Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen w corocznym Orędziu o stanie Unii przedstawiła plan działań, które mają pomóc w walce z kryzysem energetycznym w Europie, który według niej, z jednej strony wynika z działań Rosji, a z drugiej z procesów klimatycznych - zwłaszcza coraz szerzej występującej suszy.
Recepta na kryzys
Kluczowe jest uniezależnienie się od Rosji i dalsza dywersyfikacja dostaw surowców energetycznych do Europy. Ekonomiści baku PKO BP wskazali na 5 głównych punktów, które mają być receptą na kryzys.
Po pierwsze szefowa KE wskazała na konieczność ograniczenia zużycia energii elektrycznej. Zakłada także wprowadzenie pułapu przychodów dla przedsiębiorstw produkujących energię elektryczną po niskich kosztach oraz podatku od nadwyżkowych zysków, z którego przychody szacowane są na 140 mld EUR.
Zmiany obejmą również dostawy gazu. Ursula von der Leyen zapowiada dostosowania wskaźnika referencyjnego cen gazu ziemnego (TTF) do "nowej normalności" uwzględniając większą rolę LNG, a zmniejszenie dostaw gazu z gazociągów.
W październiku mają wprowadzone mechanizmy umożliwiające udzielanie gwarancji państwowych dla koncernów energetycznych w celu wsparcia ich płynności na energetycznych rynkach terminowych - wskazują ekonomiście PKO.
Reforma rynku energii
Wśród istotnych zmian znajdzie się głęboka reforma rynku energii elektrycznej. Chodzi o odejście od schematu merit orde (efektu rankingu cenowego) oraz by cena energii silniej zależała od taniej energii odnawialnej.
Jak zauważyła szefowa KE, uniezależnienie się od Rosji jest kluczowe. Nawiązała do również do wojny w Ukrainie. - Mamy nauczkę z tej wojny. Trzeba było wsłuchać się w głosy wewnątrz UE, w Polsce, krajach bałtyckich, w całej Europie Środkowo-Wschodniej, mówiące o tym, że Putin się nie zatrzyma.
W celu ograniczeniu ryzyka powtórzenia się podobnych kryzysów energetycznych należy przyspieszyć transformację gospodarki do poziomu "net-zero".
Jak wskazuję ekonomiście PKO BP, w tym celu UE utworzy Europejski Bank Wodoru, aby przy wykorzystaniu 3 mld EUR na inwestycje stworzyć masowy rynek tego surowca.
"Von der Leyen wskazała, że dotychczas z 700 mld EUR przewidzianych w NGEU wydano 100 mld EUR, a dalsze wydatkowanie środków wesprze proces transformacji europejskiej gospodarki. Ważnym jej elementem jest rozbudowa strategicznego przemysłu oraz dostępu do metali ziem rzadkich i surowców krytycznych. Przewodnicząca KE wskazała na dominującą pozycję Chin na rynku metali ziem rzadkich i konieczność uzyskania przez UE na tym polu niezależności, w analogii do wcześniejszych działań UE w obszarze baterii do samochodów elektrycznych i mikroczipów" - czytamy w komentarzu.
Nowelizacja unijnych reguł fiskalnych
Wśród najważniejszych wyzwań, przed którymi stoi UE w dziedzinie gospodarki, jedną z najważniejszych kwestii było, zdaniem analityków PKO BP, ujawnienie szczegółów odnośnie do nowelizacji unijnych reguł fiskalnych.
"Szefowa KE wskazała, że przejście na gospodarkę cyfrową i zeroemisyjną będzie wymagać większego zadłużenia, które musi zostać umożliwione przez nowe reguły fiskalne" - czytamy w komentarzu.
Szczegóły tych rozwiązań mamy poznać w październiku, ale wśród najważniejszych założeń znalazły się: większa elastyczność państw co do metod redukcji zadłużenia; większa rozliczalność realizacji wspólnie ustalonych założeń; uproszczenie zasad reguł fiskalnych.