System kaucyjny wymaga dobrego i przemyślanego przygotowania

Lidl Polska jest firmą społecznie odpowiedzialną, która nieustannie działa w zakresie obszarów określonych w strategii CSR na lata 2020-2025, są to: ochrona klimatu, ochrona zasobów, poszanowanie bioróżnorodności, uczciwe działanie, promocja zdrowia i zaangażowanie w dialog. W strategii sieci duże pole zajmują działania wspierające środowisko, które są podejmowane z myślą o przyszłości planety oraz jakości życia naszych klientów i pracowników.

Jednym z takich rozwiązań jest test systemu kaucyjnego. W tym celu Lidl Polska w wybranych sklepach udostępnił klientom butelkomaty, do których mogą zwrócić plastikową butelkę i otrzymać za to kupon rabatowy na 5 groszy. Ze względu na koszt zakupu recyklomatów oraz skomplikowany proces dostosowania obiektów, test prowadzony jest jednak w niewielkiej części sklepów.

Efektywne wdrożenie systemu kaucyjnego, wymaga starannych przygotowań, do których potrzebny jest czas. Instalacja butelkomatów w sklepach – np. w ponad 850 obiektach Lidl Polska – z uwagi na krótki termin (do końca 2024 roku) stanowi ogromne wyzwanie organizacyjno-logistyczne.

Mamy duże doświadczenie z systemem kaucyjnym w Europie i popieramy jego wprowadzenie w Polsce, jednak nie 1 stycznia 2025 roku. Żaden kraj nie poradził sobie z efektywnym wdrożeniem w krótszym czasie niż dwa lata. Dokładamy wszelkich starań, by wyposażyć każdy sklep w butelkomat, jednak jest ryzyko, że w części sklepów nie będą one uruchomione wraz z początkiem 2025 roku. Warto również dodać, że dostosowanie naszych obiektów wiąże się z wysokimi kosztami przebudowy sklepów, by wydzielić odrębne pomieszczenia dla zbiórki opakowań kaucyjnych lub przestrzeni oraz zakupu butelkomatów. Wdrożenie systemu kaucyjnego już za kilka miesięcy stanowi ogromne wyzwanie nie tylko dla sieci handlowych – o przesunięcie terminu o rok wnioskują m.in. producenci napojów – dodaje Ryszard Machoj, Członek Zarządu ds. Sprzedaży w Lidl Polska.

Wyzwaniem będzie także zbiórka opakowań po produktach mlecznych. Pozostałości po mleku szybko fermentują, tworząc zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne oraz problemy zapachowe (odory). Powodują też zabrudzenie maszyn do zbiórki butelek i ich korozję. Produkty mleczne w systemie kaucyjnym doprowadzą do zanieczyszczenia plastiku w większym stopniu niż w obecnym systemie komunalnym, gdzie opakowania nie są zgniatane/nacinane w pojemniku. Z tych przyczyn wspomniane opakowania powinny zostać zwolnione z obowiązku selektywnej zbiórki, a tym samym wyłączone z systemu kaucyjnego – w ten sposób postąpiło wiele krajów europejskich, nawet te, które niedawno wprowadziły system kaucyjny, jak np. Słowacja, Rumunia i Węgry, nie zdecydowały się na zbiórkę opakowań po mleku.

Wraz z upływem czasu, rośnie liczba wątpliwości związanych z systemem kaucyjnym – a przede wszystkim z jego tak szybkim wprowadzeniem. Część z nich dotyczy zbiórki butelek szklanych, która prowadzona w obecnym kształcie – przynosi bardzo dobre efekty, a poziom zwrotu szklanych butelek wielokrotnego użytku jest wysoki – według Browarów Polskich efektywność obecnego systemu dot. zwrotnych butelek to 90-92%. Nie widać więc powodów, dla których obecny system miałby ulec zmianom poprzez włączenie butelki szklanej do przyszłego systemu kaucyjnego. Pozytywnym rozwiązaniem byłoby również zwolnienie kaucji z VAT dla wszystkich rodzajów opakowań: butelek plastikowych, puszek oraz butelek szklanych. Na skuteczne funkcjonowanie przyszłego systemu kaucyjnego duży wpływ będzie miała jego organizacja – najlepiej aby była efektywna, a nie zbyt skomplikowana, a przede wszystkim opierała się na jednolitych zasadach bez konieczności zawierania umów pomiędzy każdym sklepem a każdym operatorem.

Najlepszym rozwiązaniem wydaje się być dialog z podmiotami obecnymi na rynku, którym zostanie objęty system kaucyjny. Ministerstwo Klimatu i Środowiska dostrzega wątpliwości interesariuszy, w związku z czym opublikowało projekt zmiany ustawy kaucyjnej. Można mieć tylko nadzieję, że trwające właśnie konsultacje społeczne pozwolą na uwzględnienie niezbędnych postulatów i zmianę prawa tak, aby stworzyć bezpieczny, skuteczny i wygodny dla obywateli system. Jednak, aby taki powstał, konieczne jest również stworzenie jednolitego systemu informatycznego, który zapewni odpowiedni przepływ informacji i rozliczeń. Brak takiego systemu oraz organizacji parasolowej nad wszystkimi operatorami może doprowadzić do zwiększenia kosztów systemu kaucyjnego, a nawet do nadużyć finansowych.