Rozszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do przesyłania MSWiA dokumentów o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców - to główny cel nowelizacji ustawy, którą podpisał prezydent Andrzej Duda.
Dzięki ustawie szef MSWiA będzie mógł uzyskiwać pełniejsze informacje o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Nowe przepisy poszerzają katalog nadsyłanych przez notariuszy dokumentów i zakładają objęcie nim - oprócz aktów notarialnych - także aktów poświadczenia dziedziczenia wraz z protokołem dziedziczenia.
Chodzi także o umowy zbycia udziałów, akcji lub ogółu praw i obowiązków z podpisami notarialnie poświadczonymi, na mocy których cudzoziemiec nabył lub objął udziały, akcje lub ogół praw i obowiązków w spółce handlowej będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości położonych w Polsce.
Przed nowelizacją szef MSWiA uzyskiwał te informacje wyłącznie od notariuszy i z sądów. Posiadanie pełnych danych w tej sprawie zależy w dużej mierze od terminowości przesyłania dokumentów. Tylko w latach 2011-2013 ujawniano blisko 1300 przypadków nieterminowego przekazania aktów notarialnych. W 2014 r. i 2015 r. odnotowano natomiast odpowiednio: 449 i 318 takich przypadków.
Ustawa przewiduje ponadto, że organy administracji publicznej będą musiały przesyłać MSWiA ostateczne decyzje administracyjne, na podstawie których cudzoziemiec nabył nieruchomość. Dzięki temu resort spraw wewnętrznych ma uzyskać pełniejszą wiedzę o transakcjach z udziałem cudzoziemców i - w przypadku stwierdzenia naruszenia ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców - umożliwić szybszą reakcję.
Zgodnie ze znowelizowaną, pochodzącą z 1920 roku ustawą o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, takie zakupy wymagają zezwolenia, które wydawane jest przez szefa MSWiA, jeżeli sprzeciwu nie wniesie minister obrony, a w przypadku nieruchomości rolnych - również minister rolnictwa.
Przygotowana przez MSWiA nowelizacja jest konsekwencją zaleceń NIK po kontroli sprzedaży z lat 2011-2013 nieruchomości rolnych Skarbu Państwa przez oddziały Agencji Nieruchomości Rolnych w Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu.
W raporcie tym NIK oceniła, że obowiązujące przepisy "są niewystarczające do zapewnienia pozyskiwania pełnej informacji i dokumentacji o powyżej opisanych transakcjach z udziałem cudzoziemców, a co się z tym wiąże - uniemożliwiają one prawidłowe prowadzenie rejestrów MSW".
Z najnowszego sprawozdania MSWiA wynika, że w 2015 r. cudzoziemcy nabyli w Polsce 460 hektarów ziemi. To ponad dwa razy mniej niż rok wcześniej, kiedy sprzedano im 1 tys. ha. W latach 1990-2015 cudzoziemcy uzyskali ponad 25 tys. zezwoleń na nabycie nieruchomości gruntowych o łącznej powierzchni ponad 52 tys. ha.
oprac. Bartosz Wawryszuk
