"Pamięć pozostaje na zawsze" – to jedna z popularnych maksym, które pojawiają się na nagrobkach. Ta pamięć działać powinna na różnych poziomach: zapalanie zniczy i modlitwa za zmarłego to jedno, ale jeśli grób jest ziemny, to nie mniej istotne jest regularne wnoszenie opłaty za grób. Należy to robić co 20 lat, a sankcją za niedopełnienie obowiązku jest bardzo wysoka: zarządca cmentarza może zlikwidować grób i sprzedać to miejsce innej osobie.
"Rzeczpospolita" opisuje sprawę mężczyzny, który zażądał od właściciela cmentarza naprawienia krzywdy, jaką poniósł wskutek tego, że grób ziemny jego rodziców i dziadka został zlikwidowany, a szczątki zarządca przeniósł do wspólnego grobu. W tej niełatwej z ludzkiego punktu widzenia sąd odsunął jednak emocje na bok i przyznał rację zarządcy, który wysłał informację o zbliżającym się terminie płatności, lecz pismo nie dotarło do adresata. Sąd Najwyższy uznał, że zarządca cmentarza nie musi przypominać o zbliżającym się terminie uiszczenia opłaty prolongacyjnej; to wyłącznie gest dobrej woli.
Podkreślmy wyraźnie: rodzina powoda pochowana była w grobie ziemnym i dlatego zaistniał obowiązek wnoszenia opłaty co 20 lat. Inaczej by było w przypadku grobu murowanego, za który wnosi się opłatę jednorazową. Nie są dopuszczalne inne opłaty służące "odnowieniu" prawa do takiego grobu. Ustawa dopuszcza natomiast inne opłaty - związane z chowaniem zmarłych. Mowa na przykład o pochowaniu nowej osoby w grobowcu. Grobu murowane stanowią mniej więcej 30 proc. wszystkich mogił w Polsce. Zwykle prawo do nich ustawione jest na 99 lat.
Wyjaśnijmy, czym technicznie różni się jeden typ od drugiego. Grób ziemny to dół w ziemi, do którego składana jest trumna bądź urna. Jego ściany nie są w żaden sposób zabezpieczane, składają się jedynie z ziemi. Z kolei grób murowany to dół w ziemi, którego ściany boczne zostały wymurowane, a po pochowaniu trumny bądź urny kładzione jest sklepienie, które ma przykryć kondygnację. Dno grobu może być ziemne lub umocnione (wymurowane).
W przypadku grobów murowanych rodzinnych, zarówno tradycyjnych, jak i urnowych, mamy zagwarantowane prawo do wieczystego użytkowania.
