Stypendium socjalne - co to jest, kto się może o nie ubiegać?

Stypendium socjalne to świadczenie pieniężne przyznawane uczniom i studentom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej. Przyznawane jest ono na wniosek osób zainteresowanych i wypłacane jest co miesiąc jako bezzwrotna pomoc materialna. Dokładne regulacje i definicja stypendium socjalnego znajduje się w Ustawie z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Stosowanie do przepisów ustawie o systemie oświaty stypendium socjalne przyznawane jest uczniom szkół podstawowych i średnich, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej. Jest ono udzielane na okres nie krótszy niż 1 miesiąc i nie dłuższy niż 10 miesięcy w danym roku szkolnym.

Stypendium socjalne dla uczniów przyznawane jest natomiast na częściowe lub całkowite pokrycie wydatków związanych z udziałem w zajęciach edukacyjnych, lub pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym. Wówczas konieczne jest udokumentowanie zakupów szkolnych i przedłożenie rachunków oraz faktur w wyznaczonym odgórnie terminie. 

Stypendium socjalne przysługuje uczniom szkół publicznych i niepublicznych oraz słuchaczom publicznych kolegiów nauczycielskich, językowych i kolegiów pracowników służb społecznych do czasu ukończenia edukacji, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24. roku życia. Ponadto ubiegać się o stypendium socjalne mogą wychowankowie publicznych i niepublicznych ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych do czasu ukończenia realizacji obowiązku nauki oraz uczniowie szkół niepublicznych nieposiadających uprawnień szkół publicznych dla młodzieży i dorosłych również do ukończenia realizacji obowiązku nauki. 

Świadczenia pieniężne przeznaczone są dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej spowodowanej:

• niskim dochodem na osobę w rodzinie,
• alkoholizmem, narkomanią lub innym uzależnieniem,
• ciężką chorobą,
• bezrobociem,
• wielodzietnością/rodziną niepełną.

Do uzyskania stypendium socjalnego konieczne jest także spełnienie warunku kryterium dochodu. Miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie ubiegającej się o świadczenie nie może przekraczać 528 zł. 

Wniosek o przyznanie stypendium socjalnego dla uczniów szkół podstawowych i średnich powinien zostać złożony w trakcie roku szkolnego od 1 do 15 września we właściwym dla miejsca zamieszkania ośrodku pomocy społecznej. Deklarację składa rodzic, opiekun lub dziecko, jeżeli jest pełnoletnie.

Do wniosku o stypendium należy dołączyć dokumenty umożliwiające określenie sytuacji finansowej rodziny m.in.:

• zaświadczenie o wysokości dochodów uzyskanych przez wszystkich członków rodziny za ostatni miesiąc,
• zaświadczenie z zakładu pracy, ZUS-u/KRUS-u o rencie lub emeryturze,
• oświadczenie o wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych,
• kopię odpisu wyroku sądowego o wysokości alimentów lub ich nieściągalności,
• w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej - zaświadczenie z urzędu skarbowego.

Stypendium socjalne dla studentów to również forma świadczenia pieniężnego przeznaczona dla studentów studiów niestacjonarnych i stacjonarnych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej. Otrzymane w ten sposób świadczenie student może następnie przeznaczyć na opłacenie wydatków związanych z podjęciem przez niego studiów. Przyznawane jest ono na rok lub na semestr akademicki. 

Ile wynosi stypendium socjalne dla studenta? Wysokość uzyskanego stypendium socjalnego dla studentów będzie zależna od dochodów osiąganych na jedną osobę w rodzinie oraz od miejsca zamieszkania studenta. Jeżeli mieszka on poza domem rodzinnym, wówczas może liczyć na przyznanie wyższego stypendium. Na ostateczną wysokość świadczenia wpływ ma także ilość wniosków złożonych w danym roku akademickim.

Stypendium socjalne przysługuje studentowi na studiach stacjonarnych, zaocznych lub wieczorowych, na studiach pierwszego stopnia, drugiego stopnia lub na jednolitych studiach magisterskich, lub doktoranckich. Świadczenie przysługuje studentom uczącym się zarówno na uczelniach publicznych, jak i prywatnych. 

Aby uzyskać stypendium socjalne, konieczne jest spełnienie kryterium dochodowego. Rektor uczelni co roku w porozumieniu z samorządem studenckim ustala wysokość dochodu na osobę w rodzinie studenta. Próg musi jednak mieścić się w odgórnie ustalonych kwotach, które wynoszą od 780 zł do 1051,70 zł. Jeżeli dochód w rodzinie studenta na osobę wynosi więcej niż odgórny próg, wówczas nie przysługuje mu świadczenie. 

Wniosek o stypendium socjalne na studiach należy złożyć we właściwej uczelni. Każda z nich natomiast ustala indywidualny termin składania wniosków. Najczęściej jednak termin ten przypada na październik. Przy obliczaniu dochodów studenta pod uwagę brane są dochody jego rodziców, małżonka, rodzeństwa lub dzieci. W związku z tym wraz ze wnioskiem o stypendium należy przedstawić:

• zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o wysokości dochodów, oświadczenie o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz oświadczenie o dochodach niepodlegających opodatkowaniu studenta, jego rodziców (każdego z osobna) oraz rodzeństwa (jeżeli ukończyło 18. rok życia).

Student może także ubiegać się o świadczenie bez wykazywania dochodów rodziców pod warunkiem, że nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z nich i potwierdził ten fakt w stosownym oświadczeniu oraz spełnia jeden z następujących warunków:

• ukończył 26. rok życia,
• pozostaje w związku małżeńskim,
• ma na utrzymaniu dzieci.

Lub jeżeli spełnia łącznie następujące przesłanki:

• posiadał stałe źródło dochodów w ostatnim roku podatkowym,
• posiada stałe źródło dochodów w bieżącym roku podatkowym
• jego miesięczny dochód w okresach, o których mowa w lit. a i b, jest wyższy lub równy 1,15 sumy kwoty określonej w art. 5 ust. 1 i kwoty określonej w art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych,
• nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców i potwierdził ten fakt w oświadczeniu.

Czy stypendium socjalne należy wykazać w deklaracji PIT? Stypendia, które zawarte są w Ustawie z dnia 20 lipca 2018 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w tym stypendium socjalne są zwolnione od podatku dochodowego. Oznacza to, że studenci otrzymujący stypendium socjalne z budżetu państwa, samorządu oraz ze szkół i uczelni nie muszą wskazywać stypendium socjalnego w rocznej deklaracji PIT.