Świadczenie wychowawcze - co to jest?
Świadczenie wychowawcze to zapomoga finansowa wypłacana ze środków publicznych. Jej celem jest pokrycie wydatków związanych z wychowaniem dziecka, z opieką nad nim oraz zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Wszelkie kwestie dotyczące świadczenia wychowawczego reguluje natomiast ustawa z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowaniu dzieci.
Kto może uzyskać świadczenie wychowawcze?
Prawo do świadczenia wychowawczego przysługuje matce/i lub ojcu, jeżeli dziecko pozostaje na utrzymaniu rodzica/rodziców, opiekunowi faktycznemu lub opiekunowi prawnemu dziecka oraz dyrektorowi domu pomocy społecznej. Świadczenie 500+ przysługuje wyżej wymienionym osobom bez względu na uzyskiwanego przez nie dochody.
Jeżeli dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu pozostaje pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych, będących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z nich osobno w wysokości połowy. Warunkiem uzyskania połowy świadczenia jest zaś sprawowanie opieki nad dzieckiem w porównywalnych i powtarzających się okresach czasu.
Prawo do świadczenia mają zarówno obywatele Polski, jak i określone grupy cudzoziemców, jeśli osoby te zamieszkują terytorium RP przez okres, w jakim mają otrzymywać świadczenie, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Komu nie przysługuje świadczenie wychowawcze?
Świadczenie 500+ nie przysługuje rodzicom ani opiekunom dzieci, które:
- wstąpiły w związek małżeński,
- zostały umieszczone w instytucji, która zapewnia nieodpłatne pełne utrzymanie: w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, szkole wojskowej lub inne szkole.
Zapomoga finansowa w wysokości 500 zł nie będzie wypłacona również wtedy, gdy pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko lub rodzicowi/opiekunowi przysługuje za granicą świadczenie o podobnym charakterze.
Jak złożyć wniosek o świadczenie wychowawcze na dziecko?
Od 1 stycznia 2022 roku wnioski o przyznanie świadczenia wychowawczego 500+ należy składać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Matka lub ojciec dziecka składa wniosek SW-R. Osoba, która sprawuje pieczę zastępczą nad dzieckiem, jest opiekunem prawnym lub faktycznym składa wniosek SW-O. Z kolei dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, opiekuńczo-terapeutycznej, interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego lub domy pomocy społecznej składa wniosek SW-D.
W określonych przypadkach do wniosku o świadczenie wychowawcze trzeba dodatkowo dołączyć:
- odpis zupełny aktu urodzenia dziecka, jeżeli ojciec dziecka jest nieznany,
- odpis prawomocnego wyroku sądowego orzekającego rozwód lub separację, jeżeli wnioskodawcą jest osoba rozwiedziona lub będąca w separacji,
- zaświadczenie sądu o toczącym się postępowaniu w sprawie przysposobienia dziecka, jeżeli wniosek składany jest przez opiekuna faktycznego,
- orzeczenie sądu ustanawiające opiekę prawną oraz zaświadczenie sądu potwierdzające objęcie obowiązków przez opiekuna prawnego, jeśli wniosek składany jest przez opiekuna prawnego,
- decyzję labo orzeczenie o umieszczeniu dziecka w domu pomocy społecznej, jeżeli wniosek składa dyrektor DPS,
- orzeczenie sądu o ustanowieniu opieki naprzemiennej, jeżeli opieka sprawowana jest na przemian z drugim rodzicem,
- dokument potwierdzający charakter pobytu cudzoziemca w Polsce.
Wnioski następnie należy składać wyłącznie drogą elektroniczną poprzez PUE ZUS, portal informacyjno-usługowych Emp@tia lub bankowość elektroniczną.
Ile wynosi świadczenie wychowawcze?
Świadczenie wychowawcze w ramach Programu Rodzina 500+ wynosi 500 zł na każde dziecko. Prawo do świadczenia ustalane jest zaś na roczny okres świadczeniowy, który trwa od 1 czerwca do 31 maja następnego roku. Jeżeli z kolei dziecko urodzi się lub ukończy 18. rok życia w trakcie miesiąca, wówczas ZUS wypłaci świadczenie w niższej wysokości.
Kwota za niepełny miesiąc zostanie ustalona poprzez podzielenie kwoty świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w danym miesiącu. Otrzymaną w ten sposób kwotę następnie mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Ostateczna kwota zaś zaokrąglana jest do 10 groszy w górę.
Świadczenie wypłacane jest każdorazowo w formie bezgotówkowej na podany we wniosku rachunek płatniczy w Polsce lub rachunek bankowy w państwie członkowskim, pod warunkiem że wnioskodawca mieszka w danym kraju.
Kiedy wypłacane jest świadczenie wychowawcze 500+?
Termin wypłaty zapomogi finansowej dla rodzin zależny jest od tego, w jakim terminie zostanie złożony kompletny wniosek. Jeżeli dokumenty zostaną złożone:
- od 1 do 31 maja ZUS wypłaci świadczenie do 31 lipca,
- od 1 do 30 czerwca ZUS wypłaci świadczenie do 31 sierpnia,
- od 1 do 31 lipca, ZUS wypłaci świadczenie do 30 września,
- od 1 do 31 sierpnia ZUS wypłaci świadczenie do 31 października.