Tarcza 2.0. już jest czy dopiero powstaje? Wyjaśniamy założenia poszczególnych projektów

W nocy z 8 na 9 kwietnia Sejm uchwalił kolejną odsłonę tarczy antykryzysowej. Jest to projekt ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (druk sejmowy 330). Pisaliśmy o nim więcej tu.

Z Sejmu trafi do Senatu, a tam senatorowie mają się nim zająć najwcześniej w środę po Wielkanocy, czyli 15 kwietnia. Procedura uchwalania może być przyspieszona, czyli nie będzie poprawek i ustawa trafi prosto na biurko prezydenta.

Projekt uchwalony przez Sejm w nocy z 8 na 9 kwietnia nazwaliśmy tarczą antykryzysową 1.1., gdyż jest ona jedynie uzupełniłem już obowiązujących przepisów, które weszły w życie, czyli tarczy 1.0.

Podkreślała to zresztą wicepremier Jadwiga Emilewicz oraz minister Łukasz Schreiber z kancelarii premiera, współtwórca ustawy. Twierdzili, że uchwalona przez Sejm tarcza 1.1. "ma charakter techniczny i jest rozszerzeniem tarczy 1.0. oraz jej korektą".

Tarcza 1.0. to natomiast formalnie Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. O jej szczegółowych rozwiązaniach pisaliśmy m.in w poradniku: Tarcza Antykryzysowa. Kto może liczyć na pomoc?

Najważniejsze rozwiązania tarczy 1.1 przedstawiamy poniżej w tekście. Dotyczą one m.in. rozszerzenia trzymiesięcznych wakacji składkowych w ZUS na firmy zatrudniające od 10 do 49 pracowników, udostępnienie mikropożyczek do 5 tys. zł samozatrudnionym oraz wydłużenie maksymalnie do 3 miesięcy świadczenia przestojowego (2080 zł brutto) dla samozatrudnionych i osób na umowach cywilnoprawnych.

Chodzi o środki przekazywane z budżetu państwa czy samorządów, jak i te pochodzące z innych źródeł, takich jak darowizny instytucji i osób prywatnych.

a. Pomoc Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP) przedsiębiorcom z wybranych branż, szczególnie firmom z sektora transportowego. Ma ona na celu zapewnienie utrzymania finansowania leasingowania floty transportowej oraz udzielanie firmom pożyczek z 15-miesięczną karencją w spłacie.

b. Rozszerzenie kręgu mikroprzedsiębiorców, którzy będą uprawnieni do skorzystania z mikropożyczki w kwocie 5 tys. zł, o podmioty, które nie zatrudniają pracowników, czyli o samozatrudnionych. Pożyczka ta będzie im umorzona, jeśli utrzymają działalność przez okres trzech miesięcy od jej otrzymania.

c. Rozszerzenie kręgu przedsiębiorców, którzy będą uprawnieni do skorzystania
z 3-miesięcznych "wakacji składkowych" tj. zwolnienia ze wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Chodzi o firmy, które zatrudniają od 10 do 49 osób oraz spółdzielnie socjalne. Będą one zwolnione z opłacania składek, ale tylko w połowie. To znaczy, że państwo dopłaci im tylko 50 proc. łącznej kwoty nieopłaconych należności wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc. Resztę przedsiębiorcy będą musieli pokryć z własnej kieszeni.

d. Nie jednorazowe, ale maksymalnie trzymiesięczne postojowe w kwocie 2080 zł miesięcznie dla samozatrudnionych oraz osób na umowach cywilnoprawnych. Warunkiem przedłużenia wypłaty świadczenia na kolejne miesiące będzie oświadczenie, że sytuacja materialna danej osoby nie uległa poprawie.

e. Możliwość renegocjacji warunków kredytu bankowego przez wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od ich wielkości (ostateczne rozwiązania będą oczywiście wynikiem negocjacji stron umowy kredytu).

