Świadczenie przedemerytalne — dla kogo i na jakich zasadach?

Świadczenie przedemerytalne, nazywane także zasiłkiem przedemerytalnym może zostać przyznane osobie, które spełnia łącznie dwa rodzaje warunków. Pierwsze z nich są wspólne dla wszystkich osób ubiegających się o świadczenie i dotyczą statusu osoby bezrobotnej, a drugie są uzależnione od indywidualnej sytuacji ubezpieczonego, m.in. wieku, stażu pracy czy przyczyn ustania stosunku pracy. 

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby otrzymać świadczenie przedemerytalne? Wspólne warunki do przyznania świadczenia przedemerytalnego są powiązane ze statusem osoby bezrobotnej, dlatego prawo do świadczenia przysługuje osobom, które:

• przez okres co najmniej 180 dni pobierały zasiłek dla bezrobotnych,
• są zarejestrowane jako osoby bezrobotne,
• w okresie pobierania dla bezrobotnych nie odmówiły bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• złożyły wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w ciągu 30 dni od dnia wydania przez urząd pracy dokumentu potwierdzającego, że przed 180 dni pobierały zasiłek dla bezrobotnych.

Należy pamiętać, że jeśli osoba ubiegająca się o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w trakcie pobierania zasiłku dla bezrobotnych była zatrudniona w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych, albo innej pracy zarobkowej a wykonywanie tych prac zakończyło się po 180 dniach pobierania zasiłku, wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego musi złożyć w ciągu 30 dni od dnia ustania tego zatrudnienia.

W przypadku, gdy przekroczy ustalony termin, otrzyma decyzję o odmowie przyznania świadczenia przedemerytalnego. Może jednak zgłosić wniosek o przywrócenie terminu na złożenie wniosku, a ZUS w uzasadnionych przypadkach rozpatrzy go pozytywnie. 

Oprócz wymienionych wyżej warunków dotyczących wszystkich chętnych osoba starająca się o świadczenie przedemerytalne musi także spełnić inne warunki. W każdym z wymienionych przypadków musi spełnić je łącznie. 

W przypadku rozwiązania umowy o pracę z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy są to:

• zatrudnienie u tego pracodawcy przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy,
• ukończone co najmniej 56 lat w przypadku kobiety lub 61 lat w przypadku mężczyzny,
• posiadanie wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, który wynosi co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny.

Gdy przyczyną rozwiązania umowy o pracę jest likwidacja lub niewypłacalność pracodawcy można przejść na świadczenie emerytalne bez względu na wiek, jeśli okres uprawniający do emerytury wynosił co najmniej 34 lata dla kobiety lub co najmniej 39 lat dla mężczyzny (przed końcem roku poprzedzającego rozwiązanie umowy).

W przypadku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy w wyniku zwolnień grupowych lub likwidacji stanowiska pracy są to:

• zatrudnienie u tego pracodawcy przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy,
• ukończone co najmniej 55 lat w przypadku kobiety lub 60 lat w przypadku mężczyzny,
• posiadanie wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 30 lat dla kobiety i 35 lat dla mężczyzny.

Gdy przyczyna rozwiązania umowy o pracę dotyczy zakładu pracy, można przejść na świadczenie emerytalne bez względu na wiek, jeśli okres uprawniający do emerytury wynosił (przed końcem roku poprzedzającego rozwiązanie umowy) co najmniej 35 lat dla kobiety lub co najmniej 40 lat dla mężczyzny. 

W przypadku ogłoszenia upadłości własnej firmy są to:

• prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej do dnia ogłoszenia upadłości nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące i opłacanie w tym czasie składek na ubezpieczenia społeczne,
• do dnia ogłoszenia upadłości ukończone co najmniej 56 lat w przypadku kobiety i 61 lat w przypadku mężczyzny,
• posiadanie wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny.

W przypadku ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy:

• zarejestrowanie się w urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty,
• pobieranie nieprzerwanie renty przez co najmniej 5 lat,
• ukończenie co najmniej 55 lat w przypadku kobiety lub co najmniej 60 lat w przypadku mężczyzny,
• posiadanie okresu uprawniającego do emerytury wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny.

W przypadku ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna z powodu śmierci osoby, nad którą sprawowano opiekę:

• zarejestrowanie się w urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna z powodu śmierci osoby, nad którą sprawowano opiekę,
• pobieranie świadczenia z tytułu sprawowania opieki nad niepełnosprawną osobą nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni,  
• do dnia ustania prawa do świadczenia ukończenie co najmniej 55 lat w przypadku kobiety lub 60 lat w przypadku mężczyzny,
• posiadanie wymaganego okresu uprawniającego do emerytury, wynoszącego co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny.

W sytuacji, gdy osoba ubiegająca się o świadczenie przedemerytalne nie spełni wyżej wymienionych warunków, musi się liczyć z odmową przyznania zasiłku przedemerytalnego. 

ZUS może jednak zawiesić lub obniżyć świadczenie. Kiedy ma to miejsce? W przypadku:

• zbyt wysokich dodatkowych przychodów osiągniętych przez pobierającego świadczenie,
• nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty inwalidzkiej,
• podjęcia wypłaty renty strukturalnej lub świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej. 

Jeśli przychody z pracy lub innej formy zatrudnienia będą wyższe niż graniczna miesięczna kwota przychodu wynosząca 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, wówczas ZUS zawiesi wypłacanie świadczenia. 

W przypadku, gdy przychody będą wyższe niż dopuszczalna miesięczna kwota przychodu, wynosząca 25 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczą granicznej miesięcznej kwoty przychodu, czyli 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, wówczas ZUS obniży świadczenie o kwotę przekroczenia dopuszczalnej kwoty.

Ile wynosi świadczenie przedemerytalne? Kwota obowiązująca od 1 marca 2022 r. wynosi 1350,70 zł miesięcznie, czyli 1060,62 zł na rękę. Jednak osoby, które mają przyznane świadczenie po ustaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, mogą liczyć na zasiłek w wysokości ostatnio pobieranej renty. Co ważne, wysokość świadczenie przedemerytalnego podlega corocznej waloryzacji na takich samych zasadach jak emerytury oraz renty.