Analitycy spodziewają się, że przełom nastąpi dopiero w 2014 roku. Wzrost PKB szacuje się na 1,9 proc. To ważna wiadomość również dla Polski, bo przecież to właśnie na rynek niemiecki wędruje blisko 25 proc. naszego eksportu i to od tego, ile kupią od nas Niemcy zależy w głównej mierze przyrost naszego PKB. Powinniśmy więc mocno trzymać kciuki za naszych sąsiadów zza miedzy.

Ucieszyć więc powinien nas również fakt, że w 2014 roku poprawie ma ulec tam sytuacja na rynku pracy. W 2013 bezrobotnych Niemców ma być 2,9 miliona, a w 2014 - 2 miliony 700 tysięcy. - _ Niemcy mają bardzo elastyczny rynek pracy, wysoką innowacyjność i gospodarkę opartą na eksporcie. I tutaj jest teraz problem. Ogromnym odbiorcą ich eksportu są Chiny, a te także odnotowują spowolnienie _ - tłumaczył Money.pl prof. Dariusz Filar.

Wyjdziemy z kryzysu

2014 rok ma być lepszy dla większości krajów strefy euro, w tym także dla Polski, dla której prognozy wzrostu PKB obciął ostatnio zarówno MFW, Bank Morgan Stanley i kilka innych instytucji finansowych. Przewidują oni, że tempo wzrostu gospodarczego w Polsce wyniesie 1,5 proc. Poprzednie prognozy resortu, którym zarządza Jacek Rostoski mówiły natomiast o tempie rzędu 2,2 proc. Jest to zatem ogromny spadek. - _ Polska gospodarka weszła w rok 2013 w gorszej kondycji niż zakładaliśmy, a ogólny odczyt za bieżący rok będzie dość niski jak na polskie standardy _ - stwierdził Bank Morgan Stanley w swoim komentarzu. - _ 1,5-procentowy wzrost w Polsce, to jest de facto stagnacja, która
wywoła tendencje do konsolidacji na poszczególnych rynkach _ - skomentował Jeremi Mordasewicz, doradca zarządu Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan.

Dynamika polskiego PKB src="http://www.money.pl/u/money_chart/graphchart_ns.php?ds=1483225200&de=1491231660&sdx=0&i=&ty=1&ug=1&s%5B0%5D=PKN&colors%5B0%5D=%230082ff&s%5B1%5D=LTS&colors%5B1%5D=%23e823ef&fg=1&fr=1&w=600&h=300&cm=0&lp=1&rl=1"/>

Bank jednak nie przekreśla całkowicie starań Polski. Jako pozytywne działania rządu, Morgan Stanley odnotowuje ustanowienie wehikułu inwestycyjnego w postaci Polskich Inwestycji Rozwojowych, jak również najnowsze wytyczne KNF związane z polityką kredytową, czyli obniżeniem tzw. rekomendacji T. Pozytywny efekt mają przynieść także redukcje stóp procentowych.

To wszystko może spowodować, że Polska, wraz z resztą unijnych krajów odbije w 2014 roku. Szacuje się, że tempo wzrostu naszego PKB powinno wynieść około 3 proc. Mniej optymistyczny jest natomiast Eurostat, który twierdzi, że polskie PKB wzrośnie w 2013 roku zaledwie o 1,2 proc., a w 2014 o 2,2 proc.

Dziś także dowiemy się, jak w pierwszym kwartale 2013 roku zachowuje się PKB Stanów Zjednoczonych. Według danych Eurostatu, w 2012 roku wzrosło ono o 2,2 proc., a w bieżącym roku ma osiągnąć tempo rzędu 1,9 proc. Zwolni więc podobnie, jak zwalnia w Europie i odbije w 2014 roku do 2,6 proc. Wynika z tego zatem, że świat z kryzysu, który rozpoczął się w 2009 roku, zacznie wychodzić dopiero za rok, a nie tak jak spodziewano się do tej pory, w połowie 2013.