a. Wyposażenie placówek ochrony zdrowia w szybkie łącza internetowe i sprzęt umożliwiający prowadzenia zdalnej diagnostyki medycznej (celem ograniczenia konieczności fizycznych kontaktów pacjentów z lekarzami) oraz równoległe wyposażenie osób ze szczególnych grup społecznych (osoby starsze, osoby niepełnosprawne) w urządzenia i usługi umożliwiające wykonywanie codziennych aktywności (w tym korzystanie z usług ochrony zdrowia) w sposób zdalny. Do tego celu powołany będzie Fundusz Szerokopasmowy. Zostanie zasilony jednorazową dotacją z budżetu państwa w wysokości 87 mln zł.

b. Zachowanie uprawnień niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy przez ratowników Państwowego Ratownictwa Medycznego, w przypadku ich wygaśnięcia.

a. Rolnikom i pracującym z nimi domownikom, w sytuacji objęcia obowiązkową kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizacją w związku z COVID-19, przysługiwał będzie zasiłek w wysokości 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli 1300 zł).

a. List polecony będzie mógł być doręczony do skrzynki pocztowej bez konieczności składania wniosku na poczcie.

b. Odbiór przesyłki kurierskiej bez potwierdzenia odbioru.

a. Zachowanie ważności do 30 czerwca 2020 r.: praw jazdy, uprawnień do kierowania pojazdami oraz szkoleń okresowych i badań lekarskich i psychologicznych do pracy na stanowisku kierowcy, których termin ważności upłynął w czasie narodowej kwarantanny.

b. Zachowanie ważności w okresie do 14 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pozwoleń czasowych i tablic rejestracyjnych.

c. Zawieszenie na okres zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych oraz przedłużeniu ważności orzeczeń lekarskich i psychologicznych dla maszynistów i pracowników kolejowych zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego.

Nie ma w niej wyczekiwanych przez przedsiębiorców rozwiązań prawnych, które pomogłyby przetrwać przestoje.

Ich postulaty ma uwzględniać kolejny projekt przygotowywany przez resort rozwoju, czyli tarcza 2.0. Ostateczny kształt projektu mamy poznać przyszłym tygodniu.

Z udostępnionych przez przedsiębiorców z BCC dziennikarzom założeń projektu wynika, że ustawa ma koncentrować m.in. na: zmianach w kwestii obniżania wynagrodzeń. Może pojawić się limit 20 proc. takiej obniżki. Będzie też autopoprawka dotycząca daty składania wniosku o pomoc. Obecny zapis ustawy stanowi, że pomoc jest udzielana "na dzień złożenia wniosku" (czyli np. od 15 kwietnia), a będzie "od miesiąca, w którym został złożony", czyli jeśli firma złoży wniosek w środku miesiąca to i tak pomoc dostanie od 1 kwietnia.

Obniżka pensji ma również być traktowana jako utrata dochodu, co jest istotne przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych czy z funduszu alimentacyjnego.
Tarcza 2.0 ma również zawiesić niektóre elementy prawa budowlanego.

W środę, 8 kwietnia br. podczas konferencji w NBP premier Mateusz Morawiecki zapowiedział powstanie jeszcze innej tarczy, finansowej. Ma opierać się na częściowo bezzwrotnych pożyczkach i subwencjach dla wszystkich firm (bez względu na wielkość), które odczuły skutki pandemii koronawirusa, w zamian za utrzymanie miejsc pracy.

Łączna wartość pożyczek to 100 mld zł. Z programu może skorzystać 670 tys. firm.

Za realizację programu, który jest częścią dotychczasowej tarczy antykryzysowej, odpowiada Polski Fundusz Rozwoju.
Celem programu jest ochrona rynku pracy i zapewnienie firmom płynności finansowej. Wartość udzielonej pomocy w ramach tarczy finansowej to 100 mld zł, z czego aż 60 mld to pomoc bezzwrotna.

• mikrofirmy (zatrudniające co najmniej jednego pracownika) – do nich trafi 25 mld zł,
• małe i średnie przedsiębiorstwa – 50 mld zł,
• duże firmy – 25 mld zł.

