Przegląd wieloletniego budżetu został ustalony podczas jego negocjacji w 2013 roku, jeszcze przed rozpoczęciem obecnej perspektywy finansowej, która kończy się w 2020 roku. W ramach przeglądu nie można naruszać kopert narodowych, ale możliwe są zmiany w zasadach wydawania pieniędzy.
KE podkreśla, że dodatkowe środki, jakie UE będzie miała do wydania do końca dekady, nie pociągają za sobą konieczności zwiększenia limitów wydatków ustalonych przez przywódców unijnych czy podniesienia składek krajowych.
Z 6,3 mld euro, które zostały wygospodarowane w ramach przeglądu, 3,9 mld ma zostać przeznaczone na zaradzenie kryzysowi migracyjnemu i zwalczanie jego przyczyn. Z kwoty tej 2,5 mld euro ma iść na prowadzone już teraz działania dotyczące migracji, bezpieczeństwa i kontroli granic zewnętrznych. Chodzi m.in. o utworzenie Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej, Agencji UE ds. Azylu oraz sfinansowanie projektowanej reformy wspólnego europejskiego systemu azylowego.
Kolejne 1,4 mld euro KE chce przeznaczyć na inwestycje poza UE, głównie w Afryce, by poprawiając sytuację lokalnie, ograniczać przyczyny migracji. Ze środków tych mają być też finansowane pożyczki dla rządów, by stabilizowały sytuację w krajach sąsiadujących z UE.
Druga duża pula środków z dodatkowych 6,3 mld euro ma zostać skierowana na pobudzanie wzrostu gospodarczego. KE planuje zwiększyć wydatki na ten cel o 2,4 mld euro do 2020 roku. Dzięki tym środkom ma być rozszerzony Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS). W swoim dorocznym przemówieniu o stanie UE w Parlamencie Europejskim szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker zapowiedział kontynuację i podwojenie środków na EFIS, by pobudzać inwestycje w UE. Dzięki gwarancjom z unijnego budżetu do 2020 roku inwestycje w unijną gospodarkę mają wynieść 500 mld euro.
Z 2,4 mld euro na pobudzanie wzrostu czerpać ma też Inicjatywa na rzecz zatrudnienia młodzieży, program badań naukowych i innowacji "Horyzont 2020", program Erasmus czy instrument "Łącząc Europę", który finansuje transeuropejskie sieci transportowe, energetyczne i telekomunikacyjne.
Przykładowo 50 mln euro ma zostać skierowane na inicjatywę "WiFi4EU", która ma pomagać w oferowaniu darmowych hotspotów Wi-Fi. Łączna pula na ten program zostanie w związku z tym zwiększona do 120 mln euro.
Według komunikatu KE dzięki technicznej korekcie puli środków przeznaczonych na politykę spójności na ten cel trafi dodatkowe 4,6 mld euro. Według wyliczeń KE łącznie ze zwiększeniem środków w projekcie budżetu na 2017 rok o 1,8 mld euro przegląd wieloletniego budżetu obejmuje pakiet finansowy opiewający w sumie na 13 mld euro.
Pieniądze mają pochodzić z niektórych rezerw budżetowych.
W ramach przeglądu KE zaproponowała też uproszczenie przepisów, na podstawie których można wydawać środki z budżetu UE. Naukowcy czy studenci nie będą musieli już wypełniać formularzy związanych z podróżami służbowymi. UE ma nie dublować kontroli organizacji, jeśli dokonał tego inny darczyńca, jak np. ONZ.
Nowością ma być umożliwienie obywatelom zabrania głosu na temat przeznaczenia pieniędzy na potrzeby ich miejscowości - mają oni decydować na przykład, czy chcą nowego placu miejskiego, czy raczej placu zabaw.
KE chce też stworzenia nowej rezerwy kryzysowej UE, która byłaby finansowana z niewykorzystanych środków z unijnej kasy.
Propozycjami KE teraz zajmą się przedstawiciele państw członkowskich oraz Parlament Europejski. Uzgodniony w 2013 roku budżet UE na lata 2014-2020 przewiduje, że zobowiązania unijne sięgną 960 mld euro, a rzeczywiste płatności - 908 mld euro. W przyszłym roku KE planuje wydatki na poziomie 134,9 mld euro.
Z Brukseli Krzysztof Strzępka
