Wyzwania, z jakimi mierzą się samorządy w Polsce i w Europie, to tylko jeden z tematów Kongresu, ale format tego wydarzenia umożliwia spojrzenie w znacznie szerszym kontekście – ranga zaproszonych gości gwarantuje najwyższy poziom rozmów o kwestiach współpracy samorządów z władzą centralną, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi. Warto zwrócić także uwagę na fakt, że globalna polityka kształtowana jest dzisiaj w coraz większym stopniu przez największe miasta, które aktywnie działają na arenie międzynarodowej.
Metropolie samodzielnie rozwijają sieci i projekty partnerskie, dzielą się informacjami, podpisują umowy o współpracy, przyczyniają do opracowywania polityk krajowych i międzynarodowych. „Megamiasta” takie jak Tokio, Nowy Jork i Londyn mają gospodarki wielkości PKB Kanady, Hiszpanii czy Szwecji. Jest zatem oczywiste, że dyplomacja miast jest obecnie ważniejsza, niż kiedykolwiek wcześniej. Do udziału w sesji plenarnej pierwszego dnia kongresu zatytułowanej Rola dyplomacji miast w wielkiej polityce zostali zaproszeni Frank Ross, burmistrz Edynburga, miasta które ma najsilniejszą gospodarkę spośród wszystkich miast Wielkiej Brytanii - poza Londynem, Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa, Virginia Raggi, burmistrz Rzymu i Andi Seferi, wiceburmistrz Tirany.
Bez silnego i sprawnego samorządu terytorialnego trudno dzisiaj mówić o nowoczesnej demokracji. Dyskusja na ten temat odbędzie się drugiego dnia krakowskiego Kongresu. Swój udział w sesji Silny samorząd fundamentem demokracji potwierdzili już m. in. Zdzisław Krasnodębski, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego, Ignacio Sánchez Amor wiceprzewodniczący Parlamentarnego Zgromadzenia OBWE, sekretarz stanu w Ministerstwie Polityki Terytorialnej i Służby Cywilnej (Hiszpania), Martin Zeil, były minister gospodarki Bawarii, partner w SLB Kloepper Rechtsanwälte i Irakli Kadagiszwili, gubernator Kachetii (Gruzja).
Dzięki bezpośredniemu zaangażowaniu mieszkańców w sprawy swoich regionów możliwa jest nie tylko budowa społeczeństwa obywatelskiego, ale również realizowanie najbardziej istotnych dla mieszkańców inwestycji. Czy stały rozwój regionów można więc uznać za sukces demokracji? Czy jedną z jej zdobyczy w lokalnym wymiarze jest aktywny wpływ metropolii na kształtowanie globalnej polityki? O tym już na początku kwietnia podczas V Europejskiego Kongresu Samorządów w Krakowie.