Pokrycie kosztów działalności, w tym pensji dla firm:
1. zatrudniających od 1 do 9 pracowników (bez samozatrudnionych), których roczny obrót lub suma bilansowa nie przekracza 2 mln euro,
2. które dotknął spadek przychodów o co najmniej 25 proc. w dowolnym miesiącu po 1 lutego 2020 r. w porównaniu do poprzedniego miesiąca lub analogicznego miesiąca ubiegłego roku w związku z COVID-19,
3. objętych zakazem prowadzenia działalności z uwagi na restrykcje sanitarne.
Maksymalna kwota subwencji zależy od skali spadku przychodów oraz liczby zatrudnionych i wynosić może do 324 tys. zł (średnio 70-90 tys. zł),
4. 75 proc. wartości subwencji może być bezzwrotne,
5. 25 proc. wartości jest bezzwrotne pod warunkiem kontynuowania działalności w ciągu 12 miesięcy od jej udzielenia,
6. dodatkowe 50 proc. subwencji jest bezzwrotne w zależności od poziomu utrzymania średniego zatrudnienia w okresie 12 miesięcy. Jeśli przedsiębiorca zwolni swoich pracowników, wówczas zwróci odpowiednio wyższy procent subwencji.
Subwencja ma zabezpieczenie w postaci weksla.

Finansowanie skierowane jest do firm:
1. zatrudniających od 10 do 249 pracowników,
2. których roczny obrót nie przekracza 50 mln euro lub suma bilansowa nie przekracza 43 mln euro.
Zasady są zbliżone do tych, którym podlegają mikrofirmy (co najmniej 25 proc. spadek przychodów, zwrot po 3 latach).
Główne różnice to maksymalna kwota subwencji, która stanowi 4 proc., 6 proc. lub 8 proc. sprzedaży rocznej w zależności od skali spadku sprzedaży do maksymalnie 3,5 mln zł (średnio 1,9 mln zł).

75 proc. subwencji finansowej może być bezzwrotne, w tym 37,5 proc. w zależności od poniesionej przez przedsiębiorstwo straty na sprzedaży, a dodatkowo 37,5 proc. subwencji w zależności od utrzymania średniego zatrudnienia w okresie 12 miesięcy.
Zwrot subwencji przez przedsiębiorcę będzie proporcjonalnie wyższy w przypadku spadku zatrudnienia.

Warunkiem skorzystania z pomocy jest:
1. prowadzenie działalności na dzień 31 grudnia 2019 r.,
2. niezaleganie z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenia społeczne na dzień 29 lutego 2020 r. lub na dzień udzielenia finansowania,
3. posiadanie rezydencji podatkowej w Polsce,
4. rozliczanie podatków za ostatnie 2 lata obrotowe w Polsce.

Trzy formy wsparcia:
1. Pożyczki lub obligacje na okres 2 lat o wartości nawet do 1 mld zł,
2. Pożyczki preferencyjne na okres 3 lat częściowo bezzwrotnych i uzależnionych od straty finansowej oraz utrzymania zatrudnienia o wartości do 750 mln zł,
3. Udziały lub akcje na zasadach rynkowych, lub w ramach pomocy publicznej o wartości do 1 mld zł.

Wiele wskazuje, że kolejne tarcze mogą już nie powstać. Zamiast tego resort rozwoju kierowany przez Jadwigę Emilewicz pracuje nad scenariuszami odmrażania gospodarki po zdjęciu z firm restrykcji.

Kiedy życie gospodarcze w Polsce zostanie przywrócone do normalności? Wg Emilewicz o tym zadecyduje ostatecznie minister zdrowia, prof. Łukasz Szumowski, gdyż "rząd pracuje pod jego dyktando". Podczas czwartkowej konferencji prasowej zapowiedział to także premier Mateusz Morawiecki, który stwierdził, że możliwe rozwiązania konsultowane są z ekspertami. Efekty tych konsultacji mamy poznać "zaraz po świętach".

Przypomnijmy: swoje gospodarki uruchomiły w Europie m.in. Dania i Norwegia. Od maja rusza gospodarka Austrii. Również Czechy i Słowacja zapowiedziały otwarcie swoich firm i instytucji.

Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie.